مرکز مهارت آموزی کشاورزی

از جمله قارچ های مهم بیماری زای گیاهی، در روی گیاهان زراعی و باغبانی ایران، فوزاریوم است. گونه های مختلف این جنس در اغلب گیاهان، از جمله زراعی، باغی، علوفه ای، زینتی و جنگلی بیماری ایجاد می کنند‌.

✔️بیماری پوسیدگی‌ طوقه و‌ سوختگی خوشه گندم، پوسیدگی ساقه ذرت، انسداد آوندی و پژمردگی در گیاهان مختلف، پوسیدگی ریشه، شانکر لکه برگی در بسیاری از گیاهان، پوسیدگی انباری و پوسیدگی های بعد از برداشت، نمونه هایی از بیماری های ایجاد شده توسط این قارچ است.
✔️علی رقم خاکزی بودن این قارچ، بعضی از گونه های آن به صورت هوازی فعالیت می کنند و برخی از گونه ها از طریق بذور گیاهان آلوده، قدرت انتقال پیدا می‌کنند.

✔️سانسوریا، گیاهی است آپارتمانی، از خانواده لیلیاسه، با برگ های کشیده و رنگی، به طول ۴۶ تا ۷۶ سانتی متر و عرض ۵ تا ۷ سانتی متر، که مورد توجه زیادی در باغبانی و تزیین و گل آرایی است.

 ✔️بهترین درجه حرارت برای رشد و تکثیر این گیاه در روز، بین ۲۷ تا ۳۲ درجه و در شب، ۱۴ تا ۱۸ درجه سانتی گراد است.
✔️این‌ گیاه از طریق برگ، پاجوش و ریزوم تکثیر می شود، البته محدودیت هایی هم دارد.
✔️این گیاه به دلیل داشتن برگ های گوشتی، در برابر بیماری های قارچی ضعیف است.

✔️کاسنی مسکن عطش و حرارت درونی است.

✔️در ضعف اعصاب، 
✔️ضعف چشم و 
✔️فشار خون مفید است. 
✔️کاسنی، در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری مؤثر است.
✔️ریشه کاسنی، در باز کردن و روان شدن اخلاط بسیار مؤثر است. 
✔️مجاری گوارشی را پاک می کند و بهترین تصفیه کننده خون است.

پیچیدگی برگ، یک بیماری مهم است که هر ساله در دنیا خسارت فراوانی به محصول هلو و شلیل وارد می کند. 

✔️این بیماری تقریباً در تمام کشورهایی که هلو کاشته می شود، شایع میباشد و باعث کاهش کمیت و کیفیت محصول درختان هلو و شلیل و همچنین کاهش طول عمر آن ها می شود.
این بیماری، اغلب برگ ها را مورد حمله قرار می دهد ولی می تواند جوانه ها، سرشاخه ها و به ندرت گل ها و میوه ها را نیز آلوده کند.
✔️برگ هایی که تحت تاثیر قارچ عامل این بیماری قرار می گیرند، قرمز، ضخیم و پیچ خورده می شوند. 
✔️برگ ها ضمن بزرگ شدن طی رشد، قهوه ای شده و قبل از بلوغ می افتند. بیماری در فصل بهار، وقتی دما بین 15 تا 20 درجه سلسیوس (میانگین 18 درجه سلسیوس) بوده و هوا نیز مرطوب می باشد، بروز می کند. اگر این قارچ کنترل نشود، می تواند باعث مرگ درختان شود.

شلیل، نوعی هلوی بدون کرک می باشد که ژن کرکی بودن آن، مغلوب شده است.  هلو و شلیل متعلق به جنس بزرگ پرونوس و تیره رُزاسه است. هلو دو تا سه سال بعد از کشت، شروع به گل دادن میکند و در سال چهارم یا پنجم، محصول اقتصادی خود را تولید می نماید. 

کمتر میوه ای مانند هلو و شلیل یافت می شود که بتواند در شرایط آب و هوایی مختلف پرورش یابد ولی این درختان، اساساً میوه مناطق سردسیری بوده و برای شکست خواب زمستانی نیاز به 100 تا 1000 ساعت سرما دارند. 
با توجه به سازگاری مناسب این درختان در اقلیم های مختلف ایران، هر ساله بر کشت آن ها در کشور افزوده می شود.

اکالیپتوس یکی از گیاهان معروف خانواده مورد است که وطن اصلی آن استرالیا بوده و از آنجا بـه سایر نقاط دنیا، ازجمله ایران برده شده است.

✔️این جنس شامل گیاهانی است درختی که گاهی به بلندی تا ده متر هم می رسند. برگ های آن معمولاً کشیده و باریک است، ولی دارای گونه‌هایی با برگ های بیضوی یا گرد هم هستند. این برگ‌ ها اغلب متناوب و به ندرت متقابل دیده میشوند. 
✔️از تمام قسمت های این درخت، به خصوص برگ های آن، بوی مطبوعی استشمام می شود.
✔️طبیعت اکالیپتوس گرم و خشک است. منقی ریه از بلغم و رطوبات است.
✔️در کاهش استرخاء و آماس لثه مؤثر است.
✔️استنشاق و انکباب اکالیپتوس در گرفتگی نفس بـه کار می رود.
✔️به صورت مالشی در ناحیه شقیقه، برای تسکین سردرد ، ترکیب اکالیپتوس و نعنا فلفلی بسیار موثر است.

گردو از جمله محصولات باغی است که نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس می باشد. 

ارقام زود برگده بیشتر در معرض خطر سرمای دیررس بهاره و خسارت ناشی از آن قرار می گیرند. 
یکی از مهمترین صفات در اصلاح گردو، دستیابی به ارقامی است که برگ های آن ها در بهار دیرتر باز شوند. اختلاف در برگدهی ارقام و ژنوتیپها قابل توجه بوده و ژنوتیپ هایی مانند Z53 و Serr زود برگده، و فرانکت و روند-د-مونتیگناک، از دیربرگده ترین ارقام بررسی شده در کشور میباشند.
در دهه 1380، سرمازدگی بهاره تقریبا باعث از بین رفتن بیش از 70 درصد محصول در ارقام زودبرگده گردیده در حالیکه در ارقام دیربرگده این مقدار کمتر از 20 درصد بوده است.
حساسیت به سرما با پیشرفت مراحل رشدی درخت افزایش می یابد. ارقام زود برگده علاوه بر سرما، بیشتر در معرض بیماری هایی همانند بلایت در گردو باشند.

ریشه توت فرنگی افشان، ظریف و سطحی بوده و بالغ بر 50 تا 90 درصد از ریشه ها در بخش 15-10 سانتیمتری بالای خاک قرار دارند و از طرفی توت فرنگی برگ پهن بوده و سطح تبخیر بالایی دارد، بنابراین در آبیاری به موقع و کافی آن، باید دقت‌ کرد.
مخصوصاً در اوایل زمان کاشت نشاء و هنگام میوه دهی، وجود رطوبت در پای بوته الزامی و تعیین کننده است. 

بسته به نوع خاک، رطوبت منطقه و متوسط درجه حرارت، معمولاً هر 4 تا 8 روز آبیاری انجام می گیرد.

توت فرنگی یک میوه مغذی و و از نظر اقتصادی مهم است وبه طور عمده در نواحی معتدله و پایین تر از آن کشت می گردد. 
توت فرنگی، متعلق به خانواده رزاسه (بادام) است. دو رقم اصلی دارد: روز کوتاه یا نوع بهاره و همیشه بارده. 
درجه حرارت ممکن است با فتوپریود در تمام انواع توت فرنگی واکنش بدهد. در واقع، دمای پایین و خنک گلدهی را ترغیب و دمای زیاد از گلدهی جلوگیری می کند.
میوه توت فرنگی باکیفیت مطلوب، به رنگ قرمز یکنواخت، سفت، خوشبو وفاقد هرگونه آسیب وبیماری است. توت فرنگی به صورت خام یا فرآوری شده استفاده می شود. ازجمله محصولات تولیدی ازمیوه توت فرنگی می توان به فرآورده هایی مثل مربا، شربت، کمپوت، ژل وطعم دهنده ها اشاره کرد.

از تیمارهایی که در افزایش عمر انباری توت فرنگی مؤثر است، محلول پاشی با کلرید کلسیم است. اهمیت کلسیم در تنظیم بلوغ و رسیدگی میوه جات و سبزیجات به خوبی مشخص شده است.
پیری برگ ها و رسیدگی میوه ها نشان می دهد میزان کلسیم بافت بر خصوصیات مختلف پیری، میزان کلروفیل و 

همچنین بر شدت تنفس اثر می گذارد.
محلول پاشی کلرید کلسیم قبل از برداشت و بعد از برداشت به منظور جلوگیری از بیماری های فیزیولوژی و تأخیر در رسیدگی میوه های مختلف به کار برده شده است. بیشتر کلسیم وارد شده به بافت، در استحکام و پیری بوته تاثیرگذار است.
تغذیه برگی با کلسیم می تواند با تأخیر در رسیدگی و رشد کپک خاکستری، اثرات سودمندی در انبار داری توت فرنگی داشته باشد.

درخت نارنج (aurantium Citrus) به جنس Citrus و خانواده مرکبات (Rutaceae) تعلق دارد.
درختان همیشه سبز نارنج، به طور میانگین حدود 3-9 متر ارتفاع دارند. گل های درخت بهارنارنج، یکی از معطّرترین گل های مرکبات است که سفید و دوجنسی بوده و هم به صورت آپوماتیک و هم با کمک حشرات، گرده افشانی می شوند.
نارنج از جمله گیاهان دارویی پرمصرف و بومی کشور ایران است و با عنوان پرتقال ترش شناخته میشود.
در طب سنتی ایران، از گل های گیاه بهارنارنج به عنوان آرامش بخش، ضد تشنج و برطرف کننده تپش قلب استفاده می شود. عطر گل های بهار نارنج به شدت در‌کاهش اضطراب موثرند.

نقش این عنصر در تثبیت ازت (نیتروژن) و فعالیت برخی آنزیم ها، به اثبات رسیده است.

علائم کمبود آهن ابتدا در جوان ترین برگ ها به صورت زردی بین رگبرگی بروز می کند و سرانجام پهنک برگ به رنگ زرد یا حتی سفید در می آید.

صمغ درخت بادام کوهی و صمغ درخت بادام شیرین ازجمله صمغ های تراوشی هستند که به وفور در ایران یافت می شوند. 

صمغ فارسی صمغی است شفاف که از درخت بادام کوهی (Amygdalus scoparia spach)، از خانواده گلسرخیان تراوش میشود.
درختان بادام کوهی که بومی ایران محسوب می شوند، در مناطق وسیعی از کشور به ویژه استان های مرکزی می رویند. این صمغ به نام های زدو، شیرازی و آنگوم نیز معروف است.
از درخت بادام شیرین نیز صمغ شفاف و کاملا شبیه به صمغ درخت بادام کوهی تراوش میشود. متأسفانه به دلیل تشابه ظاهری و عدم مطالعات کافی در این زمینه گاها هر دو نوع صمغ تحت عنوان صمغ فارسی یا صمغ زدو شناخته می شوند. درحالی که این دو نوع صمغ ازلحاظ ساختاری و خواص فیزیکوشیمیایی کاملا متفاوت می باشند. 
از طرف دیگر با توجه به تعداد کم مطالعات انجام شده روی این دو نوع صمغ، در تجارت آن ها را به اشتباه و تنها به دلیل تشابه ظاهری، صمغ عربی می نامند. درصورتیکه صمغ عربی از شیره خشک شده ساقه و شاخه های گیاهی به نام آکاسیا استحصال می شود. اما صمغی که از ایران تحت عنوان صمغ عربی صادر می شود، از درخت بادام کوهی و بادام شیرین استحصال می شود.

سیر، گیاهی با خاصیت های فراوان است که به عنوان دارو نیز به کار می رود. از سوی دیگر، سیر خاصیت ضدعفونی کننده هم دارد و استفاده از آن برای پیشگیری از بیماری ها توصیه می شود. 

یکی از دلایل گذاشتن سیر سر سفره به دلیل همین خاصیت پزشکی آن و به ارمغان آوردن تندرستی است. به جز این، سیر نماد مناعت طبع هم محسوب می شود و حضور آن در سفره هفت سین، برای یادآوری قناعت به انسان و سیرچشمی و حریص نبودن برای مال دنیا است.

سنجد به عنوان نماد خرد و فرزانگی و سنجیده عمل کردن، نماد زایش و باروری است.

سنجد نماد سنجیده عمل کردن است. سنجد را بر این باور بر سفره می گذارند که هرکس با خویشتن عهد کند درآغاز سال هرکاری را سنجیده انجام دهد. سنجد نشانه گرایش به عقل است؛ احترام به تفکر و ترویج و خردمندی.

هر  کدام از اقلام سفره هفت سین به خاطر خواص و معنی خاص خودشان توسط گذشتگان ما انتخاب شده است که یک تاریخچه و فلسفه جدا دارد.

سیب میوه‌ی سلامتی است و مشهور به میوه‌ی بهشتی است، در احادیث ما آمده است ؛ خوردن سیب شما را از پزشک بی‌نیاز می‌کند . این موضوع در ادبیات جهانی هم جایگاه مناسبی دارد.
به همین دلیل است که سیب نیز جزو یکی از اقلام هفت سین است.

میوه هلو از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا کشت آن، به علت زودباردهی، در باغ های جدید الاحداث بادام مرسوم بوده و در فاصله بین ردیف های بادام کشت می شود، تا قبل از رسیدن درختان بادام به باردهی اقتصادی از میوه آن استفاده شود. 

آفت سرشاخه خوار هلو با داشتن رژیم دو‌گانه خواری، علاوه بر خشاکانیدن شاخه ها و جوانه های نورسته، به میوه درختان میزبان از جمله ارقام مختلاف بادام و هلو در مرحله چغاله نیز خسارت وارد کرده و سبب ریزش بخشی از میوه های نارس می شود. 
سرشاخه خوار هلو ازآفات مهم درختان میوه هسته دار به خصوص هلو، زردآلو، بادام، آلو و گوجه در ایران می‌ باشد و در دماوند روی درختان قیسی دو نسل در سال داشته و خسارت آن به این میوه شدید است. همچنین خسارت آن روی سیب، خرمالو، زالزالک و ازگیل نیز گزارش شده است.
تغذیه از سطح میوه ها، سبب نفوذ قارچ های بیمارگر و دیگر میکروارگانیسم ها به مغز بادام و پوسیدگی آن می شود.
لارو سرشاخه خوارهلو، با نفوذ به داخل میوه در مرحله رسیدن و تغذیه از سطح میوه این درختان است.

مشخص نمودن زمان گل آغازی، شروع دوران رکودو پایان آن به دلیل تاثیرات بسیار زیادی که در عملیات مدیریت باغ می تواند داشته باشد، در باغبانی بسیار پر اهمیت می باشد.

گل آغازی در درختان گیلاس، پس از شکوفه دهی و در اواخر بهار تا اوایل تابستان اتفاق می افتد. به طور کلی می توان گفت که گل آغازی، به وسیله عوامل داخلی گیاه که تعادل در جذب و هورمون های داخلی می باشد، کنترل می شود. 
عملیات مدیریت باغ، می تواند تعداد گل و زمان انگیزش جوانه های گل را تحت تاثیر قرار دهد. به طور مثال، یک درخت با قدرت رشدی کم می تواند گل های فراوانی به بار‌ بیاورد، ولی عواملی مانند هرس شدید، گل آغازی و تعداد شکوفه های گل را به شدت کاهش می دهد.
آبیاری زیاد که باعث طولانی شدن رشد جوانه های رویشی می شود، می تواند باعث تاخیر در زمان گل آغازی شود. 
پایه ها، جدا از تاثیر آنها بر قدرت رشد، می توانند زمان باز شدن گل و همچنین تعداد گل و در نتیجه تعداد جوانه های انگیزش یافته را تحت تاثیر قرار دهند. 

مواد شیمیائی تنظیم کننده رشد نیز میتواند بر روی گل آغازی موثر باشند. پس به این نکات‌‌ دقت کنید.

عادت گلدهی درخت به، تاحدی با دو گونه نزدیک مشـتمل بر سیب و گلابی متفاوت بوده و شکوفه های گل در این درخت در انتهای شاخه های کم و بیش کوتاهی که از ابتدای بهار با باز شدن شکوفه ها، شروع به رشد می کنند، پدیدار می شوند. 

بر اساس مشاهدات انجام شده، زمان شروع گلدهی در بین درختان میوه، متفاوت است. به طوری که درخت گلابی نسـبت به سیب زود گل تر و درخـت بـه نسـبت بـه هـر دوی آنها، دیرگل تر است. 
بر خلاف آن چه مورد تصور بوده است، آغاز تمایز جوانه های گل در درخت به، همانند درخت سیب و گلابی، در حدود ماه های مهر و آبان تشکیل می یافت.
درختان سیب و گلابی دیرگل تر بوده و حساسیت کمتری به سرمازدگی بهاره دارد. این در حالی است که شکوفه های تازه رسته و در حال رشد این درخت بر اساس مشاهدات سال های اخیر بسیار سریع تر و شدیدتر از درختان گلابی و سیب دچار سرمازدگی بهاره می شوند که دلیل آن حساسیت بالاتر شکوفه های در حال رشد نسـبت بـه سـرماهای دیررس بهاره است.

در بین مشکلات اصلی کشت و پرورش درخت به در کشور، حساسیت قابل توجه نسبت به بیماری آتشک و حساسیت به کلروز آهن، قابل ذکر است.

درخت به، اگرچه نسبت به سرمای شدید زمستانه در عرض های شـمالی، حساسیت نشان می دهد. اما مشاهدات نشان داده این درخت حتی در مناطق مرتفع و سردسیر کشور، نظیر سمیرم در استان اصفهان و دماوند در استان تهران نیز در طول زمستان دچارسرمازدگی شاخه و تنه نمی شود. 
در بین سه گونه عمده درختان میوه دانه دار شامل سیب، گلابی و به، درخت سیب مقاوم ترین و درخت به، حساسترین درخت نسبت به سرمای زمسـتانه محسوب می شود.
بر اساس یک تقسیم بندی، درخت به در مناطقی که افت دمای زمستانه آن از 23/5_ درجه سانتیگراد تجاوز نمی کند، قابل کاشت بوده و در مناطق سردتر با خسارت سرمازدگی زمستانه مواجه می شود.
خسارت سرمای بهاره برخلاف خسارت سرمای زمستانه، با توجه به دیرگلدهی،
در اغلب ارقام و ژنوتیپ های به کشور، کمتر گزارش شده است.