مرکز مهارت آموزی کشاورزی

خصوصیات ظاهری و  زیست شناختی تریپس:

تریپس ها حشراتی بسیار کوچک اند که بال های ریشک دار بلندی دارند. البته این حشرات هم به صورت بالدار در محیط دیده می شوند و هم می توانند بدون بال باشند. این حشرات با حمله به درختان و بوته ها، با مکیدن شیره  گیاهان تغذیه می کنند که این تغذیه باعث ایجاد شدن لکه های زردی بر روی سطح گیاهان می شود. حشرات تریپس ممکن است به طول 5 میلیمتر هم برسند ولی مابین 0.5 الی 5 میلیمتر بر روی گیاهان یافت می شود. تریپس از دسته ی آفت های مکنده است و دارای شش پا، شکم باریک و بال کوتاه می باشد. شکل خرطومی آن‌ ها به علت نامتقارن بودن و مخروطی بودن با شته ها متفاوت است. این آفت مجهز به تخم ریز است و در زمان تخم گذاری از قسمت انتهایی شکم خود برای این امر استفاده می کند. البته در نوع نر خود قسمت تخم گذار دیده نمی شود و به همین علت کوچک تر از جنس ماده هستند.

گیاهان مورد علاقه تریپس:

دامنه ی حمله ی تریپس ها بسیار بالا بوده و گیاهانی نظیر بادمجان، فلفل، کدوئیان، لوبیا، مرکبات، نخود، خربزه، آفتابگردان، سویا، کدو، گوجه فرنگی، کنجد و داوودی همیشه در خطر حمله ی این حشرات بوده است.

تشخیص تریپس و ردیابی آن:

این آفت تخم های خود را با مدفوع در زیر سطح برگ می پوشاند، بنابر این قبل از شروع حرکت آن‌ ها را به سختی می توان شناسایی کرد. اما در زمان حرکت آن ها اگر از کارت های آبی و زرد استفاده می کنید، مشاهده ی این کارت ها میتواند به شما برای تشخیص سریع کمک کند. راهکار دیگر شناسایی این آفات، جای نیش خوردگی در برگ های جوان است که شروع حمله ی تریپس را نشان می دهد. این خسارات می تواند بر روی غنچه ها و گل ها نیز باشد. با کنترل کردن پشت برگ ها نیز میتوانیم احتمالاً حشره ها را ببینیم. با گرم شدن تدریجی هوا از اواخر اسفند ماه و رشد جوانه های نورسته مرکبات، فعالیت آفت شروع میشود. در این هنگام بایستی عملیات ردیابی انجام شود. برای این کار برنامه بازدید هفتگی از باغات آلوده مرکبات صورت می گیرد. ردیابی به دو شکل زیر انجام می شود:

1 -مشاهده مستقیم: که توضیح داده شد.

2- -روش ضربه زدن: در این روش یک چوب دستی به طول 33 سانتیمتر را به آرامی و با سرعت ضربه یکسان، دوبار به شاخه های نهال مرکبات زده و همزمان یک سینی در زیر شاخه ها گرفته تا حشرات موجود داخل سینی بریزد و بلافاصله با استفاده از یک قلم مو آن‌ ها را جمع آوری کرده و داخل الکل می ریزند.

علائم خسارت تریپس:

این حشرات از مهمترین آفات مرکبات در نهالستان‌ها و باغات جنوب کشور محسوب می‌شوند که با تراشیدن و زخم کردن بافت های گیاهی از شیره موجود در آنها تغذیه می‌کنند. خسارت تریپس روی میوه ها به صورت ایجاد زخم حلقه ای شکل یکنواخت حول محل اتصال دم میوه به میوه می باشد.

این آفت همچنین روی سرشاخه ها و برگ های جوان از شیره گیاهی سلول‌ های آنها تغذیه می کند و با تزریق توکسین به داخل اندام های آن‌ ها باعث میشود برگ ها چرمی، دفرمه و کم و بیش پیچیده شده و نوارهای نقره ای رنگی به طور موازی با رگبرگ میانی و یا نزدیک به حاشیه برگ ها ایجاد شود و سرشاخه ها حالت جارویی به خود گیرند. درخت های جوان و نهال‌های مرکبات بیشتر مورد حمله تریپس قرار می گیرند. 

روش های مبارزه با تریپس:

1- مبارزه بیولوژیک: استفاده از کارت آبی بهترین روش مبارزه بیولوژیکی با این آفت است. استفاده از این کارت ها باعث کم شدن جمعیت این آفت می شود و برای کنترل تریپس بسیار مفید است. استفاده از کارت آبی بهتر و کارا تر از کارت زرد است. تمیز کردن گیاه نیز میتواند مفید باشد. با استفاده از صابون باغبانی می توانید گیاهانتان را بشورید. همچنین می توانید نواحی آسیب دیده را جدا کرده و دور بریزید. کنه تریپس خوار از جنس sp Amblyseius از شکارگرهای مراحل بالغ و نا بالغ ترپیس مرکبات است،که در مناطقی که آلودگی آفت کم باشد و از سموم شیمیایی استفاده نشود، می تواند تا حدی آفت را کنترل کند.

2- مبارزه ی شیمیایی: در مبارزه ی شیمیایی ممکن است علاوه بر کشتن تریپس های آفت یک نوع تریپس مبارز را نیز بکشید اما برای کنترل این آفات گاهی نیاز ضروری است که از حشره کش ها استفاده کنید. از آنجایی که خسارت تریپس بیشتر در نهالستان های مرکبات است، می‌توان عملیات مبارزه شیمیایی را محدود به نقاط آلوده کرد. سم پاشی بهاره اواخر فروردین یک مرحله و در صورت وجود آلودگی مجدد در شهریور ماه تکرار می‌شود. سمپاشی آخر تابستان نیز، به منظور کاهش جمعیت آفت قبل از انتقال به زمین اصلی است. حشره کش های مفید جهت مبارزه با این آفت، عبارتند از:

استامی پراید، کنفیدور، ابرون، دی کلروس، پرمترین، موونتو، اتیون، دیازینون، دلتامترین