مرکز مهارت آموزی کشاورزی

دوره آموزشی کشت توت فرنگی به روش هیدروپونیک، از تاریخ 1 آبان لغایت 2 آبان ماه 1402 به مدت 3 ساعت، توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان برگزار گردید. در این دوره آموزشی مهندس حجت دهقانی، مسئول فنی داروخانه گیاهپزشکی باغبان جهرم حضور داشت. گفتنی است در پایان این دوره، گواهینامه جهت بهره مندی از مزایای دوره آموزشی به ایشان اعطاء گردید.

دوره آموزشی نمونه برداری آب، خاک و گیاه و ارزیابی و مدیریت عناصر غذائی در خاک و گیاه، از تاریخ 29 مهر لغایت 30 مهرماه 1402 به مدت 4 ساعت، توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان برگزار گردید. در این دوره آموزشی مهندس حجت دهقانی، مسئول فنی داروخانه گیاهپزشکی باغبان جهرم حضور داشت. گفتنی است در پایان این دوره، گواهینامه جهت بهره مندی از مزایای دوره آموزشی به ایشان اعطاء گردید.

کود آهن یک نوع ماده معدنی است که برای رشد درختان و گیاهان بسیار مؤثر است و می‌تواند بهبود کیفیت و عملکرد محصولات کشاورزی را افزایش دهد. آهن یکی از عناصر مهمی است که برای تولید کلروفیل و فتوسنتز در گیاهان لازم است. همچنین آهن به‌عنوان یکی از عوامل اساسی در فرآیند تولید انرژی گیاهی نیز شناخته شده است. علائم کمبود آهن در برگ خرما، در برابر برگ سالم، در تصویر مشاهده می‌کنید.

در روش آبیاری سطحی در شرایط ایران، به طورکلی نخلستان هایی که دارای خاک سبک هستند، در تابستان هر 4 تا 7 روز و در زمستان هــر 20 تا 30 روز یکبار آبیاری می شوند.

لوبیا سیاه یا black bean برای اولین بار در کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی تولید شد و سپس به سراسر جهان انتشار یافت؛ اما به دلیل ناشناخته بودن هنوز در سبد غذایی ایرانی ها قرار نگرفته است. این محصول در خاک های مرطوب به خوبی رشد می کند و آب و هوای گرم را ترجیح می دهد.

کودهای مورد استفاده در باغ های خرما را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

بِه میوه ای از خانواده ی گل سرخیان با ارتفاع نسبتا کوتاه است و از نظر شکل ظاهری درخت، شبیه به سیب و گلابی می باشد. میوه ی به ابتدا سبز رنگ بوده و پس از رسیدن به رنگ زرد در می آید.

حساسیت خرما به شوری در مراحل مختلف رشد، متفاوت است. در جدول ۱، میزان تولید محصول خرما در خاک ها و آب هایی با شوری مختلف را می توان مشاهده کرد.

شاخساره های قسمت بالایی تاج را تنک کنید.

حداکثر ارتفاعی را که درخت اجازه رشد خواهد داشـت، تعیین کنید و محور اصلی را در نقطه خروج شاخه ثانویه قطع کنید.

پاجوش ها و نرک‌ها را حذف کنید.

شاخه های ثانویه را کوتاه کنید تا گسترش جانبی تاج را فراهم کنید. 

شاخساره های تخلیه شده را حذف کنید و شاخه های ثانویه و ثالثیه را بازجوانسازی کنید.

شاخسـاره های تنومنـد خارج شده با زاویه کم روی شاخه های اولیه، و آن هایی را که در نزدیکی هـم قرار دارند یا همپوشانی دارند، حذف کنید.

شاخه ها و شاخساره های صدمه دیده را حذف کنید.

زیتون به دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می شود:

1️⃣تکثیر جنسی (کشت بذر): 
✔️نهال هایی که از راه تکثیر جنسی (کشت بذر) تولید می شوند، از دید ژنتیکی غیریکنواخت بوده و پیش از رسیدن به مرحله گلدهی، باید دوره نونهالی طولانی را سپری کنند. بنابراین، نهال های تولید شده از این راه، تنها در برنامه های اصلاح ژنتیکی و یا در خزانه، برای پیوند به عنوان پایه به کار می روند.
2️⃣تکثیر غیرجنسی: 
✔️این روش، هم تکثیر از راه ریشه دار کردن قطعه هایی از گیاه و هـم تکثیر از راه پیوند را شامل می شود. در تکثیر غیرجنسی، از قطعه هـای کوچک و یا بـزرگ اندام های رویشی یک درخت زیتون، پس از ریشه زایی و جوانه زنی، گیاه کامل پدید می آید. نهال های تولید شده با این روش کاملا یکنواخت بوده و همه صفات درخت مادری به آن ها منتقل شده است. 

✔️تکثیر غیرجنسی به روش های گوناگونی انجام می شود که برخی از آن ها سنتی و متعلق به گذشته بوده و برخی مـدرن و در کشورهای زیتون خیز رایج هستند. 
نزدیک به 65 درصد نهال زیتون در جهان، با ریشه زایی قلمه، 25 درصد با پیوند و 10 درصد با شیوه های سنتی (طوقه، پاجوش، قلمه های بزرگ) تولید می شوند.

نخل خرما پس از 8 - 10 سال از کشت محصول می دهد و 10 - 15 خوشه میوه تولید می کند که پس از تنک کردن، معمولا روی هر درخت 6 - 7خوشه باقی می ماند. هر خوشه شامل صدها خرما است و وزن هر خوشه به 10 - 15 کیلوگرم می رسد.

وضع قرار گرفتن برگ ها روی تنه، تابع نظم خاصی است و همراه با رشد طولی، سالیانه 15 - 20 برگ در انتهای ساقه تولید می شود. 
از آنجا که برگ های مسن پایین خشک می شوند، آن ها را از نزدیک تنه می برند. این فرم هرس باعث می شود تنه ی خرما سطحی ناصاف و کنگره ای پیدا کند. 
رشد درخت خرما به صورتی است که تنه آن معمولا در قسمت های بالایی از قطر کمتری برخوردار است. 

خرمالو در طول فصل رشد به دمای 16-22 درجه سانتی گراد نیاز دارد و هوای آفتابی برای رسیدن میوه لازم است. مقاومت این گیاه نسبت به سرما طوری است که تا 15- درجه سانتیگراد را تحمل می کند. خاک های متوسط نظیر خاک لومی و شنی مناسب این گیاه است و اگر خرمالو در خاک سنگین کشت گردد، اکثر میوه ها ریزش میکند. لذا زمین مورد کشت بایستی دارای زهکش خوبی باشد. زمینی که برای احداث باغ خرمالو انتخاب می شود، باید در عمق حداقل یک متری کاملا خشک بوده، به عبارتی سطح ایستابی پایین تر از یک متر باشد.
فواصل کاشت درخت با توجه به نوع رقم، پایه، نوع خاک و نحوه مدیریت کنوپی درختان مورد استفاده متفاوت است. 
به عنوان نمونه، ارقام پاکوتاه را می توان در فواصل 5/2 * 5 متر کشت نمود (800 درخت در هر هکتار).
ارقام نیمه پاکوتاه را در فواصل 3*5 متر (660 درخت در هر هکتار) و ارقام پر شاخ و برگ را در فواصل 5/4 * 6 متری (370 درخت در هکتار) احداث نمود.

مرکبات گروه بزرگی از میوه ها و شـامل انواع پرتقال (C. reticulata Blanco)

نارنگی، sinensis (L. Osbeck)

 لیموشیرین، C. auranifolia (Chrism.) Swingle)

لیموترش، (C. paradise Macf.)

فروت گریپ، (C. limettioides Tan.)
پوملو (Osbeck.) ( C. grandis )

تولید مرکبات در مناطق مختلف جهان و میزان بالای تولید آن موجب شده که این محصـول در جهان از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار باشد، به طوریکه امروزه در
تجارت جهانی، مرکبات دومین صنعت بزرگ میوه محسوب می شود.

پرتقال تامسون ناول:

✔️تاریخچه: حاصل جهش شاخه ای پرتقال واشنگتن ناول.

🌱رشد رویشی: کم رشد، تراکم تاج بیشتر از رقم مادری (واشنگتن ناول)است.
🌳باردهی: زودرس، حدود دو تا سه هفته زودتر از واشنگتن ناول آماده برداشت می شود، تشکیل میوه از طریق بکرباری.
🍊میوه: بی بذر، نافدار، متوسط تا درشت، کروی تا کمی کشیده یا بیضی (کشیده تر از واشنگتن ناول)، یقه ای کوتاه با شیارهای شعاعی در قاعده میوه، گلگاه اغلب برآمده و دارای نافی باز و بزرگ. گوشت ترد، کم آب ولی معطر. پوست نازک و صاف به رنگ نارنجی روشن.
✔️ویژگی های دیگر: بیشتر از اغلب ارقام نارنگی و پرتقال به سرما حساس است، ریزش شدید میوه در سرما، ماندگاری ضعیف محصول روی درخت، مناسب شمال و نواحی خنک مرکزی کشور.

پرتقال تاروکو:

🌳تاریخچه: حاصل یک جهش شاخه ای در کشور ایتالیا می باشد.
🌿رشد رویشی: تا حدودی پررشد، تاج متوسط، شاخه دهی نامنظم با زاویه باز، برگ های بیضی و نوک تیز.
🌱باردهی: میانرس؛ از گروه پرتقال های خونی.
🍊میوه: بی بذر، متوسط تا درشت، تخم مرغی پهن تا کروی با قاعده پهن و شیاردار، زرد مایل به نارنجی تا نارنجی مایل به قرمز، پوست ضخیم و صاف، پوست گیری آسان، گوشت سفت و پرآب، بعد از رقم خونی مورو آماده برداشت می شود.
✔️ویژگی های دیگر: کاهش کیفیت و ریزش محصول با نگهداری بیش از حد میوه روی درخت، قابلیت بالای حمل و نقل و انبارداری، مناسب نوارهای مرکبات خیز مرکزی و جنوبی کشور.

به طور کلی، اهداف هرس در انگور را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
۱/ایجاد و نگهداری بوته با شکل و فرم دلخواه (ایجاد فرم مطلوب)
۲/توزیع واحدهای تولیدی روی بوته برای تولید اقتصادی و مقرون به صرفه
۳/تنظیم و توازن هرچه بهتر باردهی
۴/هدایت و تمرکز رشد بوته در بازوهای دائمی و واحدهای تولیدی
۵/ایجاد تعادل برای افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب.

برداشت میوه باید صبح زود و یا عصر، موقعی که هوا خنک است، انجام گیرد. از برداشت انگورهـا در روزهای بارانی و یا خیلی گرم، خودداری شود. عمل برداشت باید با چاقو یا قیچی تیز و با حداکثر طول دم خوشه انجام گیرد. 

از تماس دست با حبه های انگور خودداری شود و هر گونه حمل و نقل بایستی توسط انتهای دم خوشه انجام گیرد. انگورهای درجه یک، درشت و بدون عیب با ظاهری بازار پسند که از حیث حبه پر اما نه زیاد فشرده باشند، برای نگهداری مناسب است.
درصورتی که تراکم حبه ها روی بعضی از خوشه ها زیاد باشد و به دلایلی بخواهند این قبیل خوشه ها را نیز نگهداری نمایند، بایجد ابتدا آن را بـه نحوی تنک کرد که از یک طرف هوا بتواند به راحتی به تمام حبه های روی خوشه برسد و از طرف دیگر خوشه ها لخت و بد منظره نشود. 
همچنین درصورتی که خوشه دارای حبه های نارس، لهیده، گندیده، ترکیده و یا خشک باشد، باید آن ها را با دقت و به طوری که به سایر حبه ها صدمه نرسد، قطع و حذف نمود.

بر اساس شواهد به دست آمده، میوه های با رسیدگی زیاد، عدم تعادل نسبت ازت به فسفر و درختان قوی باعث ایجاد ضخامت در پوست و جدا شدن آن از گوشت می شوند. این پدیده در نارنگی های پونکن و ساتسوما شایع است. در برخی ارقام چون نارنگی نوشین می تواند ژنتیکی باشد. برداشت در مرحله صحیح رسیدگی، تیمار التیام دهی قبل از انبار، تهویه مناسب انبار و اجتناب از انبارمانی طولانی مدت در رطوبت نسبی بالا، آسیب پفکی شدن را کاهش می دهد.

خسارت ناشی از پوسیدگی میوه مرکبات در مناطق مرکبات خیز شمال کشور با داشتن شرایط آب و هوایی معتدل و بارندگی زیاد، به عنوان یکی از معضلات باغداری مرکبات است و همه ساله موجب خسارت اقتصادی فراوانی می شود.

خسارت این بیماری در باغ های با خاک سنگین و با زهکش نامناسب یا بدون زهکش در طی دوره های طولانی بارندگی و شبنم در اواخر شهریور و اوایل پائیز و در مرحله قبل از برداشت یا در طول دوره برداشت محصول زیاد است و در زمان تغییر رنگ میوه، این قارچ در سطح میوه روی درخت، به خصوص میوه های نزدیک سطح زمین یا حتی گاهی روی میوه های بالای درخت که در ارتفاع 1 - 1/5 هستند، آلودگی ایجاد می کند و موجب پوسیدگی میوه در باغ و انبار می شود.
بعضی از سال ها شدت آلودگی با بارندگی های طولانی همراه با وزش بادهای شدید بیشتر می شود.

مهم ترین عوامل ایجاد ضایعات، شامل آسیب های مکانیکی قبل و بعد از برداشت، شوک های ناشی از دما، آفات و بیماری ها و علل فیزیکی و شیمیایی است. این ضایعات در کلیه مراحل پس از برداشت با شروع برداشت تا زمانی که میوه به دست مصرف کننده برسد، رخ می دهد. طی برداشت، آسیب های فیزیکی مانند ساییدگی و زخمی شدن میوه ها شایع است.

بین 10- 5 درصد ضایعات در این مرحله به دلیل برداشت میوه نابالغ و نامناسب در روزهای گرم است. در منابع به میزان 10 درصد ضایعات میوه در انبارها اشاره شده است. 
معمولا میزان ضایعات طی درجه بندی میوه بین 8 - 5 درصد و بسته بندی 5 درصد، به دلیل فقدان رعایت استانداردهای کیفی، تکان های شدید، وجود مواد نامناسب در ساخت بسته و پر کردن زیاد از حد بسته هاست. به دلیل جاده های نامناسب، وسایل نقلیه نامناسب، فقدان مراکز جمع آوری، تجمع گرما و تهویه ضعیف کانتینر ها طی حمل و نقل و بازاررسانی به طور متوسط تا 5 درصد ضایعات مشاهده می شود.