مرکز مهارت آموزی کشاورزی

کاشت ارقام متحمل
اجتناب از کاشت ارقام پوست نازک و حساس مانند رقم شهوار دانه سفید
رعایت فاصله مناسب کاشت
درختان و رعایت جهت کاشت درختان
حفظ پوشش گیاهی در زیر درختان یا استفاده از کاه و کلش

هرس مناسب (هرس طوری باشد که میوه ها در سایه انداز درخت پرورش یابند).
توجه به دور آبیاری
اعمال تغذیه مناسب با تاکید بر عناصر کلسیم، ازت و پتاسیم
و کاربرد کائولین همراه با پوشش میوه و اسید جیبرلیک از جمله توصیه های کاربردی جهت پیشگیری از عارضه محسوب می شوند.

درخت گلابی رقم شاه میوه؛

منشاء: اصفهان

مشخصات میوه و درخت: میوه گلابی شکل، با پوست صاف و زرد رنگ، بافت میوه نرم، شیرین و آبدار با سلول های سنگی پراکنده در تمام میوه، فاقد قدرت انبارمانی، پوست میوه بسیار نازک، میوه شیرین و آبدار. 

زمان گلدهی در منطقه کرج: 13 الی 28 فروردین 
زمان رسیدن در منطقه کرج: نیمه دوم مرداد ماه 
♦️خصوصیات مثبت و منفی رقم:
حساسیت به آتشک: نیمه حساس 
قابلیت نگهداری: فاقد قدرت انبارمانی و حساس به قهوه ای شدن بافت 
سایر خصوصیات: درخت دارای مقاومت بالایی به کلروز ناشی از کمبود آهن بوده و به پسیل نسبتاً مقاوم است.

پوشش واکس، عملیات ویژه قبل از قرار دادن میوه در انبار و یا به ندرت در زمان بسته بندی مرکبات است که با سه هدف انجام می شود:
1- فراهم کردن درخشندگی مورد نیاز جهت بازارپسند شدن میوه.
2- حفاظت از اتلاف آب، به عنوان پوشش جایگزین واکس طبیعی میوه، که در طی عملیات شستشو حذف می شود. 
3- به عنوان حامل قارچ کش یا هر ترکیب زیستی یا تنظیم کننده های رشد گیاهی عمل می کند. در حالتی که همراه با عامل زیستی برای کنترل پاتوژن ها استفاده می شوند، باید دقت کرد که با عامل زیستی سازگار باشد. 
پوشش های واکس از مواد شیمیایی مختلفی ساخته شده که ممکن است غیر خوراکی باشند. اما در عملیات خشک کردن، بخشی از آن تبخیر می شود. 
تنها واکس های خوراکی (موم زنبور عسل، واکس کارنوبا و نیشکر) از این قاعده مستثنی بوده و روی میوه باقی می مانند. 
معمولا این پوشش ها باید توسط مقامات ذی صلاح کشورهای مربوطه تایید شده و برای استفاده روی میوه ها گواهی شده باشند. 
برای میوه های صادراتی چنین پوشش هایی باید استانداردهای کشورهای وارد کننده را دارا باشند. 
واکس نباید زیاد غلیظ باشد چون مانع تنفس میوه شده و میوه بدطعم و تلخ مزه می شود. بنابراین باید حتما با آب مقطر رقیق شود.

یک گیاه سالم و قوی نقطه یخبندان پایین تری دارد. مصرف کودهای شیمیایی اصلی لازمه ی سلامتی گیاه است. به همان نسبت مصرف ریزمغذی ها در سلامتی و قدرت گیاه مؤثر و مهم تلقی می شود.

تجربه نشان داده که عنصر منیزیم در مقاومت مرکبات به سرما نقش مهم تری دارد.

بعضی از محققان مصرف سدیم را در ایجاد مقاومت های بیشتر مؤثر می دانند. در مناطقی که خطر سرما، درختان را تهدید می کند، نباید از کودهای ازته استفاده نمود. 

این نکته هم حائز اهمیت است که یک گیاه ضعیف و آفت زده کمتر می تواند در مقابل سرما مقاومت نماید.

برخی از سوخت های جامد تهیه شده از کک های نفتی یا موم های نفتی هستند که گاهاً به صورت آجر بسته بندی شده و در بازار موجود می باشند. 
برخی دیگر از این سوخت ها را داخل سطل ها و یا ظروف آهنی جای داده که قابل پرشدن مجدد هستند. 
این نوع سوخت ها بیشتر در گرم کردن باغات هلو و مرکبات و سیب کاربرد دارد، به عنوان مثال دو قالب نفتی در زیر هر درخت هلو به ویژه پس از شکفته شدن شکوفه ها کاربرد مؤثری در مبارزه با یخبندان دارد.
ایجاد دود جهت پوشش دادن سطح باغ و جلوگیری از تشعشع توسط مصرف سوخت هایی چون چوب، ذغال سنگ، خاک ذغال، کاه، کود حیوانی و بوته های خشک و غیره نیز از روش های معمول جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه است.

مبارزه با سرما توسط آب پاشی بر روی درخت نیز از روش هایی است که امروزه از آن در بعضی از نقاط جهان استفاده می گردد. 

زمانی که آب از مایع به یخ تبدیل می شود، مقداری گرما تولید می کند. 
در طول یخ زدن، گرمای نهان آزاد شده و گرمای از دست رفته پوشش گیاهی و محیط را جبران می کند.

آبی که برای غرقاب کردن مصرف می شود، معمولاً درجه حرارت بالاتری نسبت به سطح سرد زمین مزرعه و باغ داشته و بدینوسیله از نزول زیاد درجه حرارت زمین جلوگیری می نماید.استفاده از آب چاه بهتر است‌.

کشت زعفران می تواند توسط ماشین و به صورت ردیفی باشد و یا به‌ صورت کرتی و با دست انجام پذیرد. 
ولی آنچه که مهم است این که ردیف ها مستقیم بوده و با فاصله مساوی از همدیگر قرار گیرند.
فاصله معمولا در کشت کرتی 30 - 25 سانتی متر و عمق کشت را نیز لااقل  25 - 20 سانتی متر انتخاب کنید. در حالی که این فاصله و این عمق با تراکتور مقدور نیست.

مگر اینکه فاصله ردیف ها را به 40 تا 45 سانتی متر افزایش دهیم که در نتیجه تراکم بذر کم شده و محصول مزرعه پایین می آید.

موضوع بسیار مهمی که در نحوه کاشت پیازها باید مورد توجه قرار داد، این است که می بایست از کشت چاله ای که در آن چند پیاز ریز و درشت در کنار هم و در یک جا در چاله قرار گیرد، اجتناب کرد. 
در این مورد می توان به کشت تسبیحی اقدام کرد. به این صورت که پیازها تک تک و به فاصله 5 تا 7 سانتی متر از یکدیگر و یا به صورت زیگزاگ و جوانه انتهایی به طرف بالا، در ته شیار قرار داده شده و روی آن به ارتفاع 5 تا 10 سانتی متر با خاک پوشانده شوند. 
در کشت تسبیحی هر پیاز به تنهایی فضا و غذای کافی در دسترس خواهد داشت و برای سال های بعد پیازهای درشت به وجود آورده و در نتیجه باعث افزایش تولید در سال های دوم و سوم می شود. 
اما در کشت چاله ای، پیازها از همان سال اول در رقابت جذب غذا بوده و دیرتر درشت می شوند و از سال سوم است که مزرعه به محصول قابل توجه ای می رسد.
 عمق کاشت را 20 تا 25 سانتی متر انتخاب می کنیم تا مزرعه از گرمای تابستان و یخ زدگی زمستان و صدمه خشکسالی ها و ابتلا به کنه خاکی کمتر صدمه ببیند. 
 قبل از این که پیازها در اثر ماندگاری طولانی در زمین ریز شوند به تجدید مزرعه اقدام شود.

پیاز زعفران از نیمه اردیبهشت به بعد پس از زرد شدن و خشکیدن برگ ها به خواب می رود و تا اوایل تیرماه در خواب کامل و حقیقی به سر می برد. 

بنابراین در طی این مدت که هوا نیز آن چنان گرم نشده، بهترین موقع کندن پیاز از مزرعه قبلی و انتقال و کشت آن در مزرعه جدید است.
جابجایی پیازها در مرداد و شهریور به گل آوری لطمه می زند و این یکی از دلایل کم محصولی سال اول در مزارع زعفران همان سال می شود. زیرا انتقال در مرداد و شهریور به جریان تشکیل گل در داخل جوانه پیاز لطمه زده و گرمای هوا و خاک در این دو ماه برای سلامت پیاز مضر است.
هرچه فاصله کندن پیاز از زمین قبلی و کاشتن آن ها در مزرعه جدید کوتاه تر باشد، بهتر است. زیرا پیازها پس از خروج از خاک مقدار زیادی از رطوبت خود را از دست می دهند.
❌بنابراین از انباشتن پیاز روی هم و یا نگهداری طولانی مدت آن ها در انبارهای محلی حتما خودداری شود.

موش کور علاقه شدیدی به پیاز زعفران دارد و به همین دلیل در مدت کوتاهی مزرعه را نابود می کند. 
در صورت مشاهده این جانور در‌ مزارع زعفران، باید به سرعت برای مبارزه با آن اقدام نمود. زیرا این جانور به سرعت زاد و ولد می کند.

روش های مبارزه:د

میدن انواع گازهای سمی لوله اگزوست یا دود کاه و پهن به داخل سوراخ های محل زندگی موش کور.

دمیدن گاز با استفاده از کپسول های گاز شهری به داخل لانه موش. 
آب انداختن لانه های موش و انتظار بیرون آمدن و کشتن آن ها
گذاشتن قرص فوستوکسین در لانه موش به منظور مسموم نمودن آن ها
دادن طعمه مسموم فسفر دو زنگ در مسیر رفت و آمد موش ها

در نظام های کشت دیم باید توجه کرد که روش های تربیت درخت نباید به رشد رویشی بیش از حد منجر شود. 
همچنین نفوذ زیاد نور به درون تاج، چندان مطلوب نیست. 
بنابراین تربیت با روش محور مرکزی تغییر یافته با ارتفاع تنه 50 سانتی متر مناسب به نظر می رسد.
در سال اول پس از کاشت نهال در زمین اصلی، آن را از ارتفـاع 80 سانتی متری از سطح زمین کوتاه می کنند و در زمستان سال بعد قبل از متورم شدن جوانه ها، تعداد سه یا چهار شاخه را به عنوان بازوهای اصلی انتخاب و بقیه شاخه ها را حذف می کنند.

از آنجایی که پیاز زعفران مدت نسبتا زیادی یعنی 9 - 8 سال در زمین می ماند، خاک زمین باید متوسط تا نیمه سنگین و با زهکش خوب و مناسب باشد. بنابراین بهترین خاک لومی یا رسی شنی محسوب می شود.

متغیرهایی که بیشترین تأثیر را بر عملکرد گیاه زعفران دارند عبارتند از میزان ماده آلی، فسفر قابل جذب، ازت معدنی و پتاسیم تبادلی. 
ماده آلی خاک علاوه بر تأمین مواد غذایی باعث بهبود خواص فیزیکی خاک و بهبود وضع ساختمان و کاهش شستشوی مواد غذایی می گردد. بنابراین افزایش مواد آلی باعث افزایش محصول نیز می شود.
با افزایش پتاسیم تبادلی و کاهش شوری آب، عملکرد زعفران بیشتر می شود. 
بنابراین نباید شوری خاک و آب بیشتر از 4 هزار دسی زیمینس بر متر باشد. زیرا با افزایش بیش از حد شوری، عملکرد زعفران به شدت کاهش یافته و در صورت افزایش فسفر قابل استفاده، عملکرد زعفران کمتر می شود.

پی اچ خاک زعفران باید بین 8 - 7 باشد. زمین زعفران نباید دارای قلوه سنگ، علف های هرز، شور و فقیر باشد.

این آفت در مزرعه به ساقه ها و غده های پیاز حمله می کند و آن ها را سوراخ می نماید.
حمله آفت در اوایل رشد پیاز انجام می پذیرد و نتیجتاً برگ ها شروع به زردی می کنند.
علف های هرز میزبان آفت را قبل از کاشت گیاه از محدودە مزرعه جمع آوری کنید.
آبیاری بارانی می تواند به کنترل خسارات تریپس ها کمک نماید.
تنش خشکی می تواند بر صدمات حاصل از تریپس بیفزاید.
از نشاء های سالم و عاری از آفت برای کاشت بهره گیرید.
بادشکن ها می توانند مانع بسیار خوبی برای شیوع گستردە تریپس ها باشند.
گیاهان شدیداً آلوده را از مزرعه جمع آوری و معدوم سازید.
از ارقام مقاوم بهره گیرید. کاشت مخلوط هویج و پیاز در کاهش خسارات تریپس ها اهمیت دارد.
در مواقع ضروری برای کاهش خسارات تریپس می توان از سمپاشی با حشره کش هایی نظیر : مالاتیون، دیازینون، آلدرین و دیلدرین با غلظت 2 در هزار و فشار بالا استفاده نمود.

به طور کلی، حساسیت درختان خزان کننده به دمای سرمازدگی از مرحله تشکیل اولین غنچه به مرحله تشکیل میوه یا چغاله افزایش می یابد و در مرحله تشکیل میوه محصول، بیشترین احتمال صدمه وجود خواهد داشت. 
معمولا خسارت سرمازدگی زمستانه نسبت به سرمازدگی دیررس بهاره کمتر است.

همچنین خسارت سرمازدگی زمستانه بیشتر روی درختان میوه خزان کننده و نیمه گرمسیری مانند زیتون اتفاق میافتد. در عرض های جغرافیایی بالاتر که زمستان ها خیلی سردتر است، پوست درخت و بافت های چوبی یا شکوفه ها یخ می زنند.

علائم سرمازدگی در درختان میوه شامل قهوه ای شدن سرشاخه ها، قهوه ای و سپس سیاه شدن کامل گل، سیاه شدن دم میوه، برنزی شدن رنگ برگ ها، ایجاد ترک روی پوست شاخه های محصولات زراعی یک ساله و دوساله و در صورت سرمای شدید ایجاد شکاف در تنه یا خشک شدگی آن است. 
خسارت ناشی از سرمازدگی وارد شده به یک درخت میوه در شکل نشان داده شده است.
در زمستان های خیلی سرد بافت های چوبی شاخه ها ‌‌آسیب می بیند یا تنه درخت یخ می زند.
در فصل بهار، مقاومت به سرما به علت بزرگ شدن غنچه ها و تشکیل گل ها کم می شود. گل های کاملا باز شده دارای آستانه های دمایی ببین -۳ تا -۱ درجه سلسیوس هستند.

سرمازدگی از نظر زمان رخ دادن، به دو نوع سرمازدگی بهاره و زمستانه و از نظر عامل ایجاد سرمازدگی به دو نوع سرمازدگی جبه های و تابشی تقسیم می شود.
در فصل بهار (سرمازدگی بهاره) و در سرمای زمستان (سرمازدگی زمستانه)، روی می دهد.

سرمای دیررس بهاره خیلی خطرناک تر از سرمای زمستانه است. خسارت های سرما در فصل بهار به درختان به ویژه به شکوفه ها بسیار بیشتر از خسارت های سرمازدگی در زمستان است و بیشترین آسیب ها به جوانه ها، شکوفه ها و میوه های تازه رشدکرده وارد می شود؛ اگرچه شاخه ها و برگ ها نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. 
گل ها و میوه های جوان حساس تر از میوه های رسیده هستند. با این حال، طول مدت این نوع سرمای بهاره کوتاه بوده و از چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست. با توجه به اینکه ریشه ها در داخل خاک فعال هستند، کمتر در معرض آسیب های ناشی 
از سرمازدگی بهاره قرار می گیرند.

پوسته ی تنه ی درختان برگریز گاهی در اثر وجود نوسانات دمایی از یک روز گرم تا یک شب یخبندان، تَرَک می خورند.

این عارضه، علاوه بر خسارت مستقیم به درخت، باعث ضعیف شدن گیاه و بروز آفات و بیماری ها نیز می شود. 
با رنگ کردن تنه با یک رنگ سفید لاتکس محلول در آب، که به میزان 50 درصد با آب رقیق شده باشد، در اواخر پاییز وقتی دمای هوا بالای 10 درجه ی سانتیگراد باشد، می توان مشکل بالا را کاهش داد. 
پیچیدن تنه ی درختان مرکبات جوان با کیسه های حاوی آب حتی بهتر از پوشش های فایبرگلاس یا پلی اورتان، گیاهان را در مقابل سرما حفاظت می کند.

در حال حاضر اکثر باغ های مرکبات در کالیفرنیای آمریکا به وسیله ی ماشین باد، در برابر یخبندان حفاظت می شوند.

ماشین های باد عموماً شامل یک برج فولادی بلند و یک پروانه ی گردان بزرگ هستند که در نزدیکی رأس این برج قرار می گیرد.

هنگامی که پروانه ی ماشین باد می چرخد، هوا را از بالا به پایین کشیده و باعث پایین آوردن هوای گرم بالای سطح وارونگی می شود.

از مشکلات عمده ی این سیستم، هزینه های اولیه ی تهیه ی این دستگاه می باشد.

یک روش برای جایگزینی انرژی از دست رفته از گیاه در شب های یخبندان، سوزاندن توده های سوخت (جامد، مایع یا گاز) در انواع مختلف بخاری ها شامل بخاری های مایع سوز، بخاری های با سوخت جامد و بخاری های با سوخت پروپان و گاز طبیعی است.

شرایط آب و هوایی که برای افزایش کارایی بخاری ها مناسب است، عبارت است از هوای آرام و بدون وزش باد و وجود وارونگی دمای شدید.
بسیار اهمیت دارد که بخاری ها هنگامی که دمای هوا یک یا دو درجه بالاتر از دمای کشنده برای برگ ها، شکوفه ها یا جوانه‌ها است، روشن شوند. 
به کارگیری بخاری های بزرگ در باغ به هیچ وجه توصیه نمی شود. توزیع بخاری ها در باغ باید یکنواخت و تقریبا به ازای هر دو درخت یک بخاری و یا 100 تا 120 بخاری در هکتار برنامه ریزی شود. تقریبا در هر هکتار، 133لیتر تا 265 لیتر سوخت نیاز می باشد. 
سعی کنید نواحی سردتر را در سطح باغ خود شناسایی کنید و بخاری های واقع در این نواحی را زودتر روشن کنید. برای دستیابی به یک دمای مناسب در باغات با وسعت بزرگ و یا مناطقی که تعداد کارگر برای روشن کردن بخاری ها کم هستند، باید روشن کردن بخاری ها را از کنار باغ به ویژه از طرفی که در مقابل باد قرار دارد شروع نمود.

به منظور گرم کردن هوای سرد، ورودی باغ توصیه می شود تعداد بخاری ها در طرفی که باد سرد وارد باغ و یا مزرعه می شود، بیشتر باشد.

در سرمازدگی درختان زیتون، میوه های بالغ از ارقام دیررس که برداشت نشده اند و در طول زمستان بر روی درخت می مانند، چروکیده شده و دم میوه در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره، اغلب قهوه ای رنگ می شود.
برگ های جوان در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره به رنگ سبز کمرنگ یا زرد ملایم درآمده و در نهایت پژمرده و خشک می شوند. 
در برگ های بالغ، قسمت نوک برگ به سوی پایین خمیده می شود.
سرشاخه ها و شاخه های جوان از اندام های حساس به سرما و یخبندان می باشند که بر اثر سرما، بافت آن ها تغییر رنگ می‌دهند.
یخبندان همچنین ترک هایی را بر روی پوست شاخه های یک تا دو ساله ایجاد می کند.

زخم های حاصل از یخبندان روی تنه، شاخه و سر شاخه با آلودگی توسط موجودات ریز خسارتزا، از جمله قارچ ها و باکتری ها دنبال می شود.

با آسیب دیدن اندام های هوایی، تعادل رویشی گیاه به هم خورده و در بهار با فعال شدن جوانه های خفته در بخش های پایینی، نرک ها و پاجوش های فراوانی بر روی تنه رشد نموده و درخت حالت بوته ای به خود می گیرد که نیاز به هرس و اصلاح در گیاه را ضروری می سازد.

این نوع هرس را باید پس از خزان کامل گیاه و زمانی که رکود زمستانی گیاه اغاز می شود، انجام داد.
در صورت وجود سرمای شدید در منطقه بهتر است هرس زمستانه به تاخیر افتاده و در اواخر فصل خواب انجام شود. در این زمان حرکت شیره پرورده بسیار کند می باشد و مواد غذایی در تنه درخت ذخیره می شود و مشکل خاصی برای گیاه به وجود نمی آید.

هرس خشک زمانی انجام می شود که درخت درحال خواب به سرمی برد.
درمناطق سردسیر، این کار از اواخر پاییز تا پایان زمستان و به طورکلی موقعی که درخت فاقد برگ است، انجام می گیرد.
ازآنجا که شاخه های درختان حالت خشک دارند، اىن نوع هرس را هرس خشک مى نامند.
در مناطق سردسیر که زمستان هاى سرد و یخبندان دارد، این کار را باید در اواخر فصل زمستان و پس از رفع یخبندان، یعنی موقعی که هوا رو به گرمی می گذارد، انجام داد.
درمناطقی که اقلیم ملایمی دارند، مى توانید هرس خشک را زودتر انجام دهید.