مرکز مهارت آموزی کشاورزی

درخت پسته به سرمای شدید زمستان و گرمای زیاد تابستان هر دو مقاوم است.

درخت پسته معمولا از 7 سالگی به بار می نشیند و می تواند دمای 45 درجه بالای صفر تا 25 درجه زیر صفر را تحمل کند.

بالاترین میزان تولید انجیر در ایران و استان فارس، مربوط به شهرستان استهبان می باشد. کنه تارتن انجیر، یکی از آفات مهم در مناطق انجیرکاری ایران و جهان است. از واضح ترین علائم خسارت آن، خاک آلود شدن درختان آلوده است که باعث می شود کلیه برگ های درختان در اثر آلودگی شدید ریخته و بنابراین مقدار محصول ناچیز و گاهی به صفر برسد.

علاوه بر این چون درختان انجیر باید یک دوره طولانی، گرمای زیادی را تحمل نمایند؛ به دلیل عدم وجود برگ، این گرمای شدید علاوه بر صدمه به سرشاخه ها، سبب سوختگی ساقه ها نیز می شود.

با توجه به اهمیت کنه انجیر در شهرستان استهبان، در برخی باغ ها که تراکم کنه بالا می باشد، باغداران پس از اتمام مرحله گرده افشانی و با توجه به زمان آلودگی در تیر یا مردادماه، اقدام به سمپاشی علیه کنه مذکور می کنند.

عارضه ی پفکی شدن معمولا به دلیل کمبود پتاسیم، کوددهی ضعیف و نیتروژن زیاد رخ می دهد. در این عارضه، میوه حالت پف دار پیدا کرده و بافت متراکم خود را از دست خواهد داد.

از جمله روش های شیمیایی مبارزه با شپشک ها، استفاده از روغن های معدنی بوده که سازگاری بالاتری با محیط داشته و با سرعت نسبتاً زیادی در محیط از بین رفته و خطر بروز مقاومت یا طغیان آفات ثانویه در رابطه با این ترکیبات بسیار کم است.

رعایت بهداشت باغ در کنترل عوامل بیماری زا و آفات گیاهی نقش بسزایی داشته و یکی از مهمترین اصول نگهداری از باغ می باشد. به طور کلی به اقداماتی که برای کاهش منابع بیماری و آفات انجام می‌شود، بهداشت باغ می گویند.

شاخساره های قسمت بالایی تاج را تنک کنید.

حداکثر ارتفاعی را که درخت اجازه رشد خواهد داشـت، تعیین کنید و محور اصلی را در نقطه خروج شاخه ثانویه قطع کنید.

پاجوش ها و نرک‌ها را حذف کنید.

شاخه های ثانویه را کوتاه کنید تا گسترش جانبی تاج را فراهم کنید. 

شاخساره های تخلیه شده را حذف کنید و شاخه های ثانویه و ثالثیه را بازجوانسازی کنید.

شاخسـاره های تنومنـد خارج شده با زاویه کم روی شاخه های اولیه، و آن هایی را که در نزدیکی هـم قرار دارند یا همپوشانی دارند، حذف کنید.

شاخه ها و شاخساره های صدمه دیده را حذف کنید.

زنگ سیاه گندم یک بیماری شایع در خانواده ی غلات به شمار می آید. علائم آن اغلب بر روی ساقه و غلاف برگها ظاهر می شود و گونه های گندم، یولاف و چاودار را آلوده می کند. در اوایل یا اواسط بهار تاول هایی به صورت پراکنده و به رنگ نارنجی روی پهنه ی برگ و غلاف نمایان می گردد.

درختان خرمالو معمولا از سه سالگی پس از کاشت در زمین اصلی، میوه دهی را آغاز و در هفت تا 10 سالگی به باردهی کامل می رسند. میزان محصول خرمالو میتواند بطور متوسط به بیست و پنج تن در هکتار برسد. چیدن میوه از درخت هنگامی است که سفت، رسیده و همراه با کاسه گل است. 

توصیه می شود برداشت محصول به صورتی انجام گیرد که ضربه ای به میوه ها وارد نشده و میوه ها خراشیده و زخمی نشوند، چرا که میوه‌های آسیب دیده در انبار مستعد ابتلا به آلودگی های باکتریایی بوده و باعث خسارت می گردد.

زیتون به دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می شود:

1️⃣تکثیر جنسی (کشت بذر): 
✔️نهال هایی که از راه تکثیر جنسی (کشت بذر) تولید می شوند، از دید ژنتیکی غیریکنواخت بوده و پیش از رسیدن به مرحله گلدهی، باید دوره نونهالی طولانی را سپری کنند. بنابراین، نهال های تولید شده از این راه، تنها در برنامه های اصلاح ژنتیکی و یا در خزانه، برای پیوند به عنوان پایه به کار می روند.
2️⃣تکثیر غیرجنسی: 
✔️این روش، هم تکثیر از راه ریشه دار کردن قطعه هایی از گیاه و هـم تکثیر از راه پیوند را شامل می شود. در تکثیر غیرجنسی، از قطعه هـای کوچک و یا بـزرگ اندام های رویشی یک درخت زیتون، پس از ریشه زایی و جوانه زنی، گیاه کامل پدید می آید. نهال های تولید شده با این روش کاملا یکنواخت بوده و همه صفات درخت مادری به آن ها منتقل شده است. 

✔️تکثیر غیرجنسی به روش های گوناگونی انجام می شود که برخی از آن ها سنتی و متعلق به گذشته بوده و برخی مـدرن و در کشورهای زیتون خیز رایج هستند. 
نزدیک به 65 درصد نهال زیتون در جهان، با ریشه زایی قلمه، 25 درصد با پیوند و 10 درصد با شیوه های سنتی (طوقه، پاجوش، قلمه های بزرگ) تولید می شوند.

خرمای مضافتی از ارقام خرمای نرم با میانگین وزن دانه 10 - 15 گرم و میزان رطوبت 32 - 28 درصد می باشد.

✔️خرمای مضافتی بـر طبق استاندارد ملی ایران، از لحاظ اندازه بـه سـه طبقـه درشت، متوسط و ریز طبقه‌ بندی می شود.
✔️زمان مناسب برداشت خرمای مضافتی، 20 هفته پس از‌ گرده افشانی است. در این هنگام، میوه مضافتی به تدریج رسیده و از آن جا که به صورت تازه و رطب مصـرف می شود، باید به محض رسیدن برداشت و بسته بندی شده و در سردخانه نگهداری شود. 
✔️چنانچه در فصل برداشت، رطوبت هوا به دلیل بارندگی افزایش یابد، فواصل برداشت باید در دوره زمانی کوتاه‌ تری انجام گیرد.
✔️با توجه به ترکیب شیمیایی خرمای مضافتی می‌توان نتیجه گرفت که این محصول از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. مقدار قند کل رطب مضافتی در حدود 70 -62 درصد است که مقدار کمی از آن ساکارز بوده و بیشتر آن را قندهای احیاءکننده تشکیل می دهد.
✔️میوه خرمای مضافتی دارای مقدار پروتئین و چربی کم است. همچنین دارای مواد معدنی نظیر آهن، سدیم، پتاسیم و کلسیم است که میزان پتاسـیم آن 10
تـا 20 برابر میزان سدیم و یا کلسیم آن است.

✔️با توجه به رشد رویشی زیاد خرمالو، نیاز آبی آن بالا بوده و تنش آبی به خصوص در تابستان، اندازه میوه و میزان تولید آن را کاهش می دهد. 

✔️از آنجایی که میزان بارندگی معمولا در تابستان کافی نمی باشد، لذا جهت تامین آب مورد نیاز، باید نسبت به آبیاری باغات خرمالو اقدام نمود. 
✔️آبیاری باغات خرمالو در 2 سال اول پس از احداث باغ، به خصوص در خاک های کم عمق اهمیت زیادی دارد. آبیاری باید به مقدار کم و در فواصل زمانی کوتاه صورت گیرد تا شرایط ماندابی در پای درخت ایجاد نشده و برگ ها پژمرده نشوند. 
✔️در هر صورت، مقدار آبیاری بستگی به کیفیت خاک محل کشت دارد و حتی الامکان باغداران باید سعی نمایند محل طوقه (یقه) درخت را خیس نگه دارند.

کرم طوقه بُر یا cut worm یک آفت بسیار مخرب است که اگر به موقع کنترل نشود، خسارت جبران ناپذیری به گیاه وارد می کند. این کرم نام های دیگری همچون Agrotis segetum و turnip moth نیز دارد و لارو پروانه ی شب پرواز محسوب می شود.

خرمالو در طول فصل رشد به دمای 16-22 درجه سانتی گراد نیاز دارد و هوای آفتابی برای رسیدن میوه لازم است. مقاومت این گیاه نسبت به سرما طوری است که تا 15- درجه سانتیگراد را تحمل می کند. خاک های متوسط نظیر خاک لومی و شنی مناسب این گیاه است و اگر خرمالو در خاک سنگین کشت گردد، اکثر میوه ها ریزش میکند. لذا زمین مورد کشت بایستی دارای زهکش خوبی باشد. زمینی که برای احداث باغ خرمالو انتخاب می شود، باید در عمق حداقل یک متری کاملا خشک بوده، به عبارتی سطح ایستابی پایین تر از یک متر باشد.
فواصل کاشت درخت با توجه به نوع رقم، پایه، نوع خاک و نحوه مدیریت کنوپی درختان مورد استفاده متفاوت است. 
به عنوان نمونه، ارقام پاکوتاه را می توان در فواصل 5/2 * 5 متر کشت نمود (800 درخت در هر هکتار).
ارقام نیمه پاکوتاه را در فواصل 3*5 متر (660 درخت در هر هکتار) و ارقام پر شاخ و برگ را در فواصل 5/4 * 6 متری (370 درخت در هکتار) احداث نمود.

زنبور سرشاخه خوار که به مگس اره ای نیز معروف است بر روی سرشاخه های جوان و شکوفه ها تخم گذاری می کند و هنگامی که لاروها از تخم بیرون می آیند از شکوفه ها و سرشاخه های جوان تغذیه کرده و داخل شاخه ها کانال ایجاد می کنند و در نهایت باعث خشک شدن آنها می شوند.

برداشت میوه باید صبح زود و یا عصر، موقعی که هوا خنک است، انجام گیرد. از برداشت انگورهـا در روزهای بارانی و یا خیلی گرم، خودداری شود. عمل برداشت باید با چاقو یا قیچی تیز و با حداکثر طول دم خوشه انجام گیرد. 

از تماس دست با حبه های انگور خودداری شود و هر گونه حمل و نقل بایستی توسط انتهای دم خوشه انجام گیرد. انگورهای درجه یک، درشت و بدون عیب با ظاهری بازار پسند که از حیث حبه پر اما نه زیاد فشرده باشند، برای نگهداری مناسب است.
درصورتی که تراکم حبه ها روی بعضی از خوشه ها زیاد باشد و به دلایلی بخواهند این قبیل خوشه ها را نیز نگهداری نمایند، بایجد ابتدا آن را بـه نحوی تنک کرد که از یک طرف هوا بتواند به راحتی به تمام حبه های روی خوشه برسد و از طرف دیگر خوشه ها لخت و بد منظره نشود. 
همچنین درصورتی که خوشه دارای حبه های نارس، لهیده، گندیده، ترکیده و یا خشک باشد، باید آن ها را با دقت و به طوری که به سایر حبه ها صدمه نرسد، قطع و حذف نمود.

بر اساس شواهد به دست آمده، میوه های با رسیدگی زیاد، عدم تعادل نسبت ازت به فسفر و درختان قوی باعث ایجاد ضخامت در پوست و جدا شدن آن از گوشت می شوند. این پدیده در نارنگی های پونکن و ساتسوما شایع است. در برخی ارقام چون نارنگی نوشین می تواند ژنتیکی باشد. برداشت در مرحله صحیح رسیدگی، تیمار التیام دهی قبل از انبار، تهویه مناسب انبار و اجتناب از انبارمانی طولانی مدت در رطوبت نسبی بالا، آسیب پفکی شدن را کاهش می دهد.

خسارت ناشی از پوسیدگی میوه مرکبات در مناطق مرکبات خیز شمال کشور با داشتن شرایط آب و هوایی معتدل و بارندگی زیاد، به عنوان یکی از معضلات باغداری مرکبات است و همه ساله موجب خسارت اقتصادی فراوانی می شود.

خسارت این بیماری در باغ های با خاک سنگین و با زهکش نامناسب یا بدون زهکش در طی دوره های طولانی بارندگی و شبنم در اواخر شهریور و اوایل پائیز و در مرحله قبل از برداشت یا در طول دوره برداشت محصول زیاد است و در زمان تغییر رنگ میوه، این قارچ در سطح میوه روی درخت، به خصوص میوه های نزدیک سطح زمین یا حتی گاهی روی میوه های بالای درخت که در ارتفاع 1 - 1/5 هستند، آلودگی ایجاد می کند و موجب پوسیدگی میوه در باغ و انبار می شود.
بعضی از سال ها شدت آلودگی با بارندگی های طولانی همراه با وزش بادهای شدید بیشتر می شود.

کمبود رطوبت در زمان کاشت، سبب سبز غیریکنواخت شده و کمبود رطوبت در زمان گلدهی نیز منجر به تشکیل کمتر میوه و بدشکلی آن میشود.

در حالی که، تنش رطوبتی در نزدیکی دوره برداشت، سخت اندازه میوه را کاهش داده و بوته نیز سریع تر از بین میرود. نیاز آبی بوته هندوانه از زمان تبدیل گل ها به میوه، رو به افزایش بوده و اوج نیاز آن زمانی است که هندوانه کال درحال رسیدن است. 
اگر آبیاری در این بازه زمانی کم باشد، هندوانه به اندازه کافی رشد نکرده و کیفیت میوه افت خواهد کرد. 
با نزدیک شدن زمان برداشت، آبیاری باید محدود شود زیرا آبیاری زیاد در این مرحله، منجر به عارضه سفید شدن مغز گوشت هندوانه، کاهش درصد قند و ترکیدن میوه میشود. 
حدود دو هفته پیش از آماده شدن میوه ها برای برداشت، آبیاری هندوانه را متوقف کنید؛ وقفه در این مرحله، سبب تمرکز بیشتر قندهای موجود در میوه شده (غلیظ شود) و میوه ها خوش طعم و شیرین تر می شوند.

تولید گلابی به طور قابل ملاحظه ای در سال های اخیر کاهش یافته است. از جمله علل آن، می توان به بیماری ها خصوصا آتشک و سرمازدگی های بهاره و زمستانه اشاره کرد. ارقام مهم گلابی تفاوت های زیادی از لحاظ مقاومت به سرما نشان می دهند. 

آسیب سرمازدگی در درختان میوه معتدله زمانی که دما به زیر صفر می رسد، رخ می دهد.
دمای پایین یکی از مهم ترین استرس های غیر زنده است و از فاکتورهای محدود کننده تولید درختان میوه، خصوصا درختان میوه مناطق معتدله می باشد که بر بقا، رشد، تولید مثل و توزیع جغرافیایی آن ها تأثیرگذار است.

تشکیل یخ در‌ دمای پایین علت عمـده آسیب سرمازدگی در درختان میوه خزاندار می باشد.