مرکز مهارت آموزی کشاورزی

موطن اصلی کنه زنگ مرکبات، آسیای جنوب شرقی است. این کنه احتمالاً به همراه میزبان اصلی خودش به سایر مناطق مرکبات خیز انتقال یافته است و هم اکنون به عنوان آفت مهم مرکبات در بیشتر مناطق گرمسیری و مرطوب دنیا محسوب میگردد. در ایران این کنه در تمامی مناطق حاشیه دریای خزر پراکنده است. کنه زنگ مرکبات به کنه نقره ای نیز معروف است. خسارت این کنه، باعث کاهش کمیت و کیفیت محصول می گردد. برای کاهش خسارت این آفت روی میوه و برگ مرکبات از سموم شیمیایی مختلف استفاده شده است.

خسارت به برگ و سرشاخه:

کنه زنگ مرکبات روی برگ و سرشاخه های جوان تغذیه کرده و باعث ایجاد لکه‌های کوچک قهوه‌ای رنگ می‌شود که به آن زنگار می گویند. بیشترین خسارت روی برگ درختان وقتی است که کنه ها از سطح زیرین برگ تغذیه میکنند. خسارت به برگ های پایین تر باعث ریزش برگها مخصوصاً اواخر پاییز می‌شود.

خسارت به میوه:

میوه تمام ارقام مرکبات به خسارت کنه زنگ مرکبات حساس است. آلودگی کنه زنگ مرکبات روی میوه اهمیت اقتصادی بالایی دارد و باعث کاهش اندازه میوه و بازار پسندی و نیز افزایش ریزش میوه میشود. علائم خسارت روی پوست میوه براساس رقم و رسیدگی میوه تفاوت دارد. خسارت روی گریپ فروت، لیمو ترش و لیمو شیرین ‌در اوایل رشد میوه به رنگ خاکستری متمایل به نقره ای میشود. خسارت‌ به میوه های پرتقال در اوایل رشد باعث ایجاد لکه های قهوه‌ای رنگ روی میوه میشود. در مرحله رسیدگی میوه به این خسارت روی پوست‌، زنگار گفته میشود. میوه های خسارت دیده از کنه زنگ مرکبات کندتر از میوه های سالم رشد میکنند و در نتیجه میوه ها در زمان برداشت کوچکتر هستند و آب کمتری دارند.

تراکم جمعیت:

در طول تابستان بیشترین فراوانی جمعیت کنه روی میوه مشاهده می‌شود. تراکم جمعیت آفت از مهر ماه به بعد با کاهش درجه حرارت و افزایش بارندگی کاهش پیدا کرده است.تراکم این آفت در باغ های سمپاشی شده و سمپاشی نشده به طور قابل ملاحظه‌ای تفاوت دارد و این بیانگر آن است که سمپاشی در کاهش جمعیت آن نقش بسزایی دارد و با مدیریت کنترل آفت با استفاده از سموم موثر و در زمان مناسب می توان به راحتی آفت را کنترل نمود.

کنترل آفت:

برای کنترل کنه زنگ مرکبات باید موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد:

۱- قابلیت ذاتی کنه ها در افزایش سریع جمعیت و ایجاد خسارت

۲- مشکل بودن ردیابی کنه ها به علت کوچک بودن اندازه آنها

بنابراین باید باغ های مرکبات مورد بازدید هفتگی قرار گرفته، برگها و میوه های درختان مرکبات بطور تصادفی انتخاب و زیر ذره بین مورد بررسی قرار گیرد. در صورت مشاهده کنه از کنه کش های متداول نسبت به سمپاشی اقدام شود.

به علت کوتاه بودن سیکل زندگی آفت و چند نسلی بودن آن، احتمال آلودگی مجدد وجود دارد. بنابراین لازم است بازدیدها ادامه یابد و در صورت وجود آلودگی، تکرار سمپاشی به صورت لکه ای با استفاده از کنه کش های متداول توصیه گردد.