مرکز مهارت آموزی کشاورزی

موضوع: واکنش گیاهان به تنش آبی

زنجرک سبز برنج Cicadella viridis از خانواده ی Cicadellidae دارای بدن کشیده، به رنگ سبز و چشم های مرکب است. قطعات دهان از نوع مکنده و بالها نیمه شفاف و غشایی هستند.

✔️حذف علف های هرز از اطراف گلخانه

✔️نصب توری استاندارد ضد حشره در محل درب ورودی و دریچه های تهویه گلخانه
✔️بازرسی دقیق نشاهایی که به گلخانه منتقل می شوند.
✔️نصب کارت های زرد به ابعاد 40 در 30 سانتیمتر به فواصل هر دو متر یا نصب نوارهای زرد رنگ به عرض 30 سانتیمتر در اطراف گیاهان، برای شکار حشرات بالغ آفت. 
✔️معاینه و بازدهی هفتگی برگ های گیاهان و نیز کارت های زرد چسبنده برای تشخیص حضور آفت.
✔️کنترل بیولوژیک آفت با گونه های مختلفی از زنبورهایی پارازیتویید.
✔️در کنترل شیمیایی مگس مینوز، باید از مصرف مداوم یک سم اجتناب شود. زیرا این حشره قابلیت زیادی در بروز مقاومت به سموم داشته که طغیان بعدی آفت را در پی دارد.

نام علمی Citrus medica

تیره ی مرکبات Rutaceae

بالنگ یکی از میوه های خانواده مرکبات است و بومی شرق و جنوب شرق آسیا می باشد. میوه ای آبدار است که علاوه بر گوشت آن، پوست ضخیم و زرد رنگش خاصیت درمانی دارند. ظاهر بالنگ شبیه به لیموترش بزرگ با پوستی زمخت است.

تغذیه متوسط تا شدید تریپس، باعث کاهش اندازه میوه می شود.

🍓ایجاد خطوط نکروزه بر روی میوه
🌿لکه های نقره ای، زرد و یا قهوه ای بر روی برگ ایجاد می شود.
☘️بدشکلی و کوچک ماندن برگ ها
🦟این حشره با فرو بردن خرطوم خود در اپیدرم برگ، از شیره گیاهی و کلروفیل تغذیه می کند و محل نیش
حشره نیز به صورت نقاطی به رنگ سفید متمایل به زرد بر روی برگ قابل مشاهده است.
🌿پیچیدگی نوک برگ
🪴ضعف عمومی گیاه
تریپس پیاز ناقل بعضی از بیماری های ویروسی از جمله ویروس پژمردگی گوجه فرنگی می باشد.

گل راعی که به نام علف چای نیز معروف است، از جمله گیاهان دارویی رایج و شناخته شده می باشد. از فرآورده‌های آن در صنایع داروسازی استفاده می شود و مصرف خوراکی نیز دارد. حدود یک متر ارتفاع دارد و گل های آن زرد و سفید رنگ با پنج گلبرگ است.

از بین بردن هرگونه پناهگاه شته ها از جمله علف های هرز میزبان در داخل گلخانه و اطراف تا فاصله 4 متری.

خودداری از انتقال گیاهان و نشا از فضای باز به محیط گلخانه.
خودداری از مصرف بیش از توصیه کود ازته.
تنظیم دمای گلخانه بین 25-20 درجه و رطوبت نسبی 60-50 درصد.
به کار گیری نوارهای زرد رنگ چسبنده برای ردیابی و حذف آفت.
برای مبارزه بیولوژیک با شته ها استفاده از کفشدوزک ها مانند کفشدوزک 7 نقطه، بسیار کاربردی است. (هر لارو کفشدوزک 7 نقطه تا یکصد عدد شته را می خورد)، همچنین استفاده زنبورهای پارازیتویید شته بالغ، بسیار مفید است. 
مگس های سیرفیده و بالتوری ها و نیز عوامل کنترل میکروبی و قارچی متعددی بر علیه شته ها معرفی شده اند.
برای کنترل شیمیایی این آفت، می توان از حشره کش های با منشا طبیعی استفاده نمود. سموم دیکلرووس (ددواپ) و نیز پی متروزین، که دارای دوره کارنس پایین هستند، برای کنترل شته ها در گلخانه توصیه شده است.

ملخ آسیایی Locusta migratoria یکی از خطرناکترین آفات بخش کشاورزی به شمار می رود و در اوایل مرداد ماه طغیان می کند. عموما به مزارع نیشکر حمله می کند و در استان های سیستان و بلوچستان و خوزستان یافت می شود. 

این کنه از مهمترین آفات بادمجان در ایران و سایر کشورها به شمار می آید.

این کنه یکی از آفات مهم گیاهان خانواده بادمجانیان، سوسنیان و کدوییان می باشد که با ایجاد تارهای بسیار ظریف مانند تار عنکبوت، روی گیاه باعث کاهش رشد آن می شود. در اثر شدت حمله کنه و تغذیه از شیره گیاهی، اعمال حیاتی گیاه مختل شده و در نتیجه برگ ها زرد و قهوه ای می شوند و سپس می خشکند. برگ های آلوده به آفت غبار آلود به نظر می رسند.
کفشدوزک سیاه کنه خوار، تریپس شکارگر و سن شکارگر، از جمله دشمنان طبیعی این آفتند.

میوه های خانواده مرکبات دارای تاثیرات مثبت و طولانی مدت بر میزان کلسترول و قند خون هستند. در بین آنها لیمو و لیمو ترش حاوی قند کم و مقادیر زیادی ویتامین c می باشند. گریپ فروت و انواع پرتقال ها نیز کم قند شناخته شده اند و میزان کالری آنها نیز کم است.

دوره آموزشی روف گاردن و دیواره سبز و فضاهای سبز عمودی، از تاریخ 8 تیر لغایت 9 تیرماه 1402 به مدت 12 ساعت، توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس برگزار گردید. در این دوره آموزشی مهندس حجت دهقانی، مسئول فنی داروخانه گیاهپزشکی باغبان جهرم حضور داشت. گفتنی است در پایان این دوره، گواهینامه جهت بهره مندی از مزایای دوره آموزشی به ایشان اعطاء گردید.

زنجرک ها از آفات عمومی محصولات، به ویژه در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر می باشند. این حشرات از آفات مهم سیب زمینی در مناطق مختلف تولید این محصول در دنیا و ایران هستند.

این نوع زنجرک در ایران نیز تاکنون از استان های تهران، اصفهان، زنجان، خراسان، خوزستان، کرمان، چهارمحال و بختیاری و همدان گزارش شده است.
علاوه بر سیب زمینی روی گیاهان دیگری نظیر چغندرقند، یونجه، شبدر، مو، انگور فرنگی، تمشک، لوبیا و حتی درختان میوه مختلف نیز دیده می شود.
علایم خسارت این زنجرک، با ایجاد لکه های سفید و به دنبال آن لکه های سوخته در سطح برگ، پیچیدگی و سوختگی لبه برگ و نهایتاً سوختگی تمام برگ آشکار می گردد.
✅روش‌ های کنترل:
1️⃣کنترل زراعی:
✔️کنترل علف های هرز داخل و اطراف مزرعه.
✔️کشت بهاره دیر هنگام.
2️⃣کنترل شیمیایی:
✔️سمپاشی باید هنگامی انجام گیرد که پوره ها از تخم بیرون آمده اند.

سفید بالک ها حشرات ریز سفید رنگی هستند که با ترشح عسلک و تغذیه از شیره ی گیاهان، باعث تضعیف آنها و کاهش رشد درختان می شوند. میزبان اصلی این آفت درخت توت است و تنها با تغذیه از شیره ی درخت، باعث ضعف درخت می شود.

با توجه به اینکه شوری آب و خاک در کشور ما به عنوان یک مشکل جدی مطرح است لذا بررسی و معرفی گیاهان شورزی اقدامی ضروری است. گیاه کوشیا از گیاهان مقاوم به شوری و سازگار با شرایط آب و هوایی کشور ماست.

مگس مینوز در روی برگ های گوجه فرنگی پاییزه در منطقه خوزستان فعال است. در ایران نیز در استان های خوزستان، تهران و همدان انتشار دارد.

این آفت بسیار پلی فاژ بوده است. فلفل، هندوانه، گوجه فرنگی، خیار، ماش و لوبیا چشم بلبلی پاییزه، از میزبان های این آفت می باشد.
حشرات ماده و نر از طریق زخم های ایجاد شده به وسیله تخم ریز ماده ها تغذیه می نمایند. خسارت اصلی مربوط به تغذیه لاروهاست که با ایجاد دالان های مارپیچ، از پارانشیم برگ ها تغذیه می کنند.
✅روش های کنترل:
1️⃣زراعی:
کشت مخلوط می تواند در کاهش خسارت آفت مؤثر واقع شود.
2️⃣بیولوژیکی:
زنبور های پارازیتویید مختلفی از خانواده های Eulophidae و Pteromalidae دشمنان طبیعی این آفت اند.
3️⃣شیمیایی:
در صورت نیاز می توان از سموم شیمیایی استفاده نمود، به شرط اینکه دوره کارنس آن در گلخانه و مزرعه در نظر گرفته شود.

هورتانسیا یا گل ادریسی متعلق به خانواده ی Hydrangeaceae است و بومی چین و ژاپن می باشد. نام علمی هورتانسیا Hydrangea macrophylla و به گل دم دمی مزاج به علت تغییر رنگ گل نیز معروف است.

پروانه میوه خوار بادمجان روی میوه بادمجان در سطح وسیع خسارت وارد می‌کند.

سیب زمینی، بادمجان، گوجه فرنگی و سیب زمینی شیرین از جمله گیاهان میزبان این آفت می باشند. 
لارو آفت با تغذیه از سرشاخه و برگ و ایجاد تونل داخل میوه ها ایجاد خسارت می کند. لاروهای جوان آفت به شاخه و گل های گیاه حمله می نمایند، ولی لاروهای مسن تر داخل میوه ایجاد تونل می کنند.
پس از تغذیه کامل، لاروها در روی ساقه ها یا بوته های خشک شده و یا برگ های ریخته شده در سطح زمین به شفیره تبدیل می شوند.
✅روش های کنترل:
1️⃣کنترل زراعی:
✔️از بین بردن بوته های آلوده.
 ✔️کشت گیاهان غیر میزبان و اجرای تناوب دو ساله.
✔️استفاده از ارقام مقاوم و دیررس.
2️⃣کنترل مکانیکی:
✔️اگر حصار مزرعه به ارتفاع ۲/۵ متر باشد، پروانه های ماده قادر به وارد شدن به داخل مزرعه نیستند، زیرا این حشره بسیار تنبل بوده و قادر به پرواز در ارتفاع بالاتر نمی باشد .
3️⃣کنترل فرمونی:
✔️استفاده از فرمون برای ردیابی آفت و جمع آوری حشرات بالغ در مدیریت این آفت نیز معمول است.
4️⃣کنترل بیولوژیکی:
✔️زنبور sinicus Eriborus، یکی از دشمنان طبیعی این آفت است که به صورت پارازیتویید داخلی، عمل می نماید.
5️⃣کنترل شیمیایی:
✔️سمپاشی در صورت نیاز عموما پس از باز شدن تخم ها صورت گیرد.

کنگر فرنگی یا آرتیشو گیاهی خودرو با طبع گرم و خشک، ساقه های ضخیم و برگ های خاردار است. ساقه های آن شبیه کرفس است و در فصل بهار می روید. مصرف خوراکی و دارویی دارد و از آن در تهیه ی سوپ و سالاد هم استفاده می شود.

1️⃣کنترل زراعی:

✔️عدم آبیاری درختان به صورت آبیاری بارانی 
✔️استفاده از نهال سالم
✔️استفاده از ارقام مقاوم همچون: ردتاپ- اسپرینگ کرست و آلبرتای پیش رس
✔️ضد عفونی کردن ابزار هرس

2️⃣کنترل مکانیکی:
✔️حذف سرشاخه ها، شاخه ها، میوه ها و بقایای گیاهی آلوده و سوزاندن آن ها برای جلوگیری از آلودگی 
✔️هرس منظم و سبک قسمت های آلوده

3️⃣کنترل شیمیایی:
✔️بهترین زمان سم پاشی نوبت اول، آخر پاییز پس از ریزش برگ ها و نوبت دوم، بهار در مرحله قبل از تورم جوانه های گل با قارچ کش های مسی و یا کاپتان، است.

چالکود چاله، کانال یا شیاری است که در قسمت سایه انداز درخت حفر می شود و داخل آن را با کودهای دامی و شیمیایی پر می کنند. چالکود یک محیط ایده آل برای کوددهی ایجاد کرده و از این طریق، ریشه ها بهتر می توانند مواد غذایی را جذب کنند.