مرکز مهارت آموزی کشاورزی

عکس العمل درخت خرما در مقابل کم آبی با اکثر درختان میوه تفاوت دارد و علائم ظاهری مانند زرد شدن و ریزش برگ‌ ها خیلی‌ دیرتر اتفاق می افتد. این تغییر رنگ و ریزش برگ، با کم آبی درخت در فصل های بهار و تابستان دیده می شود.

لوبیا سیاه یا black bean برای اولین بار در کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی تولید شد و سپس به سراسر جهان انتشار یافت؛ اما به دلیل ناشناخته بودن هنوز در سبد غذایی ایرانی ها قرار نگرفته است. این محصول در خاک های مرطوب به خوبی رشد می کند و آب و هوای گرم را ترجیح می دهد.

کودهای مورد استفاده در باغ های خرما را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

بِه میوه ای از خانواده ی گل سرخیان با ارتفاع نسبتا کوتاه است و از نظر شکل ظاهری درخت، شبیه به سیب و گلابی می باشد. میوه ی به ابتدا سبز رنگ بوده و پس از رسیدن به رنگ زرد در می آید.

تأمین مواد غذایی مورد نیاز نخل خرما، با اسـتفاده از انواع کودهای ماکرو و میکرو، سبب افزایش کمی و کیفی محصول می شود. کمبود این عناصر که بــا علائم مشخصی همراه است (شکل های ۱ و ۲)، کاهـش محصول و در مواردی مرگ گیاه را به دنبال دارد.

کود مرغی ترکیبی فوق العاده در کشاورزی به شمار می رود که دارای مزایا و معایبی می باشد و در صورت داشتن دانش کافی درباره ی آن می توان از کود مرغی بهره ی زیادی گرفت. به منظور بهره برداری از کود مرغی در باغبانی و کشاورزی، عملیات فرآوری و تبدیل آن به محصول قابل استفاده بسیار حائز اهمیت است.

دوره آموزشی آشنایی با بیماری نماتد ریشه مرکبات (زوال مرکبات)، از تاریخ 18 مهر لغایت 19 مهرماه 1402 به مدت 2 ساعت، توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس برگزار گردید. در این دوره آموزشی مهندس حجت دهقانی، مسئول فنی داروخانه گیاهپزشکی باغبان جهرم حضور داشت. گفتنی است در پایان این دوره، گواهینامه جهت بهره مندی از مزایای دوره آموزشی به ایشان اعطاء گردید.

نارگیل از جمله گیاهانی است که مانند خرما در خانواده ی نخلیان Arecaceae دسته‌بندی می شود. نام علمی آن Cocos nucifera می باشد و اگرچه در همه ی فصول موجود است اما در فصل پاییز برداشت می شود.

بهترین زمان هرس در درخت عناب فصل زمستان می باشد و از آنجا که رشد عمودی نهال عناب از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا به همین منظور در سال های اولیه ی کشت قسمت هایی از ساقه هرس می شوند.

زنگ سیاه گندم یک بیماری شایع در خانواده ی غلات به شمار می آید. علائم آن اغلب بر روی ساقه و غلاف برگها ظاهر می شود و گونه های گندم، یولاف و چاودار را آلوده می کند. در اوایل یا اواسط بهار تاول هایی به صورت پراکنده و به رنگ نارنجی روی پهنه ی برگ و غلاف نمایان می گردد.

درختان خرمالو معمولا از سه سالگی پس از کاشت در زمین اصلی، میوه دهی را آغاز و در هفت تا 10 سالگی به باردهی کامل می رسند. میزان محصول خرمالو میتواند بطور متوسط به بیست و پنج تن در هکتار برسد. چیدن میوه از درخت هنگامی است که سفت، رسیده و همراه با کاسه گل است. 

توصیه می شود برداشت محصول به صورتی انجام گیرد که ضربه ای به میوه ها وارد نشده و میوه ها خراشیده و زخمی نشوند، چرا که میوه‌های آسیب دیده در انبار مستعد ابتلا به آلودگی های باکتریایی بوده و باعث خسارت می گردد.

گل غوره ای گیاهی از خانواده ی کاکتوس و چندساله است و از جذابیت های آن این است که برگها گوشتی و آبدار و به شکل دانه های تسبیح هستند و به همین دلیل به نام کاکتوس دانه تسبیحی نیز شناخته شده است.

زیتون به دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می شود:

1️⃣تکثیر جنسی (کشت بذر): 
✔️نهال هایی که از راه تکثیر جنسی (کشت بذر) تولید می شوند، از دید ژنتیکی غیریکنواخت بوده و پیش از رسیدن به مرحله گلدهی، باید دوره نونهالی طولانی را سپری کنند. بنابراین، نهال های تولید شده از این راه، تنها در برنامه های اصلاح ژنتیکی و یا در خزانه، برای پیوند به عنوان پایه به کار می روند.
2️⃣تکثیر غیرجنسی: 
✔️این روش، هم تکثیر از راه ریشه دار کردن قطعه هایی از گیاه و هـم تکثیر از راه پیوند را شامل می شود. در تکثیر غیرجنسی، از قطعه هـای کوچک و یا بـزرگ اندام های رویشی یک درخت زیتون، پس از ریشه زایی و جوانه زنی، گیاه کامل پدید می آید. نهال های تولید شده با این روش کاملا یکنواخت بوده و همه صفات درخت مادری به آن ها منتقل شده است. 

✔️تکثیر غیرجنسی به روش های گوناگونی انجام می شود که برخی از آن ها سنتی و متعلق به گذشته بوده و برخی مـدرن و در کشورهای زیتون خیز رایج هستند. 
نزدیک به 65 درصد نهال زیتون در جهان، با ریشه زایی قلمه، 25 درصد با پیوند و 10 درصد با شیوه های سنتی (طوقه، پاجوش، قلمه های بزرگ) تولید می شوند.

شیرین بیان Glycyrrhiza glabra یک گیاه چندساله از تیره ی Fabaceae و به معنای ریشه شیرین است. در طبیعت به شکل بوته ای رشد می کند و دارای شاخ و برگ فراوان می باشد. شیرین بیان یک گیاه دارویی مهم و پرکاربرد بوده و به علت دارا بودن مواد قندی در صنایع غذایی نیز مورد مصرف قرار گرفته است.

نخل خرما پس از 8 - 10 سال از کشت محصول می دهد و 10 - 15 خوشه میوه تولید می کند که پس از تنک کردن، معمولا روی هر درخت 6 - 7خوشه باقی می ماند. هر خوشه شامل صدها خرما است و وزن هر خوشه به 10 - 15 کیلوگرم می رسد.

وضع قرار گرفتن برگ ها روی تنه، تابع نظم خاصی است و همراه با رشد طولی، سالیانه 15 - 20 برگ در انتهای ساقه تولید می شود. 
از آنجا که برگ های مسن پایین خشک می شوند، آن ها را از نزدیک تنه می برند. این فرم هرس باعث می شود تنه ی خرما سطحی ناصاف و کنگره ای پیدا کند. 
رشد درخت خرما به صورتی است که تنه آن معمولا در قسمت های بالایی از قطر کمتری برخوردار است. 

گلدهی یکی از مراحل زندگی گیاه است که طی دو زمان اتفاق می افتد : اول زمانی که تمام شرایط ایده آل محیطی مانند : نور، دما، غذا و سن فراهم باشد، دوم هنگامی که گیاه احساس کند حیاتش به خطر افتاده و به آن شوک وارد شود که در این شرایط برای حفظ بقای خود شروع به گلدهی می کند.

خرمای مضافتی از ارقام خرمای نرم با میانگین وزن دانه 10 - 15 گرم و میزان رطوبت 32 - 28 درصد می باشد.

✔️خرمای مضافتی بـر طبق استاندارد ملی ایران، از لحاظ اندازه بـه سـه طبقـه درشت، متوسط و ریز طبقه‌ بندی می شود.
✔️زمان مناسب برداشت خرمای مضافتی، 20 هفته پس از‌ گرده افشانی است. در این هنگام، میوه مضافتی به تدریج رسیده و از آن جا که به صورت تازه و رطب مصـرف می شود، باید به محض رسیدن برداشت و بسته بندی شده و در سردخانه نگهداری شود. 
✔️چنانچه در فصل برداشت، رطوبت هوا به دلیل بارندگی افزایش یابد، فواصل برداشت باید در دوره زمانی کوتاه‌ تری انجام گیرد.
✔️با توجه به ترکیب شیمیایی خرمای مضافتی می‌توان نتیجه گرفت که این محصول از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. مقدار قند کل رطب مضافتی در حدود 70 -62 درصد است که مقدار کمی از آن ساکارز بوده و بیشتر آن را قندهای احیاءکننده تشکیل می دهد.
✔️میوه خرمای مضافتی دارای مقدار پروتئین و چربی کم است. همچنین دارای مواد معدنی نظیر آهن، سدیم، پتاسیم و کلسیم است که میزان پتاسـیم آن 10
تـا 20 برابر میزان سدیم و یا کلسیم آن است.

✔️با توجه به رشد رویشی زیاد خرمالو، نیاز آبی آن بالا بوده و تنش آبی به خصوص در تابستان، اندازه میوه و میزان تولید آن را کاهش می دهد. 

✔️از آنجایی که میزان بارندگی معمولا در تابستان کافی نمی باشد، لذا جهت تامین آب مورد نیاز، باید نسبت به آبیاری باغات خرمالو اقدام نمود. 
✔️آبیاری باغات خرمالو در 2 سال اول پس از احداث باغ، به خصوص در خاک های کم عمق اهمیت زیادی دارد. آبیاری باید به مقدار کم و در فواصل زمانی کوتاه صورت گیرد تا شرایط ماندابی در پای درخت ایجاد نشده و برگ ها پژمرده نشوند. 
✔️در هر صورت، مقدار آبیاری بستگی به کیفیت خاک محل کشت دارد و حتی الامکان باغداران باید سعی نمایند محل طوقه (یقه) درخت را خیس نگه دارند.

کرم طوقه بُر یا cut worm یک آفت بسیار مخرب است که اگر به موقع کنترل نشود، خسارت جبران ناپذیری به گیاه وارد می کند. این کرم نام های دیگری همچون Agrotis segetum و turnip moth نیز دارد و لارو پروانه ی شب پرواز محسوب می شود.

دوره آموزشی آشنایی با آفت سرخرطومی حنایی خرما، از تاریخ 9 مهر لغایت 10 مهرماه 1402 به مدت 2 ساعت، توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس برگزار گردید. در این دوره آموزشی مهندس حجت دهقانی، مسئول فنی داروخانه گیاهپزشکی باغبان جهرم حضور داشت. گفتنی است در پایان این دوره، گواهینامه جهت بهره مندی از مزایای دوره آموزشی به ایشان اعطاء گردید.