مرکز مهارت آموزی کشاورزی

پسیل آسیایی مرکبات به برگ های تازه روئیده مرکبات حمله کرده و با تزریق بزاق سمی باعث پیچیدگی یا سوختگی انتهایی برگ های جوان می شود.
تغذیه پسیل آسیایی مرکبات باعث پیچاندن و شکاف دار کردن برگ ها می شود، به ویژه شکاف های کناری برگ از مشخصات اصلی خسارت پسیل آسیایی مرکبات است.
در آلودگی های شدید منجر به نابودی جوانه های نو ظهور می شود.
در آب و هوای خشک پوره ها ترشحات مومی حلقه ای شکل تولید می کنند.
فعالیت شدید پوره ها گاهی باعث مرگ مریستم های انتهایی و ریزش برگ می شود.
گاهی اوقات برگ ها شدیدا پیچیده و لوله شده و ممکن است با عسلک و قارچ دوده پوشیده شوند.
با ترشح مقادیر زیادی عسلک باعث بدشکلی برگ ها و کاهش میزان فتوسنتز در گیاهان آلوده می شود.
گیاهان شدیدا آلوده با حالت رزت انتهای شاخه ها شناخته می شوند.

سپردار الفی مانند سپردار واوی نیز به قسمت های مختلف درخت اعم از برگ، میوه و شاخه حمله می کند و شاخه های جوان و سبز را به ساقه های دیگر درخت ترجیح می دهد. 
در اثر حمله این حشره، لکه های زرد روی برگ دیده نمی شود ولی اگر آلودگی شدید باشد، برگ ها و میوه ها ریخته و شاخه های جوان خشک می گردند.

استفاده از کنه کش های تترادیفون (۲در هزار)، کلوفنتزین (۰/۲۵ تا ۰/۵ در هزار)، در اواخر زمستان به صورت مبارزه زمستانه، به منظور تخم کشی انجام گیرد.
استفاده از سموم بروموپروپیلات (۱ در هزار)، بنزوکسی میت (۱ در هزار)، هگزی تیازوکس (۰/۵ تا ۰/۷۵ در هزار)، فن‌پروکسی میت (۰/۵ تا ۱ در هزار)
فن پیروکسی میت به همراه روغن یک درصد، علیه تخم کنه ها کاربرد دارد.
سمپاشی زمستانه با روغن به نسبت ۱/۵ درصد.

1- عملیات قبل از برداشت:
تیمارهای قبل از برداشت مانند تغذیه، کنترل آفات، شرایط محیطی چون باد و رطوبت و وضعیت درخت، در عمر پس از برداشت نارنگی موثر است.
تغذیه با پتاسیم، عمر قفسه ای میوه را افزایش می دهد.
2- شست و شو و تمیز نمودن
3- سرد کردن اولیه میوه:
این کار با هدف کاهش دمای میوه، بعد از برداشت برای میوه ضروری است. این عملیات سبب تاخیر در رسیدن، کاهش ضایعات میکروبی و تغییرات فیزیولوژی در میوه های برداشت شده در شرایط اقلیمی گرم می شود.

4- واکس زدن
5- پوشش های دیگر مانند کاغذ مقوایی و نایلون

نارنگی پیج، بیش از سایر ارقام در معرض پدیده ای به نام گرانوله شدن، قرار دارد. 
این پدیده فیزیولوژیکی هنگامی که میوه پیج روی درخت، پس از رسیدن تا اواخر پاییز و یا در انبار، به مدت طولانی باقی می ماند، ظاهر می شود. 
در مناطق گرم با رطوبت پایین، تبخیر آب از میوه در وقوع این ناهنجاری نقش دارد. 
همچنین میوه های بیش از حد رسیده یا میوه های درختان جوان، مستعد برای افزایش این عارضه هستند. 
در حالت شدید، کیفیت درونی میوه کاملا تغییر می کند و داخل میوه خشک و الیافی می شود. 
در میوه های گرانوله شده، میزان آبمیوه به علت تشکیل ژل در آبدانک ها، شدیدا کاهش می یابد.
برداشت در زمان مناسب رسیدگی و حفظ رطوبت اطراف میوه طی انبارداری، می تواند در کاهش گرانوله شدن موثر باشد.

عامل بیماری ویروسی کاچکسیا یک ویروئید به نام ویروئید کوتولگی رازک یا همان (Hop Stunt Viroid (HSVD است. همان طور که می دانید ویروئید ها عامل به وجود آورنده ی بیماری های گیاهی هستند که باعث اختلال در رشد گیاه می شوند.

بکرائی با نام علمی Aegle marmelos از خانواده ی مرکبات و دارای طعم شیرین و برگ های مرکب است. برگ های آن خاصیت دارویی داشته و در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرند.

مرکبات از تیره روتاسه و زیر تیره اورانتیوئیده هستند. مرکبات شامل سه جنس مهم است ولی فقط جنس سیتروس جنبه اقتصادی دارد و میوه آن به عنوان تازه خوری استفاده می شود.

مرکبات گروه بزرگی از میوه ها و شـامل انواع پرتقال (C. reticulata Blanco)

نارنگی، sinensis (L. Osbeck)

 لیموشیرین، C. auranifolia (Chrism.) Swingle)

لیموترش، (C. paradise Macf.)

فروت گریپ، (C. limettioides Tan.)
پوملو (Osbeck.) ( C. grandis )

تولید مرکبات در مناطق مختلف جهان و میزان بالای تولید آن موجب شده که این محصـول در جهان از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار باشد، به طوریکه امروزه در
تجارت جهانی، مرکبات دومین صنعت بزرگ میوه محسوب می شود.

بر اساس شواهد به دست آمده، میوه های با رسیدگی زیاد، عدم تعادل نسبت ازت به فسفر و درختان قوی باعث ایجاد ضخامت در پوست و جدا شدن آن از گوشت می شوند. این پدیده در نارنگی های پونکن و ساتسوما شایع است. در برخی ارقام چون نارنگی نوشین می تواند ژنتیکی باشد. برداشت در مرحله صحیح رسیدگی، تیمار التیام دهی قبل از انبار، تهویه مناسب انبار و اجتناب از انبارمانی طولانی مدت در رطوبت نسبی بالا، آسیب پفکی شدن را کاهش می دهد.

مهم ترین عوامل ایجاد ضایعات، شامل آسیب های مکانیکی قبل و بعد از برداشت، شوک های ناشی از دما، آفات و بیماری ها و علل فیزیکی و شیمیایی است. این ضایعات در کلیه مراحل پس از برداشت با شروع برداشت تا زمانی که میوه به دست مصرف کننده برسد، رخ می دهد. طی برداشت، آسیب های فیزیکی مانند ساییدگی و زخمی شدن میوه ها شایع است.

بین 10- 5 درصد ضایعات در این مرحله به دلیل برداشت میوه نابالغ و نامناسب در روزهای گرم است. در منابع به میزان 10 درصد ضایعات میوه در انبارها اشاره شده است. 
معمولا میزان ضایعات طی درجه بندی میوه بین 8 - 5 درصد و بسته بندی 5 درصد، به دلیل فقدان رعایت استانداردهای کیفی، تکان های شدید، وجود مواد نامناسب در ساخت بسته و پر کردن زیاد از حد بسته هاست. به دلیل جاده های نامناسب، وسایل نقلیه نامناسب، فقدان مراکز جمع آوری، تجمع گرما و تهویه ضعیف کانتینر ها طی حمل و نقل و بازاررسانی به طور متوسط تا 5 درصد ضایعات مشاهده می شود.

✔️وجود کارگران ماهر، برداشت مناسب میوه از درخت را تضمین میکند. 

✔️در نواحی مرطوب که پوسیدگی پنیسیلیومی رایج است، سعی شود نارنگی به ویژه انشو که ممکن است بخشی از پوست میوه همراه با دم روی ساقه باقی بماند، با قیچی برداشت شود. 
✔️در موقع برداشت میوه ها بـه منظور جلوگیری از ایجاد زخم در سطح پوست، کارگران باید دارای ناخن های کوتاه بوده و از دستکش استفاده کنند. 
✔️از مخلوط کردن میوه هایی که قبل از برداشت روی خاک افتاده اند، بـا میوه های تازه چیده شده خودداری شود. این میوه ها باید به طور جداگانه جمع آوری و مصرف شود و از ورود آن ها به انبار جلوگیری شود. 
✔️بهتر است میوه های مرکبات بلافاصله پس از برداشت به فضای سر پوشیده، انبار و حمـل شود و از قرار دادن محصول برداشتی در محوطه باغ، بـه دلیل تابش مستقیم آفتاب، نوسانات آب و هوایی و احتمال بارندگی خودداری شود.

زمان رسیدن و بلوغ واقعی میوه برای تولیدکنندگان جهت تعیین زمان برداشت میوه مهم است. معمولا‌‌ میوه زمانی مناسب برداشت اسـت که مطلوب نظر مصرف کننده باشد.

این حالت به بلوغ برداشت اشاره می کند که بستگی به فاصله از بازار، ظاهر میوه (رنگ، اندازه و شکل)، بافت، سفتی، عطر و بو و مزه (شیرینی، ترشی و تلخی) دارد.
بلوغ فیزیولوژی به مراحل نهایی فرایندهای بیولوژی میوه و یا کل درخت اشاره دارد. بنابراین بلوغ فیزیولوژی متفاوت از بلوغ برداشت است. عمده شاخص بلوغ برداشت در نارنگی ها رنگ پوست است که باید 25 درصد سطح میوه به رنگ نارنجی زرد درآید.

کنه زنگار مرکبات با پاره کردن بافت برگ و میوه و مکیدن شیره گیاهی موجب ضعف شدید درخت می شود.

خسارت کنه زنگار مرکبات بیش تر متوجه برگ، میوه، شاخه های سبز و جوان می باشد.
گونه های مختلف مرکبات در مقابل این آفت واکنش های متفاوتی می دهند:
در پرتقال، نارنگی، نارنج و گریپ فروت پشت برگ های آلوده به رنگ قهوه ای روشن یا مخملی و میوه ها نیز حالت زنگار قهوه ای به خود می گیرند.
برگ ها و میوه های درختان لیمو در اثر آلودگی با کنه زنگار مرکبات به رنگ خاکستری مایل به نقره ای کدر می آیند که روی این اصل کنه نقره ای هم گفته می شود.
بافت پوست میوه زبر و پوسته پوسته شده و میوه ها از اوایل مراحل رشدی زمانی که به انداره دانه نخود هستند مورد حمله قرار می گیرند.
در مواردی که تمام سطح میوه آلوده باشد، پوست آن تغییر رنگ می دهد اما اثری از کنه ها دیده نشده و فقط جلدهای پورگی قابل رویت است که این امر خود منجر به بروز حالت غبارآلود در میوه ها می شود.
قدرت عمومی درخت کاهش یافته و خزان اتفاق می افتد.
میوه ها کوچک مانده و رسیدن آن ها با تاخیر همراه می شود.
میوه های آلوده به دلیل از دست دادن مقدار زیادی آب خاصیت انبارداری نداشته و باید از میوه های سالم تفکیک شود. پوست این میوه ها ضخیم تر بوده و بازارپسندی ندارند.
بیشترین خسارت در بهار و پاییز اتفاق می افتد.

بهتر است درفصل سرما خودتان را تقویت کنید تا در مقابل بیماری‌ها به خصوص سرماخوردگی و آنفلوآنزا مقاوم شوید. البته بهتر است به جای اینکه خودتان را با خوردن مولتی ویتامین‌های صنعتی و تقویت‌کننده‌های شیمیایی تقویت کنید، سراغ میوه‌ها بروید که همه نوع ویتامین و املاح معدنی مورد نیاز بدن‌تان را داراست؛ خواص درمانی میوه‌ها را نباید دست کم گرفت.اگر باور نمی‌کنید، خودتان به اطلاعات تغذیه‌ای برخی میوه‌ها که در پاییز و زمستان بیشتر در دسترس هستند، نگاهی بیندازید و خودتان را ضد ویروس کنید!

* روی تصویر کلیک کنید.