مرکز مهارت آموزی کشاورزی

بیماری گیاهی گموز به نام های دیگری نظیر انگومک مرکبات، پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه نیز شناخته می شود.

علائم بیماری گموز مرکبات:

از علائم مهم بیماری گیاهی گموز مرکبات، ترشح صمغ در اطراف طوقه تا ارتفاع نیم متری از سطح خاک می باشد. پوست قسمت آلوده ممکن است بوی ماهی و یا ترشی بدهد. صمغ خارج شده ابتدا آبکی و بی رنگ است که پس از خشک شدن در هوای آزاد سخت شده و به رنگ خرمایی در می آید.

در مناطق مرطوب و پر باران، صمغ در اثر بارندگی حل و شسته شده، سپس پوسیدگی قهوه ای در طوقه و ریشه بوجود می آید. پوست تنه در این ناحیه به صورت ورقه های خشک و به طور عمودی از درخت جدا می شود. با فاسد شدن پوست در ناحیه طوقه، در جریان شیره پرورده اختلالاتی بروز کرده و ممکن است به طور کلی قطع شده و درخت از پا درآید.

ممکن است در صورت شدت بیماری، علائم بیماری روی برگ، شاخه، جوانه و میوه نیز ظاهر شود. جوانه های آلوده رشد نکرده و به تدریج فاسد و قهوه ای می شوند. ضعف گیاه از نوک درخت شروع شده و به تدریج به قسمت های دیگر تنه سرایت کرده و درنتیجه موجب مرگ سرشاخه ها می شود.

برگ درختان، حالت رنگ پریده به خود گرفته و به تدریج زرد شده و می ریزد.

عامل بیماری، نحوه انتشار و چرخه زیستی گموز مرکبات:

قارچ Phytophthora citrophthora عامل ایجاد بیماری گیاهی گموز مرکبات است.

قارچ فیتوفتورا تقریباً در تمام باغات مرکبات وجود دارد. در شرایط مرطوب، این قارچ اندام های تکثیری زیادی تولید کرده و به سرعت از طریق زخم یا ترک های موجود روی طوقه، وارد گیاه می شود. هوای گرم تابستان، سرعت انتشار بیماری را کاهش داده و فعالیت قارچ در هنگام خشکی خاک متوقف می شود.

راه های پیشگیری و کنترل بیماری گموز مرکبات:

- از ارقام مقاوم به بیماری استفاده شود.

- تهیه نهال سالم از خزانه

- حذف علف های هرز از دور طوقه

- خودداری از ایجاد زخم اطراف طوقه

- باغ باید در زمین های سبک و زهکشی شده احداث گردد. در اراضی رسی و سنگین حتما باید از نهال های پیوند شده روی پایه های مقاوم استفاده شود.

- درهنگام کاشت باید دقت شود تا نهال عمیق کاشته نشود.

- فواصل بین درختان حفظ شود.

- استفاده از کودهای مناسب و انجام عملیات صحیح باغبانی جهت تقویت درختان ضروری است.

- دقت شود هنگام پیوند، زدن قطراتی از آب یا ذراتی از خاک باغ بین پایه و پیوندک قرار نگیرد.

- از آبیاری غرقابی و جمع شدن آب دور طوقه پرهیز شود.

- محل پیوند نهال باید حداقل ١۵-٣۰ سانتیمتر بالاتر از خاک باشد.

-  چنانچه زمین محل کاشت به مدت ١۶-١٢ ماه به صورت آیش گذاشته شود، جمعیت گونه های فیتوفتورایی به طور موثر کاهش می یابد.

- اگر پوسیدگی بیشتر از نصف دور طوقه را فرا گرفته باشد، باید درخت آلوده را قطع کرد.

درمان بیماری گموز مرکبات:

ابتدا خاک دور طوقه درخت مبتلا را کنار زده واز رسیدن آب به آن جلوگیری به عمل آورد. درخت مبتلا باید جداگانه آبیاری شود. نقطه پوسیده اگر توسعه نداشته ‌باشد و در مراحل اولیه پیشرفته است با یک چاقوی تیز پوست محل را تراشیده تا به بافت زنده برسیم آنگاه به وسیله محلول یک درصد پرمنگنات پتاسیم و یا مخلوط بردو و یا ارتوساید و کوپراویت به میزان یک در هزار ضدعفونی سطحی می‌کنیم وپس از دو هفته محل را با چسب باغبانی می‌پوشانیم.