مرکز مهارت آموزی کشاورزی

شیرین‌ بیان گیاهی است دارویی که استفاده‌های زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. این گیاه دارای خواص مفید فراوانی برای کمک به درمان بیماری‌هاست، البته عوارض جانبی نیز دارد که هنگام مصرف باید به آن توجه شود. شیرین‌بیان به‌صورت خودرو در اکثر نقاط جهان و ایران، به‌ویژه نواحی گرم و مرطوب یافت می‌شود و معمولاً نیاز به کشت ندارد. در بسیاری از نقاط دنیا به‌ ویژه اروپا از آن به عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود.

شیرین بیان و سلامت دهان و دندان

ریشه این گیاه دارای خاصیت ضدمیکربی و ضدالتهابی است و باعث می‌شود شیرین بیان بتواند به کاهش التهاب لثه کمک کرده و در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها نیز مفید باشد. امروزه خمیردندان‌ها و محلول‌های شست‌وشوی دهانی زیادی با استفاده از این گیاه تولید می‌شود. حتی غرغره دم‌کرده ریشه شیرین بیان برای درمان زخم و آفت‌های دهانی توصیه می‌شود. استفاده از قرص مکیدنی آن نیز برای کاهش التهاب گلو و دهان مفید است. طبق یافته اخیر پژوهشگران برخی ترکیبات شیمیایی ویژه موجود در برخی از گیاهان و سبزیجات مانند ریشه شیرین بیان مانع از رشد و فعالیت باکتری‌های عامل تشکیل دهنده پلاک‌های دندانی و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

شیرین‌بیان، مفید برای بیماران گوارشی

ریشه و ساقه زیرزمینی این گیاه دارای خواص دارویی فراوانی است. مهم‌ترین و شناخته شده ترین استفاده شیرین بیان در پزشکی کمک به درمان بیماری‌های دستگاه گوارش است. این گیاه به دلیل داشتن ماده موثره‌ای به نام "اسید گلیسیرینیک" در درمان زخم‌های گوارشی، به‌ ویژه زخم معده، اثنی عشر و نیز التهاب معده (گاستریت) موثر است. مطالعات نشان داده است شیرین بیان دارای خواص ضد هلیکوباکترپیلوری است که این یافته نیز موید مفید بودن این گیاه برای کمک به درمان ناراحتی‌های گوارشی است. مصرف حدود نصف قاشق غذاخوری شیرین بیان قبل از غذا به رفع سوءهاضمه، نفخ، ترش کردن و یبوست کمک می‌کند.

دیگر خواص شیرین بیان

مصرف شیرین بیان می‌تواند در بیمارانی که از بیماری‌های روماتیسمی از جمله آرتریت روماتوئید یا التهاب مفصل رنج می‌برند نیز مفید باشد. نوشیدن دم‌کرده ریشه آن به دلیل خاصیت مدر در رفع سنگ‌های ادراری نیز موثر است. شیرین بیان در کاهش گرفتگی و اسپاسم‌های عضلانی نیز کاربرد دارد. البته مصرف طولانی‌مدت و مقدار زیاد شیرین بیان توصیه نمی‌شود. در طب سنتی، گیاه شیرین بیان در التیام زخم ها، تسکین سرفه، تسکین درد و درمان زخم و التهاب معده به کار می رود.

گیاه دارویی شیرین بیان از خانواده نخود است. شیرین بیان گیاهی است علفی که قسمت دارویی این گیاه ریشه آن است. ریشه این گیاه زرد رنگ است. ریشه این گیاه در پاییز یا اوایل زمستان برداشت می شود و پودر ریشه این گیاه شیرین است. این گیاه به طور گسترده ای در ایران می روید و در بسیاری از نواحی ایران به صورت خودرو رشد می کند. عامل شیرینی این گیاه ماده موثر آن به نام گلسیریزین است که از گلیکوزیدهاست که قدرت اثر شیرین کنندگی گلسیرین خالص 60-50برابر ساکاروز است، در حالی که در ریشه شیرین بیان خشک 12-6 درصد است. فلاونوئیدهای موجود در شیرین بیان دارای اثر ضد اسپاسم است. این فلاونوئیدها خاصیت ترمیم کنندگی زخم دارند. بر این اساس شیرین بیان باعث بهبود زخم ها و التهاب های گوارشی می شود. به دلیل وجود گلسیریزین شیرین بیان، این ماده خلط آور است. همچنین گیاه دارویی شیرین بیان دارای اثر ضد ویروس و ضد التهاب است.