مرکز مهارت آموزی کشاورزی

بوتریتیس سینرا یا کپک خاکستری نوعی بیماری قارچی است که می‌تواند باعث پوسیدگی و ایجاد لکه روی برگ ها، گل ها و میوه ها شود. در بعضی از گیاهان مانند رزها این بیماری باعث می‌شود زخم‌ها و لکه های موضعی به صورت فرورفتگی روی ساقه گیاه تشکیل شود.

رطوبت بالا نقش بسیار مهمی در میزان گستردگی این بیماری دارد و اکثرا در فصل پاییز باعث آلودگی گیاه می شود. این قارچ ابتدا محصول را از داخل درگیر کرده، سپس علائم ظاهری آلودگی به صورت لکه‌هایی دایره‌ای شکل و قهوه ای رنگ پدیدار می‌شوند و پس از گذشت مدت زمانی، با تولید میزان زیادی از اسپورهای خاکستری، پوشش کرکی شروع به شکل گرفتن می‌کند.

بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی باعث ایجاد آلودگی اطراف ناحیه گلگاه و میوه های توت فرنگی می شود و علائم اولیه آن به صورت لکه های کوچک و قهوه ای رنگ در اطراف کاسه گل قابل مشاهده است.

این بیماری باعث تغییر شکل و ایجاد بافت های پوسیده و لهیده روی میوه می شود. با گسترش عامل بیماری، توده قارچ خاکستری رنگ روی بافت های پوسیده تشکیل شده و باعث مومیایی و خشک شدن میوه می شود.

عامل بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی، قارچ Botrytis cinerea می باشد. شرایط آب و هوایی بسیار مرطوب و محدوده دمای ١٨ الی ٢۴ درجه سانتی گراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد.

زمستان گذرانی عامل بیماری در داخل خاک صورت می گیرد. علف های هرز اطراف مزرعه یا گلخانه نقش فراوانی در ماندگاری عامل بیماری در محیط کشت این محصول ایفا می کنند.

✅ راه های پیشگیری و کنترل بیماری کپک خاکستری توت فرنگی:

🔸جمع آوری و حذف بقایای آلوده گیاهی

🔸استفاده از مالچ پلاستیکی روی خاک

🔸ایجاد تهویه مناسب در محیط و بین بوته ها

☑️ سم پاشی با بردوفیکس به شرح زیر:

- ضدعفونی بذور با بردوفیکس ١۰ در هزار

- ضدعفونی خاک بلافاصله بعد از کاشت با بردوفیکس ١۰ در هزار

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار قبل از گلدهی

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها

✔️سمپاشی با استفاده از ایپرودیون (رورال) به میزان 1 در هزار یا کلروتالونیل (براوو) به میزان 1/5 در هزار

✔️در چهار نوبت: نوبت اول بعد از گلدهی و هنگام تشکیل حبه های جوان. نوبت دوم در انگور قبل از
تماس حبه ها با هم، نوبت سوم هنگام رنگ انداختن میوه ها نوبت چهارم سه
هفته قبل از برداشت.

🌱برگ ها:

زخم ها و پوشش سفید رنگ ابتدا در سطح زیرین برگ ها یافت می شوند، ولی با پیشرفت آلودگی، در سطح رویی نیز دیده می شوند.
برگ های شدیداً آلوده شکننده شده و ممکن است بریزند. 
از اواخر ماه تیر، ساختارهای کروی ریزی (نارنجی تا سیاه) در سطح رویی و زیرین برگ دیده می شوند.
🌿شاخه ها: 
لکه های سوخته نامنظم به رنگ قهوه ای تا سیاه به طول چند سانتیمتر در طول فصل ایجاد می شوند. این لکه ها مرز نامشخصی نداشته و حتی بعد از چوبی شدن شاخه نیز باقی می مانند. 
🍇خوشه ها و محور گل آذین: 
سفیدک پودری روی خوشه ها و محور گل آذین معمولا ظاهر خاکستری تا متمایل به سفید دارد.
آلودگی شدید روی محور باعث می شود که خوشه ها بریزند، به خصوص اگر در زمان برداشت آسیب مکانیکی به آن ها وارد شود. علائم روی محور، شبیه علائم روی شاخه است.
حبه هایی که در ادامه فصل آلوده شوند، مستعد ترک برداشتن بوده و نسبت به کپک خاکستری حساسند.

گونه های قارچ آسکومیکوتا‌، از مهمترین بیمارگرهای گیاهان گلخانه ای، سبزی و صیفی، گیاهان زینتی و محصولات زراعی، در مرحله قبل و بعد از برداشت است.

بیماری کپک خاکستری می تواند تمام اندام های هوایی گوجه فرنگی (ساقه، برگ، گل و میوه) را آلوده کند.
این قارچ معمولا از طریق زخم های روی ساقه یا محل افتادن برگ ها وارد بافت های گیاهی می شود و باعث ایجاد شانکر روی ساقه می گردد که این شانکر ها می توانند به صورت حلقه ای ساقه را احاطه کنند و باعث پژمردگی کامل گیاه در قسمت های بالایی شوند.
این قارچ می تواند از طریق گلبرگ های آلوده، به داخل کاسبرگ ها و میوه وارد شود. پیدایش هاله های دایره ای شکل روی میوه، یکی از علائم این بیماری است. 
علائم روی برگ ها، به صورت لکه های کوچک زرد تا قهوه ای دیده می شود. سپس لکه ها خاکستری تا قهوه ای شده و به سمت دمبرگ گسترش می یابد. 
زخم های روی ساقه تیره آفتاب سوخته می شود و یک حاشیه مشخص دارند. روی این زخم ها در شرایط خنک و مرطوب، توده های کپک کرکی خاکستری ایجاد می شود.