مرکز مهارت آموزی کشاورزی

سرماهای بهاره خیلی خطرناک تر از یخبندان های اوایل پاییز می باشند.

این نوع سرمازدگی بیشتر در مناطق معتدله رخ داده و باعث خسارت به گل و میوه
می شود. زیرا گل ها و میوه های جوان، حساس تر از میوه های رسیده هستند.
امکان وقوع سرمای بهاره در موقع باز شدن گل های درختان وجود دارد.

طول مدت این نوع سرما کوتاه بوده و از چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست.

حساسیت به سرمای دیررس بهاره به ترتیب در میوه ی کوچک، گل کاملا بازشده، گل نیمه باز، و جوانه های بازنشده بیشتر است؛ 
بنابراین، در مورد میوه هایی مانند بادام، زردآلو و هلو که دارای نیاز سرمایی کمتری می باشند، توصیه می شود از ارقام دیرگل استفاده شود.

سم های گیاهی: 
برخی از گیاهان دارای مواد سمی برای حشره ها می باشند. این مواد از گیاهان استخراج شده و روی گیاهان مبتلا به کار برده می شوند.
مهمترین آن ها پیرترین، روتنون و نیکوتین (موجود در تنباکو) هستند. استفاده از این مواد به دلیل تجزیه سریع و کارآیی بالا در مهار جمعیت حشره ها، بسیار مورد توجه است. 
این حشره کش های گیاهی ناپایدارند و پس از چند ساعت یا چند روز تجزیه شده و غیرفعال می شوند.

در زراعت ارگانیک رعایت تناوب های بهینه زراعی و کشت های مخلوط از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است.

باید تا حد ممکن از روش های بدون شخم یا کم شخم برای آماده سازی زمین بهره گیری شود و از کاربرد کودها و سموم شیمیایی پرهیز شود. 
نظام مدیریت تلفیقی که مبتنی بر استفاده از تمام اجزای محیط پیرامون باشد و جانوران هم بخشی از این نظام به شمار آیند، باید برقرار شود. از این رو لازم است توازنی مطلوب بین تولید محصول های زراعی و دامی ایجاد شود. 
استفاده از پوسان (کمپوست) و پسماند شهری و لجن فاضلاب هم می تواند به عنوان یک کود ارگانیک به شمار آید، ولی یکی از تنگناهای استفاده از این منبع، مقدار بالای عناصر سنگین است که در این مواد وجود دارد.
با توجه به محدودیت های یاد شده یکی از راهکارها جهت کوددهی ارگانیک، بهره گیری از علف های ناخواسته (هرز) و بقایای گیاهی به صورت چالکود یا کانال کود در طول فصل رشد می تواند به عنوان یک کود سبز عمل کند.
افزایش فعالیت باکتری های تقویت کننده رشد گیاهان استقرار هر چه بیشتر قارچ-ریشه و سرانجام تقویت باکتری های همزیست تثبیت کننده نیتروژن در خاک، به عنوان تقویت کننده زیستی خاک می باشد. 
در صورت نیاز، مبارزه با علف های هرز باید به روش های مکانیکی و غیر شیمیایی صورت گیرد و از سوزاندن پوشش گیاهی پرهیز شود. 
و در آخر تولید با پیشگیری از تخریب محیط زیست، تهدید منابع طبیعی و به هم خوردن تعادل بوم نظام ها انجام شود.

واژه ی (Organic)، معانی گوناگونی دارد که از میان آن ها، مربوط به موجود زنده (Organism) یا جانداران بیشتر رایج است. کاربرد این واژه در کشاورزی ارگانیک، بر این مبنا است که در آن، مزرعه به عنوان یک موجود زنده در نظر گرفته می شود. 
کشاورزی ارگانیک که به نام های کشاورزی زیستی، کشاورزی بیولوژیک، کشاورزی بوم شناختی، کشاورزی زاینده و کشاورزی طبیعی خوانده می شود، نوعی کشاورزی قانونمند و متکی به معیارها و ضوابط خاص بوم شناسانه است.
در کشاورزی ارگانیک هدف پایداری تولید ولی نه الزاما به بیشینه رساندن آن است. 
در این نوع کشاورزی، عوامل انسانی و جوامع تولید کننده و مصرف کننده، در قالب مجموعه ای جدا ناپذیر نگاه می شوند و به اصول سلامت (خاک، آب، گیاهان، جانوران و محیط زیست)، بوم شناسی (بر اساس سیستم ها و چرخه های اکولوژیکی)، انصاف و عدالت (با توجه به فرصت ها و قابلیت های زندگی و محیط های عمومی) و مراقبت (حمایت از سلامت و آسایش نسل های بعد و محیط، توجه خاصی مبذول می شود.
حفظ تنوع زیستی مبنای تولید در این نوع کشاورزی است و زنجیره غذایی از تولید تا توزیع، بازاریابی، فراوری و مصرف، همه مدنظر قرار دارند.
کاربرد آن دسته از افزودنی های غذایی که به ظاهر برای حفظ رنگ، طعم و بهبود مزه است ولی برای سلامت انسان در عمل خطرناک است نیز، ممنوع می باشد. 
کشاورزی ارگانیک، باوجود کاهش درکمیت مواد غذایی، به کیفیت آن پرداخته و همچنین بر حفظ و نگهداری از منابع پایه کشاورزی استوار است.

گیاه توت به عنوان غذای منحصر به فرد لاروهای کرم ابریشم تجاری است.
درختان توت علی رغم آنکه نسبت به درجه حرارت دارای تحمل بالا بوده، اما ضریب تبخیر بالای این گیاه در شرایط مختلف آب و هوایی نشان می دهد که به لحاظ مصرف آب، گیاه پر نیازی است که با توجه به داشتن ساختار ریشه ای عمیق، قابلیت سازگاری با شرایط کم آبی را داراست.
بنابراین نسبت به تغییرات میزان رطوبت خاک حساس می باشد که این نیز بر میزان آب موجود در برگ ها و به دنبال آن کیفیت آن ها و راندمان پرورش کرم ابریشم اثرگذار خواهد بود و تنها در صورت فراهم بودن آب کافی امکان برداشت اقتصادی از توت و توتستان وجود خواهد داشت.

با تأمین آب مورد نیاز گیاه توت از طریق آبیاری، تولید برگ توت تا 15 درصد افزایش می یابد.

کاشت ارقام متحمل
اجتناب از کاشت ارقام پوست نازک و حساس مانند رقم شهوار دانه سفید
رعایت فاصله مناسب کاشت
درختان و رعایت جهت کاشت درختان
حفظ پوشش گیاهی در زیر درختان یا استفاده از کاه و کلش

هرس مناسب (هرس طوری باشد که میوه ها در سایه انداز درخت پرورش یابند).
توجه به دور آبیاری
اعمال تغذیه مناسب با تاکید بر عناصر کلسیم، ازت و پتاسیم
و کاربرد کائولین همراه با پوشش میوه و اسید جیبرلیک از جمله توصیه های کاربردی جهت پیشگیری از عارضه محسوب می شوند.

لاروهای سنین پایین، با تغذیه از برگ ها، آن ها را به شکل توری در می آورند. در حالی که لاروهای بزرگتر قادر به تغذیه از تمام برگ بوده و سوراخ بزرگی را در آن ها ایجاد می کنند و در تراکم بالا قادر به تغذیه از تمام برگ بوده و ضمن خسارت شدید، حتی قادر به نفوذ به درون ریشه بوده و باعث از بین رفت بوته های چغندر و چغندرقند (حتی بوته های نسبتا رشد کرده) می شوند. 
براین اساس، شدت خسارت بستگی به مرحله رشدی گیاه و تراکم و مرحله رشدی آفت خواهد داشت. 
نوسان جمعیت برگ خوارهای چغندرقند، بسته به شرایط محیطی، متفاوت بوده و ممکن است به طور ناگهانی زیاد شده و خسارت جبران ناپذیری را وارد سازد. 
بر این اساس پایش جمعیت و پیگیری روند رشد جمعیت آفت در مزرعه از جمله عوامل موثر در موفقیت آمیز بودن برنامه های کنترل و کاهش خسارت می باشد.

لاروها با تغذیه از جوانه های مرکزی و در نهایت غده باعث کاهش عملکرد کمی و کیفی محصول می شوند. 
هر قدر لاروها بیشتر به‌ داخل جوانه نفوذ کنند و عمق قشر سیاهرنگ روی آن ها بیشتر باشد، نفوذ سم و مبارزه با آن ها مشکل تر می گردد. 
به علاوه، تغذیه آفت از گیاه باعث تشدید نفوذ عوامل بیماری زا می گردد. 
فعالیت لاروها در فصل بهار می تواند باعث از بین رفتن بوته های جوان شود. ولی در فصل تابستان، با ضخیم ترشدن برگ ها، خسارت به جوانه مرکزی، محدود می شود. 
در مناطق گرمسیر، با فعالیت شدید آفت جوانه های مرکزی از بین رفته و لاروها با تغذیه از سر ریشه و ایجاد تونل به فعالیت و خسارت خود ادامه می دهند.

البته فعالیت این آفت در دوره خشکی و کم آبی بیشتر بوده و در نتیجه خسارت بیشتری را وارد می سازد.

ازت از عناصر غذایى پر مصرف و اصلى براى رشد مناسب درختان پسته است. 
اگر مقدار ازت کاربردى کم باشد، در اغلب باغات علائم کمبود آن مشاهده مى شود. بهترین راه براى تشخیص این کمبود، تجزیه سالانه بافت برگ است که باعث مى شود بدون صرف هزینه اضافى و مصرف غیر ضرورى ازت، اطمینان پیدا کرد که ازت مورد
نیاز درخت به مقدار کافى تامین شده است. 
لازم به ذکر است که مصرف اضافه ازت، منجر به تحریک درختان به رشد رویشى به جاى رشد زایشى و همچنین آلودگى منابع آب سطحى و زیر زمینى مى گردد.
از علائم کمبود ازت در درختان پسته، کاهش رشد شاخه ها، باریک تر و کوتاه تر شدن آن ها و تغییر رنگ پوست درخت به قرمز در کمبودهاى شدید است. 
با توجه به تحرک این عنصر در برگ ها، کمبود آن منجر به کمرنگ شدن برگ هاى جوان و زرد شدن برگ هاى پیر و ریزش زودتر از موعد آن ها مى شود. 
در ادامه، افزایش ریزش برگ باعث تنک شدن برگ درختان شده و در کمبود شدید، دمبرگ ها و رگبرگ ها به رنگ قرمز در مى آیند و در نهایت تولید محصول کاهش پیدا مى کند. 
لازم به ذکر است که تنش هاى آبى و بیمارى ورتیسیلوم علائمی شبیه به علائم کمبود ازت دارند.

درخت گلابی رقم شاه میوه؛

منشاء: اصفهان

مشخصات میوه و درخت: میوه گلابی شکل، با پوست صاف و زرد رنگ، بافت میوه نرم، شیرین و آبدار با سلول های سنگی پراکنده در تمام میوه، فاقد قدرت انبارمانی، پوست میوه بسیار نازک، میوه شیرین و آبدار. 

زمان گلدهی در منطقه کرج: 13 الی 28 فروردین 
زمان رسیدن در منطقه کرج: نیمه دوم مرداد ماه 
♦️خصوصیات مثبت و منفی رقم:
حساسیت به آتشک: نیمه حساس 
قابلیت نگهداری: فاقد قدرت انبارمانی و حساس به قهوه ای شدن بافت 
سایر خصوصیات: درخت دارای مقاومت بالایی به کلروز ناشی از کمبود آهن بوده و به پسیل نسبتاً مقاوم است.

پوشش واکس، عملیات ویژه قبل از قرار دادن میوه در انبار و یا به ندرت در زمان بسته بندی مرکبات است که با سه هدف انجام می شود:
1- فراهم کردن درخشندگی مورد نیاز جهت بازارپسند شدن میوه.
2- حفاظت از اتلاف آب، به عنوان پوشش جایگزین واکس طبیعی میوه، که در طی عملیات شستشو حذف می شود. 
3- به عنوان حامل قارچ کش یا هر ترکیب زیستی یا تنظیم کننده های رشد گیاهی عمل می کند. در حالتی که همراه با عامل زیستی برای کنترل پاتوژن ها استفاده می شوند، باید دقت کرد که با عامل زیستی سازگار باشد. 
پوشش های واکس از مواد شیمیایی مختلفی ساخته شده که ممکن است غیر خوراکی باشند. اما در عملیات خشک کردن، بخشی از آن تبخیر می شود. 
تنها واکس های خوراکی (موم زنبور عسل، واکس کارنوبا و نیشکر) از این قاعده مستثنی بوده و روی میوه باقی می مانند. 
معمولا این پوشش ها باید توسط مقامات ذی صلاح کشورهای مربوطه تایید شده و برای استفاده روی میوه ها گواهی شده باشند. 
برای میوه های صادراتی چنین پوشش هایی باید استانداردهای کشورهای وارد کننده را دارا باشند. 
واکس نباید زیاد غلیظ باشد چون مانع تنفس میوه شده و میوه بدطعم و تلخ مزه می شود. بنابراین باید حتما با آب مقطر رقیق شود.

یک گیاه سالم و قوی نقطه یخبندان پایین تری دارد. مصرف کودهای شیمیایی اصلی لازمه ی سلامتی گیاه است. به همان نسبت مصرف ریزمغذی ها در سلامتی و قدرت گیاه مؤثر و مهم تلقی می شود.

تجربه نشان داده که عنصر منیزیم در مقاومت مرکبات به سرما نقش مهم تری دارد.

بعضی از محققان مصرف سدیم را در ایجاد مقاومت های بیشتر مؤثر می دانند. در مناطقی که خطر سرما، درختان را تهدید می کند، نباید از کودهای ازته استفاده نمود. 

این نکته هم حائز اهمیت است که یک گیاه ضعیف و آفت زده کمتر می تواند در مقابل سرما مقاومت نماید.

عامل بیماری ویروسی کاچکسیا یک ویروئید به نام ویروئید کوتولگی رازک یا همان (Hop Stunt Viroid (HSVD است. همان طور که می دانید ویروئید ها عامل به وجود آورنده ی بیماری های گیاهی هستند که باعث اختلال در رشد گیاه می شوند.

برخی از سوخت های جامد تهیه شده از کک های نفتی یا موم های نفتی هستند که گاهاً به صورت آجر بسته بندی شده و در بازار موجود می باشند. 
برخی دیگر از این سوخت ها را داخل سطل ها و یا ظروف آهنی جای داده که قابل پرشدن مجدد هستند. 
این نوع سوخت ها بیشتر در گرم کردن باغات هلو و مرکبات و سیب کاربرد دارد، به عنوان مثال دو قالب نفتی در زیر هر درخت هلو به ویژه پس از شکفته شدن شکوفه ها کاربرد مؤثری در مبارزه با یخبندان دارد.
ایجاد دود جهت پوشش دادن سطح باغ و جلوگیری از تشعشع توسط مصرف سوخت هایی چون چوب، ذغال سنگ، خاک ذغال، کاه، کود حیوانی و بوته های خشک و غیره نیز از روش های معمول جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه است.

مبارزه با سرما توسط آب پاشی بر روی درخت نیز از روش هایی است که امروزه از آن در بعضی از نقاط جهان استفاده می گردد. 

زمانی که آب از مایع به یخ تبدیل می شود، مقداری گرما تولید می کند. 
در طول یخ زدن، گرمای نهان آزاد شده و گرمای از دست رفته پوشش گیاهی و محیط را جبران می کند.

آبی که برای غرقاب کردن مصرف می شود، معمولاً درجه حرارت بالاتری نسبت به سطح سرد زمین مزرعه و باغ داشته و بدینوسیله از نزول زیاد درجه حرارت زمین جلوگیری می نماید.استفاده از آب چاه بهتر است‌.

خاک های بسیار حاصلخیز به دلیل افزایش رشد سبزینه ای برای کشت زعفران مناسب نیستند.
مصرف کود حیوانی منافع بسیاری برای زعفران دارد که عبارتند از:
1- مقاومت گیاه زعفران در مقابل یخ زدگی پیازها در زمستان خیلی بیشتر می شود.
2- کود حیوانی رطوبت خاک را نگه می دارد؛ لذا گیاه در مقابل خشکسالی بهتر مقاومت می کند.
3- پیاز از گرمای تابستان در زیر خاک کمتر صدمه می خورد.
دستور کوددهی: 
مزرعه زعفران خود را فقط با کود حیوانی تقویت کنید. در مورد کود ازته توجه کنید که اگر از 100 کیلوگرم در هکتار اوره بیشتر مصرف شود، گل آوری پیاز کاهش یافته و در عوض بچه زائی آن زیاد می شود. 
از مصرف کود محلول کامل (ازت، فسفر و پتاس) در اواخر بهمن یا اوایل اسفند ماه غافل نشوید. 
تحقیقات نشان داده است که پس از بهمن ماه که پیاز زعفران ریشه های خود را از دست می دهد، مصرف یک بار از کود های محلول بسیار مفید خواهد بود. این کود توسط برگ های زعفران می تواند جذب و به پیازها منتقل کند و باعث درشتی آن ها شود و سال بعد تا 30 درصد عملکرد را افزایش دهد.

کشت زعفران می تواند توسط ماشین و به صورت ردیفی باشد و یا به‌ صورت کرتی و با دست انجام پذیرد. 
ولی آنچه که مهم است این که ردیف ها مستقیم بوده و با فاصله مساوی از همدیگر قرار گیرند.
فاصله معمولا در کشت کرتی 30 - 25 سانتی متر و عمق کشت را نیز لااقل  25 - 20 سانتی متر انتخاب کنید. در حالی که این فاصله و این عمق با تراکتور مقدور نیست.

مگر اینکه فاصله ردیف ها را به 40 تا 45 سانتی متر افزایش دهیم که در نتیجه تراکم بذر کم شده و محصول مزرعه پایین می آید.

موضوع بسیار مهمی که در نحوه کاشت پیازها باید مورد توجه قرار داد، این است که می بایست از کشت چاله ای که در آن چند پیاز ریز و درشت در کنار هم و در یک جا در چاله قرار گیرد، اجتناب کرد. 
در این مورد می توان به کشت تسبیحی اقدام کرد. به این صورت که پیازها تک تک و به فاصله 5 تا 7 سانتی متر از یکدیگر و یا به صورت زیگزاگ و جوانه انتهایی به طرف بالا، در ته شیار قرار داده شده و روی آن به ارتفاع 5 تا 10 سانتی متر با خاک پوشانده شوند. 
در کشت تسبیحی هر پیاز به تنهایی فضا و غذای کافی در دسترس خواهد داشت و برای سال های بعد پیازهای درشت به وجود آورده و در نتیجه باعث افزایش تولید در سال های دوم و سوم می شود. 
اما در کشت چاله ای، پیازها از همان سال اول در رقابت جذب غذا بوده و دیرتر درشت می شوند و از سال سوم است که مزرعه به محصول قابل توجه ای می رسد.
 عمق کاشت را 20 تا 25 سانتی متر انتخاب می کنیم تا مزرعه از گرمای تابستان و یخ زدگی زمستان و صدمه خشکسالی ها و ابتلا به کنه خاکی کمتر صدمه ببیند. 
 قبل از این که پیازها در اثر ماندگاری طولانی در زمین ریز شوند به تجدید مزرعه اقدام شود.

پیاز زعفران از نیمه اردیبهشت به بعد پس از زرد شدن و خشکیدن برگ ها به خواب می رود و تا اوایل تیرماه در خواب کامل و حقیقی به سر می برد. 

بنابراین در طی این مدت که هوا نیز آن چنان گرم نشده، بهترین موقع کندن پیاز از مزرعه قبلی و انتقال و کشت آن در مزرعه جدید است.
جابجایی پیازها در مرداد و شهریور به گل آوری لطمه می زند و این یکی از دلایل کم محصولی سال اول در مزارع زعفران همان سال می شود. زیرا انتقال در مرداد و شهریور به جریان تشکیل گل در داخل جوانه پیاز لطمه زده و گرمای هوا و خاک در این دو ماه برای سلامت پیاز مضر است.
هرچه فاصله کندن پیاز از زمین قبلی و کاشتن آن ها در مزرعه جدید کوتاه تر باشد، بهتر است. زیرا پیازها پس از خروج از خاک مقدار زیادی از رطوبت خود را از دست می دهند.
❌بنابراین از انباشتن پیاز روی هم و یا نگهداری طولانی مدت آن ها در انبارهای محلی حتما خودداری شود.

عوامل غیرزنده مانند ریزگردهای عربی، خشکسالی و خشکی، سرما، عوامل جنگل شناسی مانند رقابت درختی، قطر و سن درخت، عوامل انسانی مانند کشت زیراشکوب و چرای دام را از عوامل تأثیرگذار بر خشکیدگی بلوط می دانند. 
پژمردگی اولین اثر قابل رؤیت خشکیدگی در درخت است که به تدریج با کاهش شدید آب در بافت ها، اندام ها و برگ درخت که ابتدا حاشیه آن زرد رنگ و سپس خشک می شود و بعد از آن به سرشاخه ها و شاخه ها سرایت می کند. 
این پدیده 3 تا 5 سال طول می کشد. رشد گونه های درختی علاوه بر خصوصیات ژنتیکی به عوامل مختلف محیطی و رویشگاهی مانند خاک، اقلیم والبته فیزیوگرافیکی منطقه بستگی دارد. 
پی بردن به نوع و میزان ارتباط عوامل فیزیوگرافیکی با جوامع جنگلی می تواند راهگشای بسیاری از چالش های موجود در ارتباط با مدیریت پایدار و درخور جنگل باشد.

در وضعیت دیم، به علت ضعف نسبی درختان، آفات و بیماری ها خسارت بیشتری وارد می کنند. 
چوب خوارها، سوسک سرشاخه خوار، کاپنودیس و کنه از جمله آفات مشکل ساز در این وضعیت هستند. بازدید از باغ ها و هرس شاخه های خشک شده و جمع آوری و سوزاندن میوه های آلوده، نقش مهمی در جلوگیری از طغیان بـسیاری از آفات به ویژه سوسک سرشاخه خوار و زنبور مغزخوار بادام دارد.