مرکز مهارت آموزی کشاورزی

سازمان فائو وابسته به سازمان ملل متحد بیان می‌کند که تا سال ۲۰۲۵، در حدود ۱.۹ میلیارد نفر در کشورها و یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی می‌کنند و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش آبی خواهند بود. همچنین طبق بررسی‌های بانک جهانی تغییرات آب و هوایی می‌تواند تغییر الگوهای آینده دستیابی به آب و استفاده از آن را موجب شود، در نتیجه افزایش میزان تنش آب و ناامنی، هر دو در مقیاس جهانی به مقوله آب بستگی دارند.

در این بین ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک دنیا با کمتر از یک سوم متوسط بارندگی در دنیا است. از سوی دیگر در نقشه عمومی شدت خشکسالی که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده، ایران دارای شدت خشکسالی متوسط به بالا ارزیابی شده است و تنها کشورهای شمال آفریقا و برخی از کشورهای خاورمیانه دارای وضعیت بدتر از ایران هستند.

وضعیت منابع آبی در ایران موجب شده که هر سال به تعداد شهر های دارای بحران در کشور اضافه شود. همین مساله موجب شده که مسوولان آبی هر روز هشدار هایی را برای وضعیت بی آبی کشور بدهند که در این شرایط به نظر می رسد تنها راه مقابله با این شرایط مدیریت مصرف و صرفه جویی است.

در شرایط فعلی کشور لزوم تغییر نگرش از مدیریت تأمین آب به مدیریت تقاضا بیش از گذشته احساس می‌شود. برای مدیریت تقاضا در صنعت آب تعاریف مختلفی ارائه شده است. در یک تعریف کلی به تمامی اقداماتی که باعث به تعویق افتادن سرمایه‌گذاری در زمینه احداث منابع جدید آبی خواهد شد مدیریت تقاضا می گویند. در تعریفی دیگر مدیریت تقاضا در صنعت آب؛ انطباق و پیاده سازی یک استراتژی (شامل سیاست‌ها و طرح‌های مشخص) توسط یک نهاد (موسسه) آب به منظور تاثیرگذاری بر میزان تقاضا و مصرف و دستیابی به بهره وری اقتصادی، توسعه اجتماعی، امنیت ملی، عدالت اجتماعی، حفاظت از محیط زیست، توسعه پایدار منابع آب و خدمات آبرسانی است.

یکی از مصادیق مهم و تأثیر گذار مدیریت تقاضا کنترل و کاهش هدررفت آب در شبکه‌های توزیع آب و مدیریت بهینه مصرف در همه بخش‌های مصرف کننده است. منابع آبی حاصل از کاهش هدررفت آب و مدیریت مصرف به عنوان یک منبع مجازی ارزشمند آب نه تنها به حفظ ذخایر آبی کمک می‌کند بلکه به دلیل عدم نیاز به سرمایه گذاری در زمینه احداث منابع آبی جدید، در بهبود چرخه اقتصادی صنعت آب و فاضلاب و ارائه خدمات مطلوب به مشترکان نیز بسیار تأثیر گذار خواهد بود.

در شبکه‌های توزیع آب اصلاح و بازسازی شبکه‌های فرسوده، مدیریت فشار، استانداردسازی انشعابات آب، نشت یابی و رفع نشت در شبکه توزیع و مخازن و در داخل منازل و اماکن، استفاده از انواع تجهیزات کاهنده مصرف از قبیل سردوش های کاهنده، سرشیرهای کاهنده، شیرآلات کم مصرف، فلاش تانک‌های دو مرحله ای کم مصرف از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت تقاضای آب هستند .به طور کلی با توجه به شرایط موجود در ایران تنها راه راه مقابله با بحران و تنش آبی مدیریت تقاضا و مصرف است.