مرکز مهارت آموزی کشاورزی

در ایران بیماری گیاهی شانکر باکتریایی بیشتر روی درختان لیموترش، گریپ فروت و لیمو شیرین ایجاد آلودگی می کند. این بیماری به برگ، میوه و سرشاخه حمله کرده و لکه های زخم مانند برجسته ای روی آن ها به وجود می آورد. بر مبنای حساسیت انواع مرکبات به این بیماری و انتشار جغرافیایی آن تاکنون پنج تیپ مختلف شانکر باکتریایی شناسایی شده است.

علائم بیماری شانکر باکتریایی مرکبات:

٧ تا ١۰ روز پس از شروع بیماری، لکه ها ابتدا در سطح زیرین برگ دیده می شوند. لکه ها در آغاز مدور بوده و به مرور زمان شکل آن ها نامنظم می شود. این لکه ها چوب پنبه ای، با حاشیه برآمده و مرکز فرو رفته هستند. از علائم دیگر بیماری، هاله زرد رنگی است که زخم ها را احاطه می کند. این هاله زرد، به تدریج که سن اندام ها افزایش می یابد محو می شود.

از دیگر نشانه های بارز بیماری، وجود حاشیه ای آب سوخته در اطراف بافت نکروزه می باشد که هرگاه برگ ها در برابر نور آفتاب گرفته شوند، به وضوح دیده می شود. علائم روی شاخه و میوه مشابه بوده و به صورت زخم های برجسته چوب پنبه ای با حاشیه ی روغنی یا آبسوخته بروز پیدا می کند. زخم های ایجاد شده روی شاخه، هاله زرد رنگ ندارند. 

برگها تا شش هفتگی و میوه ها تا 90 روز بعد از تشکیل، به این بیماری حساس اند. انتشار باکتری در مسافت های کوتاه از طریق باد و باران و مسافت های طولانی تر ازطریق مواد گیاهی آلوده، انسان، ماشین آلات، وسایل هرس و....اتفاق می افتد.

چنانچه شرایط محیطی از نظر رطوبت و حرارت برای رشد عامل بیماری مناسب باشد، برگ ها و میوه های آلوده ریزش پیدا کرده و سرشاخه ها خشک می شوند. میوه های آلوده ای که روی درخت باقی می مانند بازار پسندی خود را از دست می دهند. معمولاً کیفیت درون میوه تغییر نمی کند ولی گاهی اوقات زخم های مختلف به اندازه ای به درون میوه نفوذ پیدا می کنند که باعث پوسیده شدن میوه می شوند.

پیشگیری و کنترل بیماری شانکر باکتریایی مرکبات:

یک) با رعایت اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای از ورود بیماری به مناطق سالم جلوگیری شود.

دو) در مناطقی که بیماری شایع است، از ارقام مقاوم مرکبات مانند پرتقال والنسیا و انواع نارنگی استفاده شود.

سه) کاشت درختان بادشکن به منظور جلوگیری از وزش باد و در نتیجه انتشار عامل بیماری، مفید است.

چهار) استفاده از حشره کش ها برای مبارزه با حشرات ناقل.

پنج) اجتناب از کوددهی زیاد خصوصاً کودهای ازته و آبیاری بیش از اندازه، جهت جلوگیری از افزایش شدت آلودگی و پیدایش شاخه های جوان و افزایش شدت آلودگی.

شش) جمع آوری و از بین بردن علف های هرز موجود در نهالستان و باغ به منظور جلوگیری از بقای باکتری عامل بیماری در آن ها.

هفت) استفاده از ترکیبات مسی (4 تا 6 مرحله در سال) توصیه می شود.