مرکز مهارت آموزی کشاورزی

سرشاخه کاری، پیوندی است که در زمین اصلی و روی درختان چند ساله ی موجود از قبل، به عنوان پایه، با هدف تعـویض رقم قبلی، با یک رقم مطلوب جدیدی و یا اهداف خاص صورت می گیرد. 

✔️این روش از دیرباز تا به حال در بسیاری از درختان میوه همانند سیب، انگور، مرکبات، پسته و درختان هسته دار مرسوم بوده است.
✔️برای سرشاخه کاری گردو، روش های مختلفی در منابع اشاره شده است که شامل پیوند تاجی و اسکنه ای روی شاخه های اصلی و تنه در اول بهار، پیوند جوانه وصله ای و قاشی و حتی پیوند زبانه ای روی شاخه های جوان روییده پس از سربرداری شدید شاخه های اصلی درخت موسوم به سر جوانه کاری و یا روی پاجوش یا نرک ها پس از حذف تنه درختان بزرگ می باشند.

✅پیوند زنی جهت مرغوب کردن درخت میوه ای نامرغوب صورت می گیرد. اما مرغوب بودن یا نبودن میوه هم تعاریف خودش را دارد. در اینجا به برخی از فواید پیوند اشاره می‌کنیم:
1️⃣بار زیاد درخت: یعنی درختی که میوه بیشتری در سال بدهد. اینجا مقدار مطرح است.
2️⃣درشتی یا زیبایی محصول: اینجا مجلسی بودن میوه مطرح است. گاهی درشتی محصول می تواند نشان از کیفیت بهتر هم باشد.
3️⃣دوام و ماندگاری بیشتر میوه: اینجا هدف سالم ماندن میوه از زمان برداشت، حمل تا مصرف و همچنین دوام بیشتر در طول دوره نگهداری مطرح است.
4️⃣کیفیت بهتر محصول: که می تواند به مشخصات جزئی تری مثل طعم (شیرینی و ترشی و آبدار بودن و …) یا پوست مناسب (از نظر ضخامت یا قابلیت کنده شده پوست و …) یا وجود و عدم وجود هسته و درشتی آن و عوامل دیگر دسته بندی  شود.
5️⃣زمان رسیدن میوه: بسیار مهم است که میوه درخت چه زمانی می رسد یا چه زمانی امکان برداشت محصول وجود دارد. مثلا گیلاس نوبرانه بسیار گرانتر از زمانی است که محصول گیلاس فراوان است یا برعکس میوه هایی که آخر فصل به دست می آیند گران ترند.
6️⃣ازدیاد: در گیاهانی که نمی توان آنها را با قلمه و یا پاجوش ازدیاد نمود، برای حفظ مشخصات خارجی و داخلی یعنی ژنتیک گیاه مادری از روش پیوند استفاده می شود. به عبارتی دیگر پیوند زدن تغییری در خواص ظاهری و داخلی پیوندک ایجاد نمی نماید. 
8️⃣تقویت درختان ضعیف: درختانی که دارای ریشه ضعیف بوده و یا طبیعتا قادر به جذب شیره خام به اندازه کافی نمی باشند، می توان با پیوند نمودن شاخه ای ریشه دار به تنه آن، کمبود شیره خام را جبران نموده و قسمت هوایی درخت را تقویت کرد.
9️⃣زود باردهی: معمولا گیاهانی که از طریق بذر و یا روش های ازدیاد غیر جنسی به جز پیوند به وجود می آیند، پس از رسیدن به بلوغ که حدود 6 الی 7 سال به طول می انجامد، شروع به گل‌دهی و میوه دهی می نمایند.