مرکز مهارت آموزی کشاورزی

سرما و یخبندان از جمله پدیده های طبیعی هستند که خسارت های فراوانی در برخی از سال ها به باغات میوه وارد می نمایند. آسیب های ناشی از سرما در درختان خزاندار بسته به نوع گونه و رقم متفاوت بوده و این عمل غالباً ناشی از سرمای زودرس بهاره می باشد.  برای هرگونه و رقم نه تنها درجه حرارت مطلوب وجود دارد بلکه مراحل رشد و فعالیت های گوناگون گیاهان، دارای حرارت های ایده ال و همچنین محدوده حرارتی کشنده و حداقل و حداکثر می باشد. کاهش دما از آستانه تحمل حداقل گیاه می تواند خسارت زا باشد. باغداران کاملاً از نتایج زیان بار عدم مقاومت درختان در برابر سرمای زمستان مطلع هستند بنابراین شناخت از چگونگی وقوع سرما و یخبندان و علایم ناشی از وقوع این پدیده در هر ناحیه می تواند برنامه ریزان کشاورزی و خود باغداران را به منظورکاهش خسارت سرما راهنمایی و کمک نماید خوشبختانه پیشرفت های دانش بشری در علوم مختلف از جمله هواشناسی و تحلیل داده های حاصل از تغییرات جوی امکان پیش بینی یخبندان های فصلی را فراهم نموده است، به نحوی که باغداران با بکارگیری برخی تدابیر، تا حدودی می توانندخسارت های احتمالی را کاهش دهند.

سرماهای بهاره خیلی خطرناک تر از از یخبندان های اوائل پائیز می باشند این نوع سرمازدگی بیشتر در مناطق معتدله رخ داده و باعث خسارت به گل و میوه می گردد، زیرا گل ها و میوه های جوان حساستر از میوه های رسیده می باشند.  امکان وقوع سرمای بهاره در موقع باز شدن گل های درختان وجود دارد طول مدت این نوع سرما کوتاه بوده و از چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست . حساسیت به سرمای دیررس بهاره به ترتیب: میوه کوچک>گل کاملا باز شده > گل نیمه باز > جوانه های باز نشده می باشد.

بنابراین در مورد میوه های مانند بادام ،زردآلو و هلو که دارای نیاز سرمایی کمتری می باشند توصیه می شود از ارقام دیرگل استفاده شود.  بمنظور پی بردن به خسارت سرمازدگی دیرس بهاره تخمدان گلها و میوه های کوچک معاینه می شوند که در صورت سبز بودن می توان نتیجه گرفت که گل یا میوه آسیب ندیده است.

راهکارهای مختلفی برای حفاظت گیاهان در برابر آسیب های سرما و یخ زدگی وجود دارد که خود مبتنی بر یک یا چند اصول می باشد که مهمترین آن بعد اقتصادی پیشگیری از خسارت می باشد . موثرترین روش جلوگیری از آسیب سرما، انتخاب درست محل احداث باغ است نقش مهم انتخاب مکان مناسب در دوام دراز مدت یک باغ به هیچ وجه قابل انکار نیست.