مرکز مهارت آموزی کشاورزی

نام علمی کدو سبز Cucurbita pepo و از خانواده کدوئیان است. انواع کدو سبز خورشتی را به دو دسته تقسیم می‌کنند: نوع اول مانند خیار درختی رشد می‌کند. بوته‌ها قد بلندی دارند و بیشتر در گلخانه پرورش داده می‌شوند.

نوع دوم بوته‌ای‌ست. قد بوته‌ها کوتاه است و روی زمین رشد می‌کنند؛ برای همین می‌توان از روش کاشت کدو سبز در گلدان برای پرورش آن در خانه استفاده کرد.

کدو سبز یک محصول فصل گرم است و نمی‌تواند یخبندان یا دمای پایین هوا را تحمل کند. بنابراین بهتر است برای کاشت کدو سبز خورشتی در اواخر بهار یا اوایل تابستان اقدام کنید؛ زمانی که دما حداقل ۲۰ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر باشد.

سرمازدگی بهاره یک معضل فصلی است که به سبب افت ناگهانی دما در بهار و رسیدن به دمای پایین تر از دمای بحرانی سرمازدگی درخت است که سبب تلف شدن شکوفه‌ها و محصولات آتی می‌گردد و می‌تواند حتی همه شکوفه‌ها را از بین برده و درخت مثمر را به درخت بی ثمر تبدیل کند!

فرآیند سرمازدگی اینگونه است که با ورود هوای سرد به منطقه باغ، رطوبت هوا بر روی شکوفه‌ها می‌نشیند و با یخ زدن رطوبت و تشکیل یک لایه نازک از یخ روی شکوفه که بسیار حساس به دماست، آن را به سادگی از بین می‌برد. با انتخاب ارقام مقاوم به سرمازدگی، کود سه بیست، ایجاد بادشکن و زمین خوب می توان تا حد زیادی از میزان خسارت سرمازدگی بهاره کاست.

تنش شوری از جمله مشکلات اساسی تولید محصول در کشاورزی به شمار می رود. سبزیجات مقاوم به شوری در مناطقی که آب و خاک شور دارند از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. 

شوری موجب ایجاد خسارت، کاهش رشد و باردهی محصول می‌شود. بنابراین در کشت مزارع شور، باید دقت کنید که چه محصولی را با چه شرایطی می‌کارید.

به طور مثال اگر شوری خاک شما بیشتر از 2000 زیمنس (2 میلی زیمنس) باشد، ممکن است عملکرد محصولی مانند گوجه فرنگی کاهش یابد. با افزایش شوری تا 6 میلی زیمنس، عملکرد گوجه تا نصف کاهش می یابد.

طبق تحقیقی که بر روی گوجه‌فرنگی انجام گرفته است، مشخص شده است که گوجه فرنگی به شوری نسبتا حساس است. به عبارتی جز سبزیجات مقاوم به شوری نیست.

کاهو Lactuca sativa از جمله گیاهانی است که کشت آن در شرایط مختلفی امکان‌پذیر است، به طوری که می‌توان آن را هم به صورت گلخانه ای هم در فضای آزاد کشت نمود.

دمای مطلوب جوانه زنی بذر کاهو ۲۵-۲۴ درجه سانتی گراد بوده و با کاهش دما، سرعت جوانه زنی کاهش می یابد. معمولا شدت نور زیاد و طول روز بلند باعث افزایش سرعت رشد می شود و تولید برگ های پهن تر و گسترش سطح برگ را تسریع می کند.

جهت کشت کاهو، خاک هایی با قابلیت نگهداری رطوبت و زهکشی کافی مانند خاک های شنی لومی یا خاک های آلی توصیه می شود. هم چنین باید در نظر داشت شوری زیاد خاک می تواند باعث عارضه پفی شدن (Puffiness) و چرمی شدن (Thick leathery) برگهای بیرونی و تلخ شدن گیاه گردد.

پونه کوهی یکی از گیاهان دارویی است که خواص و فواید درمانی بسیار زیادی برای بدن و سلامت آن دارد. پونه کوهی گیاهی از خانواده نعناع به شمار می رود و مرغوب‌ترین نوع آن را می‌توان در اطراف و کنار چشمه‌ها پیدا کرد.

نام علمی پونه کوهی Origanum vulgare و ​​مهم‌ترین خواص آن خاصیت ضد عفونی کنندگی این گیاه دارویی است. پونه کوهی با داشتن ویتامین‌ها و مواد مغذی، برای سیستم ایمنی بدن ضروری و مفید است.

هم چنین به تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک کرده و برای سلامت ریه مفید می باشد. این گیاه دارویی حاوی کارواکرل و رزمارینیک اسید است که این ترکیب به عنوان یک کاهش دهنده‌ هیستامین و ضد احتقان طبیعی عمل ‌می‌کند.

گلدهی در درخت پسته به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل نوع رقم، شرایط آب و هوایی، بافت خاک و تغذیه هستند. جوانه های گل در اوایل فروردین ماه از خواب زمستانه بیدار می شوند و گلدهی پسته آغاز می گردد.

از جمله عوامل مشکل ساز در زمان گلدهی پسته، بارش باران است زیرا باعث افزایش رطوبت باغ و فراهم شدن شرایط مساعد جهت رشد بیماری های قارچی می شود. هم چنین شوری بیش از حد خاک و کمبود مواد غذایی می تواند باعث تأخیر در گلدهی پسته گردد.

جهت از بین بردن آفات گلدان ابتدا بهتر است سراغ روش های ساده و ارگانیک رفته و در صورت برطرف نشدن آفت روش های کنترل شیمیایی را امتحان کنید. به طور مثال در مورد شته ها چون جلوی چشم نیستند و به صورت پنهانی کار خود را در زیر برگ‌ها شروع می‌کنند باید دقت بیشتری به خرج داد چون سرعت تکثیر آنها بالاست.

یکی از راه های تشخیص شته ها، بر جای گذاشتن رسوبات چسبناک یا عسلک بر گیاه یا خاک می باشد. هم چنین وجود بقایایی از پوسته‌‌ی خاکستری یا سفید بر روی گیاه، از نشانه‌های وجود شته است. در شرایطی که گیاه به مدت طولانی در معرض حمله‌ی شته‌ها قرار گیرد، به بیماری یا ویروس‌ مبتلا شده و برگ‌هایش به صورت رندومی زرد شده و رشدشان مختل می‌شود.

اگر قصد دارید یک راه تقویتی مناسب و خانگی برای گیاهان خود پیدا کنید بهتر است بدانید که تقویت گیاهان با پوست تخم مرغ یکی از بهترین گزینه ها برای شما می‌باشد.

پوسته تخم مرغ از مواد زیست تخریب پذیر ساخته شده که به طرز شگفت انگیزی برای گیاهان شما مغذی است. آسیاب کردن پوسته تخم‌مرغ باعث افزایش سطح گیاهان برای جذب مواد مغذی می‌شود، زیرا می‌توانید پودر را به جای اسپری مستقیم در خاک، در بالای خاک تکان دهید.

همچنین می‌توانید پودر پوسته تخم‌مرغ را با خاک مخلوط کنید تا مواد مغذی فوراً ترکیب شوند. لازم به ذکر است که پاشیدن پوسته تخم مرغ پودر شده روی خاک، پراکندگی تدریجی مواد مغذی را فراهم می کند و بهترین راه برای بارور کردن گیاه است.

بنفشه آفریقایی یکی از محبوب ترین گیاهان آپارتمانی است که بومی مناطق گرمسیری می باشد و احتیاج به مراقبت خاصی دارد. آبیاری صحیح یکی از فاکتورهای مهم و تأثیرگذار در پرورش بنفشه‌های آفریقایی به شمار می رود. به طور کلی نیاز آبی بنفشه آفریقایی بستگی به محیط نگهداری آن و ترکیبات خاک گلدان دارد.

بنفشه‌ ی آفریقایی به هفته‌ای یکبار آبیاری نیاز داشته به طوری که اگر در مناطق گرم زندگی می‌کنید باید بیشتر به گیاهتان آب بدهید و در مقابل اگر در مناطق خنک‌تر زندگی می‌کنید باید یک هفته در میان گیاهتان را آبیاری کنید.

چچم یا گیج دانه گیاهی است یکساله و تک لپه ای از خانواده گندمیان (Poaceae یا Gramineae) که از طریق بذر تکثیر می یابد. سنبله های این گیاه قائم، سخت و مسطح هستند و طول آنها به 30 سانتیمتر می رسد. سنبلچه های چچم برخلاف سایر گیاهان این جنس که دراز و کشیده اند، مسطح، پهن و فشرده اند که 6 تا 8 گل در آنها دیده می شود.

چچم در اراضی زیر کشت غلات و سایر محصولات، زمین های قابل چرا یا مراتع دائمی و اراضی بایر می روید. چچم گیاهی سمی است و سمیت آن مربوط به وجود تمولین اسید و ساپونین می باشد که برای انسان و دام خطرناک است. برای مبارزه با این علف هرز می توان قبل از کشت از علفکش ترفلان به میزان 2.5 لیتر در هکتار استفاده کرد.

بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی باعث ایجاد آلودگی اطراف ناحیه گلگاه و میوه های توت فرنگی می شود و علائم اولیه آن به صورت لکه های کوچک و قهوه ای رنگ در اطراف کاسه گل قابل مشاهده است.

این بیماری باعث تغییر شکل و ایجاد بافت های پوسیده و لهیده روی میوه می شود. با گسترش عامل بیماری، توده قارچ خاکستری رنگ روی بافت های پوسیده تشکیل شده و باعث مومیایی و خشک شدن میوه می شود.

عامل بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی، قارچ Botrytis cinerea می باشد. شرایط آب و هوایی بسیار مرطوب و محدوده دمای ١٨ الی ٢۴ درجه سانتی گراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد.

زمستان گذرانی عامل بیماری در داخل خاک صورت می گیرد. علف های هرز اطراف مزرعه یا گلخانه نقش فراوانی در ماندگاری عامل بیماری در محیط کشت این محصول ایفا می کنند.

✅ راه های پیشگیری و کنترل بیماری کپک خاکستری توت فرنگی:

🔸جمع آوری و حذف بقایای آلوده گیاهی

🔸استفاده از مالچ پلاستیکی روی خاک

🔸ایجاد تهویه مناسب در محیط و بین بوته ها

☑️ سم پاشی با بردوفیکس به شرح زیر:

- ضدعفونی بذور با بردوفیکس ١۰ در هزار

- ضدعفونی خاک بلافاصله بعد از کاشت با بردوفیکس ١۰ در هزار

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار قبل از گلدهی

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها

✅ افزایش اکسیژن درون خاک، زیرا کود ارگانیک می تواند ساختار بهم چسبیده خاک را جدا سازد و در نتیجه اکسیژن می تواند به خوبی درون ساختار آن جریان یابد. این مسئله باعث می شود که خاک غنی شده و قدرت زیادی پیدا کند.

✅ استفاده از کودهای بیولوژیک نیاز به کودهای شیمیایی را تا حدی کاهش می دهد و همین امر باعث رشد طبیعی گیاهان می شود.

✅ افزایش وجود کودهای بیولوژیک در خاک بهره وری محصولات کشاورزی را به میزان بسیار زیادی افزایش می دهد.

✅ میکروارگانیسم های موجود در این کود به رشد گیاهان کمک می کنند و می توانند از طریق فرآیندهای مختلف زمینه را برای رشد طبیعی و مناسب گیاهان فراهم سازند.

کشت نخود به عنوان یکی از مهم‌ترین کشت‌های حبوبات در ایران و جهان، نقش مهمی در تامین پروتئین گیاهی، بهبود خاک و کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی دارد.

نخود گیاهی یکساله و از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر تنش‌های محیطی مثل خشکی و کم‌ آبی، شهرت بسیاری دارد و کشت آن به‌ خصوص در مناطقی با آب‌ و هوای نیمه‌ خشک و خشک بسیار مناسب است.

نخود با نام علمی Cicer arietinum یکی از گیاهان مهم خانواده حبوبات (Fabaceae یا Leguminosae) است که با داشتن ارزش غذایی بالا و توانایی رشد در شرایط محیطی سخت، اهمیت ویژه‌ای در کشاورزی دارد.

در اواخر زمستان و اوایل بهار به دلیل پایین بودن دمای خاک و ظاهر نشدن برگ ها، جریان شیره ی گیاهی کند بوده و تغذیه ی جوانه ها از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا زیرا جذب عناصر غذایی به طور مناسب انجام نمی شود و در این شرایط جهت شروع فعالیت گیاه، رشد جوانه و گلدهی محلول پاشی فروت ست ضروری است.

علاوه بر این، به دلیل گستردگی کمبود عناصر ماکرو و خاک قلیایی در کشاورزی، محلول پاشی به عنوان یک روش تغذیه مکمل در آغاز فصل رشد در نظر گرفته می شود و رقابت بین رشد رویشی و رشد زایشی را کنترل می کند. در نتیجه کشاورز قادر خواهد بود با تغذیه ی اصولی و صحیح، عملکرد محصول را افزایش دهد.

گل پتوس با نام علمی ( Epipremnum aureum ) گیاهی همیشه سبز، رونده و چند ساله از خانواده گل‌شیپوریان و بومی مناطق گرمسیری جنوب شرقی آسیا و جزایر غربی اقیانوس آرام است.

گل پتوس یکی از محبوب ترین گیاهان آپارتمانی است که با شاخه های آویز و برگهای قلبی شکل‌ خود زیبایی خانه را دو چندان می‌کند و نقش مهمی در اکسیژن سازی و پاکسازی هوا از سموم و انرژی های منفی ایفا می‌کند.

این گیاه در طیف وسیعی از شرایط محیطی رشد می‌کند و می‌تواند نور کم را تحمل کند و با خاک فقیر و خشکی کوتاه مدت به خوبی کنار بیاید. هم چنین می تواند بدون خاک و تنها در آب رشد کرده و زنده بماند.

متاسفانه گیاه پتوس در لیست گیاهان سمی قرار گرفته است و به دلیل داشتن اگزالات کلسیم، ممکن است باعث تحریک و استفراغ شود. حتی شیره گیاه نیز ممکن است باعث ایجاد بثورات در افراد بسیار حساس شود. بنابراین باید این گیاه را دور از دسترس بچه ها و حیوان خانگی خود قرار دهید.

با افزایش جمعیت جهان و تغییرات اقلیمی، کمبود آب به یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن حاضر تبدیل شده است. از این رو، مدیریت پایدار منابع آب، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.

مدیریت آب به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف حفظ، بهره‌برداری پایدار و بهبود کیفیت منابع آب صورت می‌گیرد. این فرآیند شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع آب به شکلی است که نیازهای فعلی و آینده انسان و محیط‌زیست را برآورده کند.

شرایط جغرافیایی، تخریب پوشش گیاهی، توسعه بی رویه ی شهری، خشکسالی های متعدد و کاهش منابع آب زیرزمینی از جمله عوامل موثر بر کمبود آب هستند.

با استفاده از روش های مدرن مدیریت آب شامل: ساخت سدهای بزرگ، تصفیه آب های سطحی و زیرزمینی، بازچرخانی آب، استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار، جلوگیری از برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی، ساخت کانال ها، دیواره ها و سایر سازه های آبی می توان تا حد زیادی منابع آبی را مدیریت و کنترل کرد.

فتوسنتز عبارت است از پدیده ای که گیاهان سبز در حضور نور و کربن دی اکسید، مواد قندی می سازند و اکسیژن را به محیط پس می دهند. فتوسنتز اساس رشد و عملکرد تمام گیاهان زراعی می باشد.

موجودات فتوسنتز کننده از انرژی خورشیدی در ساخت ترکیبات کربنی که واکنش هایی نیازمند انرژی هستند، استفاده می کنند. سپس انرژی ذخیره شده در کربوهیدرات ها برای تأمین انرژی و فرآیندهای سلولی گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.

فتوسنتز در گیاهان سبز، جلبک ها و باکتری های فتوسنتز کننده صورت می گیرد و محل انجام آن در سلول های گیاهی و جلبک ها در کلروپلاست و باکتری های فتوسنتز کننده در غشای سلولی است. 

این شپشک به برگ میوه و شاخه های جوان و حتی شاخه های مسن حمله می کند.
پوره ها و حشرات کامل به تغذیه از شیره ی گیاه میزبان می پردازند که با ترشح فراوان عسلک همراه است و در نتیجه محیط مساعدی را برای رشد قارچ فوماژین (دوده) فراهم می سازد.
قارچ فوماژین همراه با گردو خاک و عسلک روی برگ و شاخه های جوان موجب اختلالات فیزیولوژیک و تشدید خسارت این آفت می شود.

کدو‌ سبز رشد سریعی دارد و جزء گیاهان مفید و پر کاربرد در غذاهای ایرانی است. جالب این است که امکان کاشت آن در گلدان و باغچه های کوچک نیز وجود دارد.

گندم یکی از گیاهانی است که در طول دوره ی رشد خود با شرایط آب و هوایی نامساعد مواجه می شود و خسارت سرما زدگی بهاره به گندم در شرایط مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. خسارت معمولاً زمانی اتفاق می افتد که کاهش دما همزمان با مراحل حساس رشد گندم رخ می دهد. خسارت ممکن است وسیع باشد و یا اینکه فقط قسمتی از مزرعه دچار خسارت شود.