مرکز مهارت آموزی کشاورزی

✔️پیچیدگی شدید
✔️فنجانی شدن
✔️ترد و‌ ضخیم برگ ها
✔️متورم شدن رگبرگ ها در پشت برگ
✔️ترشح‌شیره گیاهی از رگبرگ‌ و دمبرگ
❌هنوز اطلاعات زیادی از این ویروس و منطقه گسترش آن به دست نیامده، اما در برخی از شهرستان های استان فارس در مزارع شلغم مشاهده شده است.
✔️تنها راه موجود جهت کاهش خسارت، خارج کردن برگ ها یا بوته های آلوده از مزرعه است.

✔️دشمنان طبیعی آفات، نقش مهمی در کنترل جمعیت آفات دارند و استفاده از آن ها در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات، روش سالمی است.
✔️این عوامل بدون آنکه باعث حذف کامل یک آفت از یک اکوسیستم شوند، باعث کاهش جمعیت آفت می شوند، از این رو شناسایی دشمنان طبیعی آفات به منظور حفاظت و حمایت از آن ها، اهمیت و جایگاه خاصی در مدیریت تلفیقی آفات دارد.
از دشمنان طبیعی آفات، میتوان به انواع کفشدوزک ها و برخی زنبورهای پاراتنوئید اشاره کرد.

خرطوم بلند چغندرقند، یکی از آفات مهم چغندرقند در ایران و سایر کشورهای جهان نظیر ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و رومانی می‌باشد.

حشرات کامل در اوایل بهار از برگ ها و دمبرگ های چغندرقند تغذیه می کنند ولی در نسل های بعدی، از برگ های مرکزی بوته های چغندرقند تغذیه کرده و آن ها را مشبک می سازند.
حشره ماده با خرطوم خود، در دمبرگ ها سوراخی تعبیه کرده و یک تخم درون آن می گذارد، ولی روی تخم را نمی پوشاند و نوک تخم ها از درون دمبرگ بیرون است. با رشد
دمبرگ، تخم ها درون بافت گیاه پوشانده می شوند و محل تخم ریزی به شکل زخم از خارج نمایان است.
لاروها با تغذیه از بافت داخلی دمبرگ ها دالان ایجاد می کنند. در این حالت برگ ها زرد و پژمرده می شوند و انتقال مواد غذایی از برگ به غده مختل میشود و در نتیجه
وزن غده گیاهان چغندرقند کاهش می یابد.

زرد شدن و پژمرده شدن و ریختن برگ های گیاه سانسوریا، نتیجه آبیاری بیش ازحد است. در چنین شرایطی میزان آب و دفعات آبدهی را کم کنید.
فراموش نکنید تا زمانی که خاک سانسوریا کاملا خشک نشده، نباید به آن آب بدهید. اگر خاک برای مدت طولانی خیس باشد، باعث از بین رفتن ریشه می شود. اگر برگ سانسوریای شما زرد شده جای نگرانی نیست، چند روزی به گیاه آب ندهید و اجازه دهید کاملا خشک شود. پس از چند روز برگ ها مجددا طراوت خود را پیدا میکنند، این درحالی است که برگ ها خیلی زرد نشده باشند و‌ در غیر این صورت اگر برگ ها خیلی زرد شده باشند و گیاه نتواند خود را بهبود بخشد باید آن برگ را از گیاه جدا کنید.

تغذیه برگی و محلول پاشی، سریع ترین راه جهت رساندن مواد غذایی به گیاهان است. در مراحل حساس رشد گیاه و در زمانی که امکان تامین مواد غذایی از طریق آبیاری، بــه سرعت میسر نباشد(مانند کشت های دیم)، محلول پاشی میتواند بهترین روش جهت تامین نیازهای غذایی گیاه باشد.

سبد کودهای محلول پاشی ما، با گستره متنوعی از کودهای پودری و مایع ماکرو، میکرو و کامل، با حلالیت و سرعت جذب بـالا، تغذیه مناسب و کاملی را برای تمامی گیاهان فراهم می نماید.

✔️20-20-20 کود پودری کاملا‌ محلول در آب که دارای درصد متعادلی از عناصر ماکرو (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، همراه با عناصر میکرو ضروری می باشــد.
✔️عناصر میکرو موجود در آن به صورت کلات EDTA است که جذب آنها را از طریق برگ و ریشه افزایش می دهد.
✔️20-20-20 به دلیل خاصیت اسیدی و همچنین گوگرد موجود در آن، سبب کاهش پی اچ محیط اطراف ریشه و در نتیجه افزایش جذب بهتر عناصر توسط گیاه می گردد.
✔️در تمامی مراحل رشدی گیاه به منظور افزایش کمی و‌ کیفی محصول و بــرای تمام محصولات کشاورزی قابل استفاده است.
✔️این کود بــرای انواع روش های آبیاری(قطره ای و ...)، نیز قابل استفاده می باشد.

✔️شته ها در اوایل بهار ممکن است به گیاه گل کاغذی حمله کنند. بهترین راه برای مبارزه با آن ها، تمیز کردنشان با آب است.
✔️کرم های ابریشم نیز ممکن است به این گیاه آسیب بزنند. این کرم ها، سبز، قهوه ای یا سبز-زرد و بسیار کوچک هستند.
✔️آن ها شبانه به برگ های گل کاغذی حمله می کنند و آن ها را می خورند.

✅تمیز کردن گیاه، می تواند کنه های عنکبوتی را ازبین ببرد. اطمینان حاصل کنید که هرگونه آلودگی را با آب صابون و دستمال تمیز کنید.
✅کنه های عنکبوتی حشره نیستند، بنابراین حشره کش ها اغلب بی اثر هستند. با این حال، می تواند برای مشکلات گسترده مورد استفاده قرار گیرد.

این فرآورده نسبتی مناسب و بهینه از عناصر و ترکیبات محرک رشد را داراست که در تشکیل میوه و افزایش بارآوری دخیل می باشد.
✅حاوی ترکیبی از عناصر روی، بور و عصاره جلبک دریایی مناسب جهت افزایش درصد گلدهی، افزایش میوه و عملکرد سال آینده درختان می باشد.
✅این محصول ترکیبی تخصصی در مرحله شروع تشکیل میوه است که شامل تمام عناصر ضروری برای تبدیل شکوفه به میوه و افزایش ریشه زایی گیاه می باشد.
✅از دیگر ویژگی های این محصول افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل محیطی مانند تگرگ، برف، باران و سرماست. همچنین تاثیر زیادی در خوشه بندی و تلقیح گیاه داشته و عملکرد محصول را با حفظ مرغوبیت افزایش می دهد.

1- پیشگیری و قرنطینه

2- مبارزه زراعی

3- شکار انبوه آفت توسط تله های فرمونی

4- مبارزه شیمیایی

5- و ...

لاروها ضمن تغذیه از دستجات آوندی، جوانه مرکزی، غلاف های تازه و لیفی نشده، کانال هایی در جهت مختلف(بالا وپایین) در تنه ایجاد می کنند. لاروها از بافت دمبرگ نیز تغذیه می نمایند. در اثر تغذیه از دستجات آوندی، درختان حالت تشنگی از خود نشان می دهند. در نهایت باعث خشک شدن تاج درخت و افتادن درختان آلوده می شود. با توجه به نحوه خسارت و محل فعالیت آفت، درک علائم خسارت و تشخیص وجود آفت و شناسایی درختان آلوده در مراحل اولیه آلودگی بسیار دشوار است. زمانی علائم خسارت را درک میکنیم که درخت دچار خسارت شدید و جبران ناپذیر و یا مرگ گردیده است.

1- رعایت بهداشت باغ

2- حذف پا جوش ها و تنه جوش ها و محل های امن تخم گذاری

3- هرس و تکریب مناسب دمبرگ و همچنین حذف تنه جوش و پاجوش در ماه های سرد سال.(به دلیل کاهش دما پرواز حشره کامل متوقف می شود.)

4- از ایجاد زخم بر روی نخیلات باید جلوگیری شود؛ زیرا زخم های ایجاد شده باعث جلب حشرات کامل میگردد.(محل نفوذ حشره کامل و تخمگذاری آفت بر روی زخمها می شود.)

5- پانسمان زخمهای روی درخت و محل هرس و به خصوص قطعه تنه جوش و پاجوش با گچ، سیمان و یا سموم شیمیایی

6- از آبیاری بی رویه نخلستان ها جلوگیری شود؛ زیرا افزایش رطوبت احتمال آلودگی به آفت را افزایش می دهد. 

7- عدم کاشت توام سایر محصولات با نیاز آبی بالا در نخلستان ها

8- رعایت فاصله کشت و تراکم مناسب

9- سوزاندن و از بین بردن بقایای آلوده و درختان آلوده غیر قابل درمان

10- محلول پاشی تنه درختان سالم و آلوده حداقل دو بار درسال به منظور کنترل بالغین و یا جلوگیری از تخم ریزی روی تنه

در درخت خرمای آسیب دیده و مورد حمله واقع شده توسط سوسک سرخرطومی، ممکن است یکی از علائم زیر مشاهده شود:

1- وجود تونل یا سوراخ های متعدد در تنه درخت

2- صدای جویدن و تغذیه لاروها به صورت صدای خراطی 

3- تراوش مایع قهوه ای رنگ از تونل ها

4- ظهور بافت جویده شده همراه با بوی پوسیدگی و تخمیرشدگی در داخل یا اطراف تونل باز شده 

5- وجود شفیره خالی و افتاده و حشرات کامل مرده در حالت آلودگی شدید

6- زرد و کج شدن و خشک شدن جوانه مرکزی

7- شکستن تنه درخت و واژگون شدن تاج درخت در حالت آلودگی شدید یا طولانی بودن مدت آلودگی

1- رعایت فاصله مناسب کاشت: این کار باعث برقراری جریان هوا و تهویه مناسب بین درختان و کاهش جمعیت آفت خواهد شد.

برای مبارزه با این آفات حتماً برگ های مرده و یا قسمت های هرس شده گیاه را از محیط خارج کنید. در مبارزه بیولوژیک علیه این افت از کفشدوزک از نوع Cryptolaemus می توان در محیط های سر بسته همانند گلخانه برای مبارزه با این افت استفاده کرد.

توجه کنید که لارو کفشدوزک شباهت های زیادی با لارو شپشک آرد آلود دارد. هم لارو و هم حشره بالغ کفشدوزک می توانند از شپشک ها تغذیه کنند. هم کفشدوزک و هم زنبور پارازیت برای فعالیت خود به دمای بالایی نیاز دارند و در برابر بسیاری حشره کش ها حساس هستند. 

برای مبارزه شیمیایی از سموم سیستمیک استفاده نمایید. در مورد شپشکهای آرد آلود که بر روی ریشه فعالیت می کنند علاوه بر استفاده از سموم مناسب استفاده از ترکیب آبامکتین و کنفیدور همچنین استفاده از موونتو، آزینفوس، اتیون 1/5 درهزار، دورسبان 1 تا 1/5 در هزار، روغن امولسیون شونده، سمپاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن پاشی، مانند سموم روغنی (روغن ولک) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام میشود. روغنهای زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند.

این حشره در حال حاضر در اکثر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا وجود دارد. در ایران این حشره اولین بار در سال 1307، با نهال آلوده از ایتالیا وارد و در بابل مشاهده گردید. 

میزبان های مهم آن شامل انواع مرکبات، گل ابریشم( Albezia )، گل طاووسی و درخت پلت( Acer )است. به علت شرایط مناسب در شمال ایران، مدت کمی سراسر باغات مرکبات را آلوده کرد. 

در سال 1312، یکی از استادان باغبانی به نام پرآلما  به فرانسه اعزام شد واز جنوب این کشور  تعدادی  کفشدوزک 

(Rodalia (Novious )،(cardinalis Muls 

را به ایران انتقال و بلافاصله به منطقه بابل و تنکابن فرستاده شد. این کفشدوزک اولین نمونه موفق در مبارزه بیولوژیک شناخته شده است و شالوده مبارزه بیولوژیک در دنیا بوسیله سوسک مزبور ریخته شد.

دشمن این آفت ( کفشدوزک ) در حدود 110 سال قبل از استرالیا و نیوزلند به نقاط مختلف کالیفرنیا آورده شد و با موفقیت در باغات مرکبات مستقر گردید.

جمعیت کفشدوزک در نتیجه سرمای شدید زمستان و کمبود مواد غذائی اختصاصی ( حشره میزبان ) ممکن است رو به کاهش بگذارد. در سال های پر برف و با بروز سرمای شدید تلفات کفشدوزک ها زیاد خواهد بود و احتمالا در سال بعد حشره میزبان آن در باغات طغیان خواهد کرد. لذا برای حفظ نسل وحمایت از این حشره مفید و ازدیاد جمعیت آن باید قبل از آغاز زمستان تعدادی از آنها را جمع آوری ودر انسکتاریوم نگهداری وپرورش داد و هم چنین از کانون های طبیعی آن باید حمایت کرد.

بر اساس توصیه آزمایشگاه تحقیقات آفات وبیماری های گیاهی مازندران، برای رها سازی کفشدوزک علیه شپشک استرالیائی برای کانون های آلوده 20 تا 25 عدد لارو و یا شفیره لازم است.

سپردار قهوه ای مرکبات در سنوات گذشته (حدود 20 سال پیش)، یکی از شپشک های غالب باغات مرکبات بوده که با استقرار روی برگ و میوه و تغذیه از شیره گیاهی در جمعیت های بالا سبب ضعف درخت، خشکیدگی سر شاخه ها ومهم تر از همه کاهش بازار پسندی میوه به سبب ایجاد لکه های زرد رنگ بر روی میوه می شود. این لکه به دلیل تزریق بزاق حشره جهت رقیق نمودن شیره گیاهی وجذب بهتر بوده که در حقیقت عکس العمل گیاه در برابر بزاق حشره بوده که روی برگ و میوه بروز می نماید. این حشره زمستان را عمدتا به صورت پوره سن دوم سپری می نماید ودر سال 4-3 نسل دارد.

سپر در این حشره گرد و مرکزی می باشد. رنگ سپر قهوه ای بوده و سنین پورگی را بر اساس دوایر ایجاد شده روی سپر می توان تشخیص داد.

پوره های تازه تفریخ شده پس از استقرار در محل مناسب روی برگ یا میوه و مدتی پس از تغذیه، ترشح سپر را شروع نموده، بنابراین حساس ترین مرحله زمانی جهت مبارزه با این شپشک هنگامی است که بیش از 60 % پوره ها ظاهر شده باشند.

حشره بالغ شپشک ماده گلابی شکل و به رنگ زرد روشن تا زرد متمایل به نارنجی می باشد که با بلند کردن سپر توسط سوزن، بدن حشره چسبیده به برگ یا میوه باقی می ماند. 

در دهه های اخیر به دلیل تغییر شرایط اقلیمی، تغییر فلور باغات، رقابت بین شپشک های مرکبات از تراکم آفت فوق به شدت کاسته شده وآلودگی باغات مازندران به این آفت در سال های اخیر عمدتا به صورت لکه ای و موضعی بوده و به ندرت در بعضی از باغات حومه ساری به عنوان آفت غالب مطرح می باشد. این آفت پلی فاژ بوده و به تعداد زیادی از درختان مثمر، غیر مثمر و نباتات زینتی حمله می نماید.

علامـت بـارز مغـز لهیـدگی سـیب، لهیـدگی وآب افتـادگی بافتهای اطراف دسته های آوندی است. 

ایــن اخــتلال بیــشتر در بافــت هــای نزدیــک مغــز و اطــراف دسته های آوند اولیه بروز می کند. ولی می توانـد در هـر جـایی از بافت های گوشتی میوه نیز به وجود آید.

در صورتی که اختلال شدید باشـد، بیـشتر قـسمت هـای بافـت گوشت و نواحی مغز میوه، سـفت و شیـشه ای مـی شـود و ممکـن است علائم اختلال خارج از میوه قابل رویت باشد. 

میوه هایی که این اختلال در آنها ضعیف است در خلال چنـد ماه نگهداری در سردخانه بدون ایجاد آسیب ظـاهری بهبـود پیـدا میکنند. ولی میوه هایی که به شـدت بـه ایـن اخـتلال مبـتلا شـده باشند، در حین نگهداری در انبار، بافت داخلی شان قهوه ای و فاسد میشود. 

 کنترل:

 برداشت زود هنگام یا به موقع میوه ممکن است خسارت مغـز لهیدگی سیب را به حداقل برساند 

افزایش مقدار کلیسم در بافـت میوه و کاهش مصرف کودهـای نیتروژنـی، از بـروز ایـن اخـتلال می کاهد.

تمــامی گونه ها و انواع موش ها مانند موش ورامین، موش سیاه، موش خاردار و غیره، دارای رژیــم غــذایی چنـــدخواره (Polyphage) مـــی باشـــند و احتمـــال دارد بـــه مزارع، انبارها، ریشه پوست ومیوه درختان حمله و خـسارت وارد کننــد. 

فعالیــت آنهـــا بــا گــرم شـــدن هــوا و مــساعد شدن شــرایط جــوی (نیمــه فــروردین مــاه تــا اوایــل اردیبهــشت مــاه ) آغاز گردیده و بـا بهترشـدن شـرایط زیـست محیطـی خـسارت و تولیــد مثــل نیــز افــزایش مــی یابــد بــه طــوری کــه معمــولاً اوج فعالیت گونه هایی مانند موش ورامین یا موش های خانگی و یا موش مغان در تابستان در بین ماه هـای خـرداد تـا شـهریور مـاه و بعضی اوقات مهر ماه می باشد. این موش ها ضمن تخریب مزارع و باغـات و ایجاد شبکه هـای گـسترده لانـه سـازی (Burrow Complex) در زیرزمین باعث به هدر رفتن حجـم بـالایی از آب مـی گردنـد.

همچنین با تغذیه و جویدن از میوه ها، ریشه ها، ساقه ها و ...به آنها خسارت می زنند. جونـدگان عمومـاً دارای چنـدین نـسل در سـال بوده و معمولاً سالانه 6-4 نسل تولید می کنند و در هر بار زایمـان 7-4 بچه موش به دنیا می آورند.

گونه های نام برده فاقد خواب زمستانی بوده و در صورت مناسـب بودن شرایط محیطی (درجه حرارت و بارندگی) تا پایان سال نیـز فعال می مانند.

روش های کنترل:

1 -از بین بردن کانون های تجمـع زمـستان گـذران کـه عمومـاً در مسیر و در کناره جوی ها - زیر پشته های خاک میباشد. 

2 – زدن شخم عمیق در فصل پاییز و اوایل بهار. 

3 -از بین بردن علف های هرز مزرعه و باغات وکنار جوی ها. 

4 -عدم کشت مخلوط و چند کشتی در باغ ها.(خـصوصاً گیاهـان چند ساله مانند یونجه) در مسیر آن ها. 

5 -استفاده از آبیاری غرقابی، که باعث خفگی آن ها  داخل لانه هایشان باعث می شود. 

6- استفاده از طعمه های مسموم به سم فسفر دو زنگ 

نسبت 2 تا 3 درصد سـم بـه ازای 100 گـرم طعمـه گنـدم و 4 تـا 6

درصد روغن مایع و استفاده از آن پس از کوبیدن لانـه هـا بـا پـا و سپس ریختن طعمه به اندازه یک قاشق به داخل هر لانه فعال. 

7 -استفاده از سم سیماگ بـرای مـوش هـایی کـه داخـل زمـین و داخل ساقه درختان زندگی می کنند ماننـد مـوش مغـان، بـه میـزان توصیه شده. 

8 -استفاده از ترکیبات آنتی کوواگولانگ مانند سم لانیدت. 

حشرات کامل متعلق به خانواده Tingidiae و طول آنها بـه 3 تا 4 میلیمتر میرسد. ایــن آفــت زمــستان را بــه صــورت حــشرات کامــل و در پناهگاه های مختلف سطح باغ به سر می برد. حشرات کامل در بهـار همزمان با ظهور برگ ها از پناهگاه خـارج شـده و پـس از جفـت گیری در سطح زیرین برگ ها تخم ریزی می کنند. 

حـشرات مـاده تخم هـای خـود را داخـل بافـت بـرگ قـرار مـی دهنـد. پس از تفـریخ تخم ها، پوره ها خارج شده و پس از چهار تا پـنج هفتـه بـه حـشره 

کامل تبدیل می شوند. 

منابع موجود تعداد نسل آفت را سـالانه دو نسل ذکر کرده اند ولـی ظـاهراً در بعـضی منـاطق تعـداد نـسل آن بیشتر اسـت. 

خسارت زنی:

در اثـر فعالیـت آفـت در پـشت بـرگ، رنـگ سـطح فوقانی بـرگ تغییـر یافتـه و بـه رنـگ سـربی یـا نقـره ای متمایـل میشود. چنانچه پشت برگ هـای مـذکور بـاز بینـی شـود مراحـل زندگی آفت و فضولات سیاه رنگ ناشی از فعالیت آن را می توان به وضوح مشاهده کرد.

خسارت این آفت از اواسط تیر ماه شدت پیـدا مـی کنـد. این وضعیت در باغ هایی که از روند منظم مبـارزه شـیمیایی بـا دیگـر آفات برخوردار نیستند شدیدتر اسـت. 

در اثـر عـدم کنتـرل آفـت ممکن است برگ و میوه درخت ریـزش کنـد. در ارقـام زودرس سیب و گلابـی از جملـه سـیب گـلاب و شـفیع آبـادی، بـه دلیـل 

برداشت زودهنگام محصول و عدم نیـاز بـه کنتـرل آفـت کلیـدی کرم سیب بعد از برداشت، این آفت حالت طغیانی پیـدا مـی کنـد. در این قبیل موارد لازم است نسبت به کنتـرل شـیمیایی آن اقـدام کرد.

روش های کنترل:

 همان طوری که گفته شد چنانچه علیه آفات کلیـدی از جملـه کرم سـیب مبـارزه شـیمیایی انجـام شـود دیگـر نیـازی بـه مبـارزه جداگانه ای علیه این آفت پیدا نمـی شـود. در غیـراین صـورت در تابستان نیاز به مبارزه با این آفت اجتناب ناپـذیر اسـت. بـرای این کار می توان از ترکیبات تماسی یا نفوذی فسفر موجود سود جست.