مرکز مهارت آموزی کشاورزی

چاودار Secale montanum که نام دیگر آن گندم سیاه می باشد، متعلق به خانواده ی گندمیان و گیاهی زراعی است. چاودار یکی از مقاوم ترین غلات در برابر سرما شناخته شده و دانه های آن مانند گندم لاغر و کشیده است.

زنگ سیاه گندم یک بیماری شایع در خانواده ی غلات به شمار می آید. علائم آن اغلب بر روی ساقه و غلاف برگها ظاهر می شود و گونه های گندم، یولاف و چاودار را آلوده می کند. در اوایل یا اواسط بهار تاول هایی به صورت پراکنده و به رنگ نارنجی روی پهنه ی برگ و غلاف نمایان می گردد.

ذرت علوفه ای به دلیل دارا بودن نشاسته ی زیاد، مواد قندی و عملکرد محصول 80 تن در هکتار یکی از بهترین گیاهان برای تولید علوفه ی سبز و دانه به شمار می رود. موارد مصرف ذرت شامل غذای اصلی انسان، تأمین علوفه برای تغذیه ی دام و مصارف صنعتی می باشد.

سورگوم که از آن به عنوان ذرت خوشه ای نیز یاد می شود، گیاهی از مجموعه‌ی غلات و دارای شباهت ظاهری به ذرت و غلات است. در بین غلات بعد از گندم، برنج، ذرت و جو از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و سطح زیر کشت آن طی سال‌های اخیر افزایش یافته است.

گیاه گل گندم که نام دیگر آن قنطوریون می باشد، گیاهی است که گل و برگ آن خاصیت درمانی دارند. دانه های گیاه خاصیت مسهلی دارند و در درمان یرقان و سلامت کبد مفید هستند. هم چنین در درمان سرماخوردگی و سرفه ی شدید موثر است.

1️⃣در هنگام برداشت محصول ذرت و گندم، ساقه ها تا حد امکان از کف بریده شوند تا پناهگاهی برای جمعیت زمستانگذران فراهم نشود. 

2️⃣پس از برداشت محصول، بقایا گیاهی از مزرعه جمع آوری و نابود شود.
3️⃣انجام شخم عمیق پائیزه 
4️⃣استفاده از ارقام مقاوم

لاروهای کرم ساقه خوار غلات و ذرت، پس از خروج از تخم، ابتدا به طور مختصر از برگ های ذرت تغذیه نموده و سپس ساقه و گل آذین را سوراخ کرده و وارد آن می شوند. محل ورود لارو به ساقه اغلب در نزدیکی گره های ساقه است که این سوراخ ها با خاک اره و فضولات لارو که بیرون ریخته می شود، به راحتی قابل تشخیص است.

لارو این آفت با تغذیه از داخل ساقه و ایجاد دالان در آن باعث قطع جریان شیره پرورده می شود، در نتیجه گیاه ضعیف شده و این امر باعث کاهش عملکرد محصول می شود. ساقه های آلوده در اثر وزش باد شکسته شده و خسارت تشدید می شود. 
تغذیه لاروهای آفت از محور کاکل ذرت باعث شکسته شدن آن ها، اختلال در گرده افشانی و عدم تلقیح بوته ها می شود که در نتیجه آن بیشترین خسارت به بوته های ذرت وارد می آید. 
سوراخ ایجاد شده در ساقه به وسیله لاروهای ساقه خوار اروپائی ذرت، محل مناسبی برای ورود قارچ فوزاریوم
بوده و رابطه مستقیم بین تراکم جمعیت این آفت و میزان آلودگی به بیماری فوزاریوم میوه ذرت وجود دارد.

یولاف یا جو دو سر (Avena sativa) غله ای یکساله و از خانواده ی گندمیان است و اغلب در مناطق مرطوب و معتدل رشد می کند. دارای گل های بسیار ریز بوده و ارتفاع آن تا 1/5 متر هم می رسد.

کینوا که نام علمی آن Chenopodium quinoa است، دانه های ریزی دارد و به خاویار گیاهی معروف شده و به غلات شبیه است. این دانه ی مغذی، طی سال های اخیر در استان فارس به عنوان کشت جایگزین، جایگاه سوم کشور را به خود اختصاص داده است.

نماتدهای انگل گیاهی، یکی از عوامل مهم محدود کننـده رشد غلات محسوب می شوند. تاکنون نماتدهای انگل زیادی از گندم و جو گزارش شده کـه نماتد های سیستی غلات، نماتد مولد  گره ریشه، نماتد گال دانه، نماتد عامل کوتاهی غلات، نماتدهای زخم ریشه، از اهمیت خاصی برخوردارند و موجب خسارت به محصول می شوند. 
سه گونه از نماتدهای سیستی غلات، نسبت به سایر گونه های گروه، تاثیر بیشتری بر روی گندم و جو دارند.‌ این گروه از نماتدهای سیستی با حمله به ریشه های گیاه میزبان، موجب کاهش جذب آب و جریان مواد مغذی در گیاه می گردند که در اثر آن گیاه پژمرده شده و علائم زردی و رشد ضعیف یـا کوتاه شدن را نشان خواهد داد. 
علایم در اندام های هوایی گیاهان میزبان، به صورت قطعات کمرنگ، همراه با پنجه های کم دیده می شود. تاثیر این نماتدها بر روی اندام های هوایی ممکن اسـت بـا علائم کمبود نیتروژن، فسفر و دیگر عناصر ریز مغذی مشابه باشد.
✔️بـه طور کلی نماتـدهای سیـستی غلات، موجب اختلالاتی در رشد و جنبه های فیزیولوژیک گیاه میزبان، از جمله کاهش رشد ریشه، ارتفاع گیاه و ارتفاع سنبله، کاهش غلظت عناصری مانند آهن، نیتروژن، منگنز و‌ مس در ساقه ها و کاهش جذب نور توسط برگ ها شده که این اختلالات نقش مهمی در کاهش عملکرد محصول ایفا می کنند.
✔️همچنین گیاهچه های آلوده به ایـن نماتدها، گاهی اوقات مورد حمله دیگر بیمارگرها، مخصوصاً قارچ های خاکزی عامل پوسیدگی های ریشه، قرار می گیرند.

کشت دیم اشاره به آن مناطقی از کشاورزی دارد که متوسط نیاز آبی گیاهان زراعی از طریق باران تامین شود، بطوری که پتانسیل عملکرد گیاهان زراعی تا کمتر از 40 درصد پتانسیل کامل آنها در شرایط عدم کمبود آب محدود گردد.