مرکز مهارت آموزی کشاورزی

هندوانه از جمله محصولاتی است که هر ساله بازار تقاضای زیادی دارد و کشاورزان همواره به دنبال راهی برای افزایش تناژ محصول هستند تا میوه ای با کیفیت و با سود بیشتر تولید کنند.

همان طور که می دانید در طول کشت یک محصول کشاورزی مقدار زیادی منابع آب مصرف شده و هدر می رود. هندوانه نیز یکی از محصولاتی است که آب زیادی می طلبد و در طی مراحل کاشت و برداشت آن آب زیادی مصرف می شود. در کشاورزی سنتی روش هایی وجود دارد که به کمک آن می توان منابع آبی را در چنین شرایطی به طور صحیح مدیریت کرد.

کمبود رطوبت در زمان کاشت، سبب سبز غیریکنواخت شده و کمبود رطوبت در زمان گلدهی نیز منجر به تشکیل کمتر میوه و بدشکلی آن میشود.

در حالی که، تنش رطوبتی در نزدیکی دوره برداشت، سخت اندازه میوه را کاهش داده و بوته نیز سریع تر از بین میرود. نیاز آبی بوته هندوانه از زمان تبدیل گل ها به میوه، رو به افزایش بوده و اوج نیاز آن زمانی است که هندوانه کال درحال رسیدن است. 
اگر آبیاری در این بازه زمانی کم باشد، هندوانه به اندازه کافی رشد نکرده و کیفیت میوه افت خواهد کرد. 
با نزدیک شدن زمان برداشت، آبیاری باید محدود شود زیرا آبیاری زیاد در این مرحله، منجر به عارضه سفید شدن مغز گوشت هندوانه، کاهش درصد قند و ترکیدن میوه میشود. 
حدود دو هفته پیش از آماده شدن میوه ها برای برداشت، آبیاری هندوانه را متوقف کنید؛ وقفه در این مرحله، سبب تمرکز بیشتر قندهای موجود در میوه شده (غلیظ شود) و میوه ها خوش طعم و شیرین تر می شوند.

خربزه و طالبی، محصول فصل گرم است که بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می شود. معمولاً یک دوره آب و هوای گرم و ترجیحاً خشک با نور فراوان مورد نیاز است. 

هوای ابری و بارانی در موقع رسیدن میوه باعث می شود که خربزه و طالبی، طعم مطلوب و کیفیت لازم را پیدا نکند. گیاه به یخبندان بسیار حساس است. 
خربزه به دما و شدت نور و طول روز بسیار حساس است. طالبی و خربزه به دوره رشد نسبتاً طولانی نیاز دارند . دوره رویش این گیاهان بسته به رقم، منطقه، خاک و اقلیم، بین 85 تا 120 روز است و در مناطقی کاشته می شوند که بین آخرین سرمای بهاره و اولین سرمای پاییزه حدود 140 روز فاصله باشد.

میزبان وحشی این حشره هندوانه ابوجهل، می باشد. این حشره منحصرا از گیاهان خانواده کوکوربیتاسه از قبیل خربزه، هندوانه، طالبی، خیار، کدو تغذیه کرده و از بین آنها هر یک را که شادابتر باشد، مورد حمله قرار می دهد.

میوهایی که تخم ریزی در آن صورت گرفته از بوته جدا گردیده و شادابی خود را از دست می دهد و شروع بـه چروکیدن می نماید و به تدریج از وزن آن کاسته میگرد.

تفریخ، در میوه تونل ایجاد کرده و برای تغذیه بـه جستجوی بذرهای میوه می پردازند. اگرچه پوسـته ی بذر خیلی سخت است، امـا لاروهـا قادرند پوست میان آن را جویده و از محتویات بذر تغذیـه کنند. 
پس از این که لاروها تمامی محتویات داخلی بذر را خوردند در گوشه ای از میوه، لانه های شفیرگی را در کنار هم ساخته و تبدیل به شفیره می شوند. لانه های شفیرگی شبیه به لانه زنبور عسل هستند.

سرخرطومی، یکی از مهمترین آفات جالیز می باشد، به طوری که در اکثر موارد خسارت آن بالغ بر 70 درصد برآورد شده است. این حشره به گیاهان خانواده کدوییان از قبیل خربزه، هندوانه، طالبی، خیار و کدو حمله می کند.

با توجه به چند نسلی بودن آفت، کنترل آن مشکل بوده و‌ کشاورزان سالانه مقدار زیادی سموم حشره کش را در چندین نوبت در طی‌ فصل رشد میوه جهت کنترل آفت به طبیعت وارد میکنند.

رنگ تخم های این حشره ابتدا سبز کاملاً روشن و سپس به‌ تدریج به رنگ سفید پر رنگ در می آید. لارو سفید و خمیده با سر قرمز، و به طول 4 میلیمتر است. شفیره سفید، به طول 5 و به عرض 3 میلیمتر است. بدن حشره کامل (به جز خرطوم) 3-5 و رنگ آن کاملاً سیاه و پوشیده از‌ فرورفتگی های فراوان است.
این حشره سه نسل درسال دارد و اگر شـرایط آب و هـوایی مساعد باشد ممکن است نسل چهارم هم داشته باشد. 
این آفت زمستان را به صورت حشره کامل داخل میوه های خشکیده می گذراند.
خروج حشـره کامل از درون حفـره های شفیرگی موجود در میوه های کوچک خشک شده اوایل بهار و همزمان بـا تشـکیل میـوه های هندوانـه ابوجهل در طبیعت و در مناطق کشت جالیز همزمان بـا پیدایش میوه های جالیز است، به طوری که حشـره بـالغ اواخر اردیبهشت ماه روی هندوانه ابوجهل و دراوایل خردادماه روی جالیز دیده می شود.

✔️مهمترین آفات خربزه و طالبی در کشور، به ترتیب ظهور در منطقه شامل: 

✔️تریپس پیاز
 ✔️سرخرطومی جالیز
✔️مگس خربزه
✔️کنه دولکه ای
✔️و مگس جالیز
❌متاسفانه هنوز راهکار اصلی کنترل آفات خربزه بر مبارزه شیمیایی استوار است. در خصوص کنترل زراعی که یکی از روش های مدیریت تلفیقی آفات می باشد، می توان به روش های کشت مخلوط و کشت گیاهان تلـه اشاره کرد که در ایران و جهان تحقیقات بسـیاری در این خصـوص انجام شده است.

یکی از مهم ترین مسائل کشت و کار خربزه، وجود آفات مختلف میوه خوار، از جمله مگس های میوه و سرخرطومی جالیز می باشد که ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شوند.

به علاوه وجود یک لارو داخل میوه، راه ورود قارچ های گندخوار را باز کرده و باعث
پوسیدگی میوه شده که در پی آن خسارات جبران ناپذیری به توزیع کننده تحمیل می گردد.
چنین محصولی با توجه به عدم بازارپسندی، عدم توانایی رقابت با محصولات سالم،
و همچنین به دلیل وجود قوانین قرنطینه ای و مسائل بهداشتی، به هیچ وجه امکان صادرات ندارد و این امر سبب از دست دادن جایگاه بازار پر رقیب جهانی شده و درنتیجه خسارت قابل توجهی به منابع ارزی غیر نفتی کشور وارد می آورد.

سبز شدن، یکی‌ از مهمترین مراحل فنولوژیک گیاه است که تعیین کننده نسبی موفقیت یا شکست زراعت است. سبز شدن به ظهور گیاهچه در سطح خاک گفته می شود‌.

پیش بینی زمان سبز شدن، انتخاب تاریخ کاشت مناسب و استقرار سریع و کامل گیاهچه، لازمه یک زراعت موفق است و از آن‌ جایی که این موارد به شدت تحت تاثیر عوامل متعددی مانند دما و‌رطوبت خاک‌ قرار می گیرند، بنابراین این موضوع در زارعت بسیار حائز اهمیت است.
عمق کاشت نیز از آنجا‌ که تاثیر زیادی بر سبز شدن و استقرار گیاهچه دارد، در کشاورزی حائز اهمیت است.
رطوبت ناکافی و کاشت عمیق، از مهمترین عواملی هستند که باعث سبز شدن نامناسب گیاهچه می گردند. 
لازمه تولید موفق محصولات زراعی، انتخاب یک رقم مناسب با مقدار بذر کافی، به همراه زمان مناسب و عمق کاشت مناسب است.

مگس خربزه، یکی از آفات خطرناک مزارع جالیز محسوب می شود و دامنه انتشار آن از غرب دریای مدیترانه تا غرب هندوستان است.

این آفت در ایران دارای 3 تا 4 نسل است. در دارد. حشرات کامل مگس خربزه، اوایل خرداد از شفیره خارج شده و پس از جفتگیری شروع به تخم ریزی روی میوه های خربزه، طالبی، گرمرک، خیار، هندوانه و کدو می کنند.
بنابراین بهترین زمان مبارزه با این حشرات، است.

1- مصرف کودهای گوگردی و کودهای هیومیک اسید در خاک های قلیایی و شور توصیه می شود.

انتخاب یک برنامه ی غذایی کامل نقش مهمی در میزان برداشت یک کشاورز یا باغدار دارد. آنچه در یک برنامه ی تغذیه ای مهم است برداشت چند برابری بعد از یک فصل زراعی می باشد، بنابراین با رعایت یک برنامه ی غذایی کامل می توان به برداشت مطلوب و مورد نظر خود رسید. با توجه به اینکه هندوانه در کشور ما مصرف زیادی دارد و هر ساله به میزان زیادی تولید می شود، کودهی در زمان مناسب جهت تولید محصول بیشتر بسیار حائز اهمیت است.

هندوانه و خربزه در صدر،سیب‌زمینی قعر جدول

نویسنده: محبوبه محمدی

ایران کشوری با اقلیم گرم و خشک است که خشکسالی های طولانی مدت را از سر گذرانده است و طبق گفته کارشناسان هم اکنون نیز در یک دوره خشکسالی 30 ساله به سر می‌برد. بحران آب در کشور ما تحت تاثیر سه عامل عمده رشد جمعیت، کشاورزی ناموثر و مدیریت بد و عطش توسعه قرار دارد. منابع آب تجدید پذیر کل ایران به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بالغ می‌گردد. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶ از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود ۸۹/۵ میلیارد متر مکعب جهت مصارف بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن و خانگی برداشت می‌شده که حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن (۹۳ درصد) به بخش کشاورزی، ۵/۵ میلیارد متر مکعب (۶ درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص داشته است.

شاید تاکنون نام هندوانه ابوجهل را شنیده باشید؛ میوه‌ای شبیه هندوانه، ولی در اندازه بسیار کوچک‌تر و با طعم تلخ! این هندوانه در زبان‌های محلی، اسم‌های مختلفی دارد و از گیاهان بومی مناطق جنوب ایران است. بیشتر در مناطق بیابانی و دره‌ای استان بوشهر می‌روید و اهالی محلی بوشهر به آن خیار گرگو می‌گویند.