مرکز مهارت آموزی کشاورزی

بارهنگ کاردی یا سر نیزه ای (Plantago lanceolata) گیاهی است علفی و چندساله، برگهای آن باریک و به صورت نیزه ای و ساقه های با ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر هستند و اغلب در نقاط مرطوب و دامنه های کوهستانی یافت می‌شود. 

سیر، گیاهی با خاصیت های فراوان است که به عنوان دارو نیز به کار می رود. از سوی دیگر، سیر خاصیت ضدعفونی کننده هم دارد و استفاده از آن برای پیشگیری از بیماری ها توصیه می شود. 

یکی از دلایل گذاشتن سیر سر سفره به دلیل همین خاصیت پزشکی آن و به ارمغان آوردن تندرستی است. به جز این، سیر نماد مناعت طبع هم محسوب می شود و حضور آن در سفره هفت سین، برای یادآوری قناعت به انسان و سیرچشمی و حریص نبودن برای مال دنیا است.

گیاهان از طریق مکانیزم های مختلفی در برابر خشکی مقاومت می کنند. محققان فیزیولوژی و اصلاح نباتات برای مقاومت گیاهان در برابر محیط خشک از اصطلاحات زیر استفاده می‌کنند:

سنجد به عنوان نماد خرد و فرزانگی و سنجیده عمل کردن، نماد زایش و باروری است.

سنجد نماد سنجیده عمل کردن است. سنجد را بر این باور بر سفره می گذارند که هرکس با خویشتن عهد کند درآغاز سال هرکاری را سنجیده انجام دهد. سنجد نشانه گرایش به عقل است؛ احترام به تفکر و ترویج و خردمندی.

هر  کدام از اقلام سفره هفت سین به خاطر خواص و معنی خاص خودشان توسط گذشتگان ما انتخاب شده است که یک تاریخچه و فلسفه جدا دارد.

سیب میوه‌ی سلامتی است و مشهور به میوه‌ی بهشتی است، در احادیث ما آمده است ؛ خوردن سیب شما را از پزشک بی‌نیاز می‌کند . این موضوع در ادبیات جهانی هم جایگاه مناسبی دارد.
به همین دلیل است که سیب نیز جزو یکی از اقلام هفت سین است.

عامل بوجود آورنده ی آن قارچی با نام علمی Unicinula necator است که خسارت آن به صورت ترک خوردگی میوه ی انگور، نامرغوب کردن محصول از نظر بازارپسندی، کاهش شدید وزن محصول، کاهش رشد بوته ها و ضعیف کردن آنها ظهور می کند.

برای انجام این نوع پیوند در درخت گردو لازم است اقدامات زیر صورت گیرد:

عامل ایجاد بیماری قارچی به نام Tephrina deformans است که برای مبارزه با آن باید از سموم قارچکش استفاده کرد.علائم بیماری در اواخر فصل بهار هنگام باز شدن جوانه ها و اواخر پاییز هنگام سرد شدن هوا و به صورت لکه های قرمز، پیچیدگی و ریزش برگها بروز می کند.

✔️ با توجه به اینکه درخت انگور تنه ی نیرومندی ندارد، بایستی حتما از داربست برای فرم دهی و رویش مناسب شاخه ها استفاده شود.

میوه هلو از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا کشت آن، به علت زودباردهی، در باغ های جدید الاحداث بادام مرسوم بوده و در فاصله بین ردیف های بادام کشت می شود، تا قبل از رسیدن درختان بادام به باردهی اقتصادی از میوه آن استفاده شود. 

آفت سرشاخه خوار هلو با داشتن رژیم دو‌گانه خواری، علاوه بر خشاکانیدن شاخه ها و جوانه های نورسته، به میوه درختان میزبان از جمله ارقام مختلاف بادام و هلو در مرحله چغاله نیز خسارت وارد کرده و سبب ریزش بخشی از میوه های نارس می شود. 
سرشاخه خوار هلو ازآفات مهم درختان میوه هسته دار به خصوص هلو، زردآلو، بادام، آلو و گوجه در ایران می‌ باشد و در دماوند روی درختان قیسی دو نسل در سال داشته و خسارت آن به این میوه شدید است. همچنین خسارت آن روی سیب، خرمالو، زالزالک و ازگیل نیز گزارش شده است.
تغذیه از سطح میوه ها، سبب نفوذ قارچ های بیمارگر و دیگر میکروارگانیسم ها به مغز بادام و پوسیدگی آن می شود.
لارو سرشاخه خوارهلو، با نفوذ به داخل میوه در مرحله رسیدن و تغذیه از سطح میوه این درختان است.

ریزش شکوفه ها و میوه ها می تواند به دلایل مختلفی مانند : عدم گرده افشانی مناسب، کمبود مواد غذایی و آمینواسیدها، آفات و بیماری ها، دلایل آب و هوایی (سرما، گرما، تغییرات ناگهانی رطوبت و وزش شدید باد) اتفاق بیفتد.

تولید کود کمپوست از زباله های خانگی، علاوه بر کاهش حجم و مقدار زباله ی تولیدی، سبب تولید کود و استفاده از آن در باغچه و فضای سبز حیاط و گلدان ها می شود که به اقتصاد خانواده نیز کمک می کند.کود کمپوست برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش آن نیز مفید است. 

مشخص نمودن زمان گل آغازی، شروع دوران رکودو پایان آن به دلیل تاثیرات بسیار زیادی که در عملیات مدیریت باغ می تواند داشته باشد، در باغبانی بسیار پر اهمیت می باشد.

گل آغازی در درختان گیلاس، پس از شکوفه دهی و در اواخر بهار تا اوایل تابستان اتفاق می افتد. به طور کلی می توان گفت که گل آغازی، به وسیله عوامل داخلی گیاه که تعادل در جذب و هورمون های داخلی می باشد، کنترل می شود. 
عملیات مدیریت باغ، می تواند تعداد گل و زمان انگیزش جوانه های گل را تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال، یک درخت با قدرت رشدی کم می تواند گل های فراوانی به بار‌ بیاورد، ولی عواملی مانند هرس شدید، گل آغازی و تعداد شکوفه های گل را به شدت کاهش می دهد.
آبیاری زیاد که باعث طولانی شدن رشد جوانه های رویشی می شود، می تواند باعث تاخیر در زمان گل آغازی شود. 
پایه ها، جدا از تاثیر آنها بر قدرت رشد، می توانند زمان باز شدن گل و همچنین تعداد گل و در نتیجه تعداد جوانه های انگیزش یافته را تحت تاثیر قرار دهند. 

مواد شیمیائی تنظیم کننده رشد نیز میتواند بر روی گل آغازی موثر باشند. پس به این نکات‌‌ دقت کنید.

کود سرک از نوع کودهایی است که کمک می کند تا گیاه موقعیت رشدی بهتری داشته باشد و مواد غذایی مورد نیاز گیاه را تامین می کند. از انواع کود سرک می توان به کود ازته، اوره و نیتروژن اشاره کرد.

عادت گلدهی درخت به، تاحدی با دو گونه نزدیک مشـتمل بر سیب و گلابی متفاوت بوده و شکوفه های گل در این درخت در انتهای شاخه های کم و بیش کوتاهی که از ابتدای بهار با باز شدن شکوفه ها، شروع به رشد می کنند، پدیدار می شوند. 

بر اساس مشاهدات انجام شده، زمان شروع گلدهی در بین درختان میوه، متفاوت است. به طوری که درخت گلابی نسـبت به سیب زود گل تر و درخـت بـه نسـبت بـه هـر دوی آنها، دیرگل تر است. 
بر خلاف آن چه مورد تصور بوده است، آغاز تمایز جوانه های گل در درخت به، همانند درخت سیب و گلابی، در حدود ماه های مهر و آبان تشکیل می یافت.
درختان سیب و گلابی دیرگل تر بوده و حساسیت کمتری به سرمازدگی بهاره دارد. این در حالی است که شکوفه های تازه رسته و در حال رشد این درخت بر اساس مشاهدات سال های اخیر بسیار سریع تر و شدیدتر از درختان گلابی و سیب دچار سرمازدگی بهاره می شوند که دلیل آن حساسیت بالاتر شکوفه های در حال رشد نسـبت بـه سـرماهای دیررس بهاره است.

در بین مشکلات اصلی کشت و پرورش درخت به در کشور، حساسیت قابل توجه نسبت به بیماری آتشک و حساسیت به کلروز آهن، قابل ذکر است.

درخت به، اگرچه نسبت به سرمای شدید زمستانه در عرض های شـمالی، حساسیت نشان می دهد. اما مشاهدات نشان داده این درخت حتی در مناطق مرتفع و سردسیر کشور، نظیر سمیرم در استان اصفهان و دماوند در استان تهران نیز در طول زمستان دچارسرمازدگی شاخه و تنه نمی شود. 
در بین سه گونه عمده درختان میوه دانه دار شامل سیب، گلابی و به، درخت سیب مقاوم ترین و درخت به، حساسترین درخت نسبت به سرمای زمسـتانه محسوب می شود.
بر اساس یک تقسیم بندی، درخت به در مناطقی که افت دمای زمستانه آن از 23/5_ درجه سانتیگراد تجاوز نمی کند، قابل کاشت بوده و در مناطق سردتر با خسارت سرمازدگی زمستانه مواجه می شود.
خسارت سرمای بهاره برخلاف خسارت سرمای زمستانه، با توجه به دیرگلدهی،
در اغلب ارقام و ژنوتیپ های به کشور، کمتر گزارش شده است.

در فصل بهار به دلیل افزایش دما و نزدیک شدن به فصل تابستان، جمعیت شته ها رو به افزایش می رود. بنابراین با آگاهی از روند افزایشی جمعیت شته ها و با تشخیص به موقع آنها می توان خسارت های ناشی از آن ها را کاهش داد.

راهکارهای پیشگیری از سرمازدگی در فصل بهار به صورت زیر می باشد:

مرسوم است که بلافاصله بعد از کاشت نهال، آن را آبیاری می‌کنند. این آبیاری، حکم نخستین تغذیه نهال در خانه جدید را دارد. نهال‌های نوپا معمولا در خطر جابه‌جایی ریشه قرار دارند و این‌ جابه‌جایی ممکن است در اثر ضربه‌ای آرام و یا وزش باد اتفاق بیفتد. بنابراین در کنار نهال، چوبی که به قیم معروف است را درون خاک فرو می‌کنند و نهال را با نخ و یا پارچه به آن می‌بندند. 

فقط باید مراقب بود که وقتی قیم در خاک فرو می‌رود، به ریشه‌های نهال صدمه وارد نشود. بعضی از درخت‌ها به آبیاری روزانه نیازی ندارند اما نهال را صرف‌نظر از اینکه قرار است چه درختی شود، باید هر روز آبیاری کرد و میزان آب باید به اندازه‌ای باشد که نهال اصطلاحا سیراب شود و آب به ریشه‌اش برسد.
معمولا در پای نهال، گودال کوچکی ایجاد می‌کنند که معیاری برای اندازه‌گیری آب مورد نیاز است. این گودال باید هر روز پر شود و برای پر شدن، معمولا ۴لیتر آب لازم دارد. اگر بعد از یکی‌دو ماه، حس کردید که نهال ریشه‌اش را درون خاک پهن کرده و جان گرفته، مراقبت ویژه را به پایان ببرید.

اترج (بالنگ)، درختچه ای از تیره مرکبات و به ارتفاع 2.5 تا 4.5 متر، با برگ هایی به رنگ سبز روشن، گل هایی به رنگ سفید و میوه ای درشت شبیه به خربزه کوچک با پوستی ضخیم و گوشتی با رایحه لیمو با تنوع رنگی سبز تا نارنجی و مزه ای تلخ تر از گریپ فروت و ترشی آن از لیمو ترش کمتر. 

اترج دارای انواع مختلفی می باشد، یکی از انواع اترج به شکل دست و بسیار عجیب و غیر عادی که به دست بودا معروف است.
اترج در ایران به بالنگ، بادرنگ، بادرنج، باذرنج، ترنگ،ترنج، اترج، اترج کبیر، اترج صغیر، معروف می باشد. نام اترج در قرآن کریم نیز آمده است.
طبق نوشته های مورخان، عطر خوش و بوی قوی این گیاه در دفع حشرات موذی بسیار موثر و از اهمیت بالایی در بین چینی ها و ژاپنی ها برخوردار بوده و هنوز هم در مراسم سال نو ژاپن و چین به عنوان نماد ثروت و خوشبختی استفاده می شود.از تمام قسمت های اترج برای خواص درمانی و تهیه مواد غذایی استفاده می شود، شکوفه های اترج دارای طبعی گرم و خشک و برگ های آن طبیعتی سرد و تر دارد، پوست اترج برای تقویت کبد، حافظه و قلب و دستگاه گوارش و کاهش نفخ شکم مفید و موثر است.