مرکز مهارت آموزی کشاورزی

بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی باعث ایجاد آلودگی اطراف ناحیه گلگاه و میوه های توت فرنگی می شود و علائم اولیه آن به صورت لکه های کوچک و قهوه ای رنگ در اطراف کاسه گل قابل مشاهده است.

این بیماری باعث تغییر شکل و ایجاد بافت های پوسیده و لهیده روی میوه می شود. با گسترش عامل بیماری، توده قارچ خاکستری رنگ روی بافت های پوسیده تشکیل شده و باعث مومیایی و خشک شدن میوه می شود.

عامل بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی، قارچ Botrytis cinerea می باشد. شرایط آب و هوایی بسیار مرطوب و محدوده دمای ١٨ الی ٢۴ درجه سانتی گراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد.

زمستان گذرانی عامل بیماری در داخل خاک صورت می گیرد. علف های هرز اطراف مزرعه یا گلخانه نقش فراوانی در ماندگاری عامل بیماری در محیط کشت این محصول ایفا می کنند.

✅ راه های پیشگیری و کنترل بیماری کپک خاکستری توت فرنگی:

🔸جمع آوری و حذف بقایای آلوده گیاهی

🔸استفاده از مالچ پلاستیکی روی خاک

🔸ایجاد تهویه مناسب در محیط و بین بوته ها

☑️ سم پاشی با بردوفیکس به شرح زیر:

- ضدعفونی بذور با بردوفیکس ١۰ در هزار

- ضدعفونی خاک بلافاصله بعد از کاشت با بردوفیکس ١۰ در هزار

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار قبل از گلدهی

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها

✅ افزایش اکسیژن درون خاک، زیرا کود ارگانیک می تواند ساختار بهم چسبیده خاک را جدا سازد و در نتیجه اکسیژن می تواند به خوبی درون ساختار آن جریان یابد. این مسئله باعث می شود که خاک غنی شده و قدرت زیادی پیدا کند.

✅ استفاده از کودهای بیولوژیک نیاز به کودهای شیمیایی را تا حدی کاهش می دهد و همین امر باعث رشد طبیعی گیاهان می شود.

✅ افزایش وجود کودهای بیولوژیک در خاک بهره وری محصولات کشاورزی را به میزان بسیار زیادی افزایش می دهد.

✅ میکروارگانیسم های موجود در این کود به رشد گیاهان کمک می کنند و می توانند از طریق فرآیندهای مختلف زمینه را برای رشد طبیعی و مناسب گیاهان فراهم سازند.

کشت نخود به عنوان یکی از مهم‌ترین کشت‌های حبوبات در ایران و جهان، نقش مهمی در تامین پروتئین گیاهی، بهبود خاک و کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی دارد.

نخود گیاهی یکساله و از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر تنش‌های محیطی مثل خشکی و کم‌ آبی، شهرت بسیاری دارد و کشت آن به‌ خصوص در مناطقی با آب‌ و هوای نیمه‌ خشک و خشک بسیار مناسب است.

نخود با نام علمی Cicer arietinum یکی از گیاهان مهم خانواده حبوبات (Fabaceae یا Leguminosae) است که با داشتن ارزش غذایی بالا و توانایی رشد در شرایط محیطی سخت، اهمیت ویژه‌ای در کشاورزی دارد.

در اواخر زمستان و اوایل بهار به دلیل پایین بودن دمای خاک و ظاهر نشدن برگ ها، جریان شیره ی گیاهی کند بوده و تغذیه ی جوانه ها از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا زیرا جذب عناصر غذایی به طور مناسب انجام نمی شود و در این شرایط جهت شروع فعالیت گیاه، رشد جوانه و گلدهی محلول پاشی فروت ست ضروری است.

علاوه بر این، به دلیل گستردگی کمبود عناصر ماکرو و خاک قلیایی در کشاورزی، محلول پاشی به عنوان یک روش تغذیه مکمل در آغاز فصل رشد در نظر گرفته می شود و رقابت بین رشد رویشی و رشد زایشی را کنترل می کند. در نتیجه کشاورز قادر خواهد بود با تغذیه ی اصولی و صحیح، عملکرد محصول را افزایش دهد.

گل پتوس با نام علمی ( Epipremnum aureum ) گیاهی همیشه سبز، رونده و چند ساله از خانواده گل‌شیپوریان و بومی مناطق گرمسیری جنوب شرقی آسیا و جزایر غربی اقیانوس آرام است.

گل پتوس یکی از محبوب ترین گیاهان آپارتمانی است که با شاخه های آویز و برگهای قلبی شکل‌ خود زیبایی خانه را دو چندان می‌کند و نقش مهمی در اکسیژن سازی و پاکسازی هوا از سموم و انرژی های منفی ایفا می‌کند.

این گیاه در طیف وسیعی از شرایط محیطی رشد می‌کند و می‌تواند نور کم را تحمل کند و با خاک فقیر و خشکی کوتاه مدت به خوبی کنار بیاید. هم چنین می تواند بدون خاک و تنها در آب رشد کرده و زنده بماند.

متاسفانه گیاه پتوس در لیست گیاهان سمی قرار گرفته است و به دلیل داشتن اگزالات کلسیم، ممکن است باعث تحریک و استفراغ شود. حتی شیره گیاه نیز ممکن است باعث ایجاد بثورات در افراد بسیار حساس شود. بنابراین باید این گیاه را دور از دسترس بچه ها و حیوان خانگی خود قرار دهید.

با افزایش جمعیت جهان و تغییرات اقلیمی، کمبود آب به یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن حاضر تبدیل شده است. از این رو، مدیریت پایدار منابع آب، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.

مدیریت آب به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف حفظ، بهره‌برداری پایدار و بهبود کیفیت منابع آب صورت می‌گیرد. این فرآیند شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع آب به شکلی است که نیازهای فعلی و آینده انسان و محیط‌زیست را برآورده کند.

شرایط جغرافیایی، تخریب پوشش گیاهی، توسعه بی رویه ی شهری، خشکسالی های متعدد و کاهش منابع آب زیرزمینی از جمله عوامل موثر بر کمبود آب هستند.

با استفاده از روش های مدرن مدیریت آب شامل: ساخت سدهای بزرگ، تصفیه آب های سطحی و زیرزمینی، بازچرخانی آب، استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار، جلوگیری از برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی، ساخت کانال ها، دیواره ها و سایر سازه های آبی می توان تا حد زیادی منابع آبی را مدیریت و کنترل کرد.

فتوسنتز عبارت است از پدیده ای که گیاهان سبز در حضور نور و کربن دی اکسید، مواد قندی می سازند و اکسیژن را به محیط پس می دهند. فتوسنتز اساس رشد و عملکرد تمام گیاهان زراعی می باشد.

موجودات فتوسنتز کننده از انرژی خورشیدی در ساخت ترکیبات کربنی که واکنش هایی نیازمند انرژی هستند، استفاده می کنند. سپس انرژی ذخیره شده در کربوهیدرات ها برای تأمین انرژی و فرآیندهای سلولی گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.

فتوسنتز در گیاهان سبز، جلبک ها و باکتری های فتوسنتز کننده صورت می گیرد و محل انجام آن در سلول های گیاهی و جلبک ها در کلروپلاست و باکتری های فتوسنتز کننده در غشای سلولی است. 

مرحله ی گل انگیزی یکی از مهم‌ترین مراحل تشکیل میوه به شمار می رود. گل انگیزی به مرحله ای گفته می شود که طی آن پیام تشکیل گل از برگ به جوانه های گل منتقل می شود. 

باید توجه داشت که زمان گل‌انگیزی در هر کدام از درختان و درختچه‌های میوه متفاوت است. از جمله عواملی که بر میزان گل انگیزی موثر هستند می توان به تغذیه ی گیاه، نوع رقم و شرایط آب و هوایی اشاره کرد.

یکی از اقدامات رایج کشاورزان جهت تقویت گل انگیزی، محلول پاشی فروت ست در طول فصل رشد می باشد که اگر در زمان درست و به موقع انجام نگیرد، تأثیر مثبت چندانی نخواهد داشت.

با توجه به چرخه ی فیزیولوژیکی گیاه، مواد غذایی مورد نیاز برای تقویت گل انگیزی، باید قبل از شروع این دوره در اختیار درخت یا درختچه قرار گیرد تا عمل جذب و انتقال مواد غذایی صورت گیرد.

به طور کلی، اغلب فعالیت های کشاورزی نظیر سمپاشی، آبیاری، کوددهی، وجین کردن و برداشت محصول در یک دوره کشاورزی برای تولید محصولات مختلف، یکسان است و هرکدام از مراحل کشاورزی، نیاز به وسایل حفاظت فردی جداگانه دارند.

تجهیزات حفاظت فردی برای کسانی که در زمین کشاورزی کار می کنند یا در دامداری و مرغداری مشغول به کار می شوند، کاربرد دارند. همچنین برای کارکنان مجموعه هایی در مقیاس های خیلی بزرگ که به کار کشت و تولید محصولات کشاورزی می پردازند. همه این افراد نیاز به اطلاعات کافی در مورد تجهیزات حفاظت فردی دارند.

از آنجا که علف کش ها و آفت کش های مختلفی جهت سمپاشی توسط کشاورزان استفاده  می شود، اگر حفاظت کافی در برابر مواد سمی صورت نگیرد منجر به بروز عوارض و بیماری هایی در افراد می گردد که این عوارض شامل : سردرد، علائم تنفسی، نشانه های گوارشی تا تشنج هستند.

استفاده از لباس کار، ماسک تنفسی، عدم استفاده از وسایل شخصی به طور مشترک، دوش اضطراری و چشم شویی، برطرف کردن آلودگی ماشین آلات مورد استفاده هنگام سمپاشی، شست و شوی لباس کار به صورت جداگانه بلافاصله پس از سمپاشی و کوددهی، عدم استعمال دخانیات در مجاورت مخازن نگهدارنده سم و کود مثال هایی از ایمنی مزارع کشاورزی به شمار می روند.

مدیریت تلفیقی آفات یا IPM عبارت است از کاربرد همزمان دو یا چند روش مناسب مبارزه شامل : بیولوژیک، زراعی، فیزیکی، شیمیایی، میکروبی و رفتاری در کنترل آفات، مشروط بر این که در اثر اجرای چنین عملیاتی جمعیت آفت مورد نظر در زیر سطح زیان اقتصادی نگه‌داشته شده و کمترین آسیب به مصرف کنندگان محصولات، دشمنان طبیعی، سایر موجودات زنده و محیط زیست وارد شود.

مدیریت تلفیقی آفات شامل سه مرحله است : بازرسی،ارزیابی،اجرا و نظارت.در این روش، تمامی تکنیک های مفید و سودمند بر اساس اصول صحیح در سیستم های جاری کنترل آفات تلفیق شده و حفظ کمی و کیفی محیط زیست را نیز میسر می سازد. هم چنین از کنترل های شیمیایی تنها به هنگام ضرورت و با شرط حداقل خسارت محیطی ممکن استفاده می نماید. تعریف فوق آشکارا بر اهمیت تاکتیک های غیر شیمیایی و به حداقل رساندن کاربرد آفت کش ها تاکید دارد.

زنبورهای انگلی، یک گروه بسیار بزرگ و تکاملی ازحشرات hymenopteran و عوامل کنترل بیولوژیکی شناخته شده برای آفات بندپایان در اکوسیستم های کشاورزی و جنگل هستند. آنها به عنوان انگل ، تخم های خود را روی یا در بدن بندپایان دیگر می گذارند و دیر یا زود باعث مرگ این میزبان ها می شود.

این زنبورها نقش حیاتی در کنترل بیولوژیک آفات باغی، زراعی و جنگلی دارند. همان طور که می‌دانید کنترل بیولوژیک بهترین گزینه برای جایگزینی ترکیبات شیمیایی است که اثرات جبران‌ناپذیری روی محیط زیست و موجودات زنده بر جای می‌گذارند.

1. استفاده از ارقام مقاوم 
2. هرس شاخه های آلوده با هدف کاهش تراکم لارو و تخم
3. شناسایی دشمنان طبیعی و مبارزه بیولوژیک
4. تنظیم دوره های آبیاری درختان در تابستان
5. حذف سریع پاجوش ها و نرک ها
6. استفاده از تله های فرمونی
7. استفاده از سموم ایمیداکلوپراید یا هگزافلومورون به محض مشاهده علائم خسارت روی جوانه های تابستانه در دو نوبت به فاصله 10-12 روز
8. مصرف دیفلوبنزورون و ایمیداکلوپراید برای نهالستان ها و درختان جوان مرکبات تا حداکثر 5 سال سن توصیه می شود.

خسارت عمده ی مینوزها در مرحله لاروی و به صورت پیچیدگی برگ ها و مارپیچ های موجی شکل روی برگ ها و میوه ها می باشد.
لارو با ایجاد دالن های پر پیچ و خم در سطح برگ و سرشاخه های جوان تابستانه در زیر اپیدرم از پارانشیم قسمت های فوق الذکر تغذیه نموده و مانع گسترش و رشد کامل برگ های جوان شده و سبب می شود برگ ها ظاهری پیچ و تاب خورده به خود بگیرند.
مسیر حرکت لارو مارپیچی است. در اثرتغذیه لارو، برگ ها پیچیدگی پیدا می کنند و سطح سبزینه برگی کاهش می یابد.
عدم کنترل این آفت در فواصل طولانی مدت باعث محدود شدن رشد گیاه، کاهش میزان باردهی و از بین رفتن توان نهال جوان می شود.

یکی از خوشبوترین و زیباترین گلهای نوروزی، گل شب بو است که رایحه ای بسیار دلپذیر و آرام بخش دارد. شب بو هم قابلیت کشت در باغچه هم در گلدان را دارد و نام انگلیسی آن Gilly flower می باشد.

اولین نکته برای داشتن یک سبزه ی زیبا و شاداب، انتخاب بذرهای سالم و با کیفیت است. همانطور که می دانید بذرهای کهنه قوه ی نامیه ندارند و سبز نمی شوند.

✔️چون مبارزه با شپشک استرالیایی به طریق سمپاشی نتیجه کافی ندارد، بنابراین عملی ترین راه از بین بردن آن استفاده از دشمنان طبیعی می باشد.
✔️لارو این حشره از تخم ها و سپس از تمام مراحل مختلف شپشک استرالیایی و حشره کامل نیز از تمام مراحل زندگی آفت تغذیه می نمایند.
✔️مگس پارازیت: (Cryptochetum iceryae) که یکی از دشمنان طبیعی شپشک استرالیایی درکالیفرنیا، این مگس پارازیت داخلی است و پوره سن دوم این آفت را مورد حمله قرار می دهد. لارو این مگس پس از تکمیل دوران تغذیه در داخل بدن میزبان تبدیل به شفیره می شوند و حشرات کامل از سطح پشتی شکم میزبان که مرده است خارج می گردند.
✔️در بعضی از کشورها هم زنبور Trichogramma minutum پارازیت تخم این آفت گزارش شده است

آبدزدک با نام علمی Orthoptera gryllotalpa آفت چندین محصول در مناطق مختلف جهان و از جمله ایران به شمار می رود و یکی از آفات مهم خزانه ی برنج نیز می‌باشد.

حشرات کامل و پوره های شپشک آرد آلود مرکبات با فرو بردن استایلت بلند در نسوج برگ، میوه و ساقه از شیره گیاهی تغذیه می کنند که علائم خسارت روی برگ به صورت لکه های زرد رنگ می باشد.
همچنان که حشره از شیره گیاهی تغذیه می کند، شروع به ترشح عسلک می نماید و تمام سرشاخه های گیاه آغشته به عسلک می گردد و قارچ فوماژن سریعا روی آن ها رشد کرده و منجر به ریزش سریع برگ ها می شود.
با افزایش جمعیت آفت موجب ریزش شدید میوه در اواخر تیر ماه نیز می گردد.
موجب افزایش ضعف درخت در اثر کاهش فتوسنتز می گردد.

بازارپسندی میوه های باقیمانده بر روی درخت کاهش می یابد.

از مهم ترین عملیات زراعی درخت خرما گرده افشانی است که نقش بسزایی در تولید میوه و کیفیت آن دارد. درخت خرما گیاهی دو پایه و دارای گلهای نر و ماده جداگانه است و گرده افشانی آن از طریق زنبور عسل، انسان و باد صورت می‌گیرد.

یکی از عواملی که منجر به افزایش طول عمر باردهی و حیات درخت زیتون می گردد هرس می‌باشد. درخت زیتون از زمان کاشت تا کهنسالی نیاز به هرس دارد و بهترین زمان انجام آن پس از برداشت محصول می باشد.