مرکز مهارت آموزی کشاورزی

لکه زاویه ای خیار سبز یک بیماری بذر زاد است که سبب از بین رفتن گیاهچه های حاصل از بذرهای آلوده می شود. نشانه های این بیماری در خیار روی برگ، ساقه، دمبرگ و میوه ظاهر شده و اغلب بر اثر شرایط آب و هوایی کشت جالیز بوجود می آید.

میزبان این بیماری علاوه بر خیار به سایر گونه های متعلق به کدوییان از جمله کدو سبز، هندوانه، خربزه و طالبی نیز حمله می کند. اولین نشانه این بیماری ظهور لکه های آب سوخته، نیمه شفاف، گرد یا نامنظم می باشد. لکه ها در اندازه های مختلف بوده و چون به رگبرگ اصلی منتهی می شوند زاویه دار هستند.

جهت از بین بردن آفات گلدان ابتدا بهتر است سراغ روش های ساده و ارگانیک رفته و در صورت برطرف نشدن آفت روش های کنترل شیمیایی را امتحان کنید. به طور مثال در مورد شته ها چون جلوی چشم نیستند و به صورت پنهانی کار خود را در زیر برگ‌ها شروع می‌کنند باید دقت بیشتری به خرج داد چون سرعت تکثیر آنها بالاست.

یکی از راه های تشخیص شته ها، بر جای گذاشتن رسوبات چسبناک یا عسلک بر گیاه یا خاک می باشد. هم چنین وجود بقایایی از پوسته‌‌ی خاکستری یا سفید بر روی گیاه، از نشانه‌های وجود شته است. در شرایطی که گیاه به مدت طولانی در معرض حمله‌ی شته‌ها قرار گیرد، به بیماری یا ویروس‌ مبتلا شده و برگ‌هایش به صورت رندومی زرد شده و رشدشان مختل می‌شود.

اگر قصد دارید یک راه تقویتی مناسب و خانگی برای گیاهان خود پیدا کنید بهتر است بدانید که تقویت گیاهان با پوست تخم مرغ یکی از بهترین گزینه ها برای شما می‌باشد.

پوسته تخم مرغ از مواد زیست تخریب پذیر ساخته شده که به طرز شگفت انگیزی برای گیاهان شما مغذی است. آسیاب کردن پوسته تخم‌مرغ باعث افزایش سطح گیاهان برای جذب مواد مغذی می‌شود، زیرا می‌توانید پودر را به جای اسپری مستقیم در خاک، در بالای خاک تکان دهید.

همچنین می‌توانید پودر پوسته تخم‌مرغ را با خاک مخلوط کنید تا مواد مغذی فوراً ترکیب شوند. لازم به ذکر است که پاشیدن پوسته تخم مرغ پودر شده روی خاک، پراکندگی تدریجی مواد مغذی را فراهم می کند و بهترین راه برای بارور کردن گیاه است.

بوتریتیس سینرا یا کپک خاکستری نوعی بیماری قارچی است که می‌تواند باعث پوسیدگی و ایجاد لکه روی برگ ها، گل ها و میوه ها شود. در بعضی از گیاهان مانند رزها این بیماری باعث می‌شود زخم‌ها و لکه های موضعی به صورت فرورفتگی روی ساقه گیاه تشکیل شود.

رطوبت بالا نقش بسیار مهمی در میزان گستردگی این بیماری دارد و اکثرا در فصل پاییز باعث آلودگی گیاه می شود. این قارچ ابتدا محصول را از داخل درگیر کرده، سپس علائم ظاهری آلودگی به صورت لکه‌هایی دایره‌ای شکل و قهوه ای رنگ پدیدار می‌شوند و پس از گذشت مدت زمانی، با تولید میزان زیادی از اسپورهای خاکستری، پوشش کرکی شروع به شکل گرفتن می‌کند.

یکی از مهم ترین و مخرب ترین آفت هندوانه، تریپس هندوانه است که به شکل حشره ی کوچک بالدار و بدون بال به چشم می خورد. این آفت پس از حمله به بوته هندوانه از شیره گیاهی تغذیه کرده و باعث ایجاد لکه های زرد رنگ روی سطح گیاه می شود.

این شرایط زمینه را برای فعالیت ویروس ها فراهم کرده و گیاه را آلوده می کنند. تریپس معمولا به قسمت‌های جوان درخت حمله می‌کند و باعث اختلال در گلدهی و باز شدن غنچه‌ها نیز می‌شود.

از مهم ترین خسارات تریپس می توان به کاهش محصول، ریزش و خشک شدن گلها اشاره کرد که در صورت طغیان جمعیت آفت، بوته هندوانه به طور کامل از بین خواهد رفت.جهت کنترل و درمان آفت می توان از سموم اتیون و استامی پراید، کارت آبی و محلول آب و صابون باغبانی استفاده کرد.

بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی باعث ایجاد آلودگی اطراف ناحیه گلگاه و میوه های توت فرنگی می شود و علائم اولیه آن به صورت لکه های کوچک و قهوه ای رنگ در اطراف کاسه گل قابل مشاهده است.

این بیماری باعث تغییر شکل و ایجاد بافت های پوسیده و لهیده روی میوه می شود. با گسترش عامل بیماری، توده قارچ خاکستری رنگ روی بافت های پوسیده تشکیل شده و باعث مومیایی و خشک شدن میوه می شود.

عامل بیماری گیاهی کپک خاکستری توت فرنگی، قارچ Botrytis cinerea می باشد. شرایط آب و هوایی بسیار مرطوب و محدوده دمای ١٨ الی ٢۴ درجه سانتی گراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد.

زمستان گذرانی عامل بیماری در داخل خاک صورت می گیرد. علف های هرز اطراف مزرعه یا گلخانه نقش فراوانی در ماندگاری عامل بیماری در محیط کشت این محصول ایفا می کنند.

✅ راه های پیشگیری و کنترل بیماری کپک خاکستری توت فرنگی:

🔸جمع آوری و حذف بقایای آلوده گیاهی

🔸استفاده از مالچ پلاستیکی روی خاک

🔸ایجاد تهویه مناسب در محیط و بین بوته ها

☑️ سم پاشی با بردوفیکس به شرح زیر:

- ضدعفونی بذور با بردوفیکس ١۰ در هزار

- ضدعفونی خاک بلافاصله بعد از کاشت با بردوفیکس ١۰ در هزار

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار قبل از گلدهی

- سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها

مدیریت تلفیقی آفات یا IPM عبارت است از کاربرد همزمان دو یا چند روش مناسب مبارزه شامل : بیولوژیک، زراعی، فیزیکی، شیمیایی، میکروبی و رفتاری در کنترل آفات، مشروط بر این که در اثر اجرای چنین عملیاتی جمعیت آفت مورد نظر در زیر سطح زیان اقتصادی نگه‌داشته شده و کمترین آسیب به مصرف کنندگان محصولات، دشمنان طبیعی، سایر موجودات زنده و محیط زیست وارد شود.

مدیریت تلفیقی آفات شامل سه مرحله است : بازرسی،ارزیابی،اجرا و نظارت.در این روش، تمامی تکنیک های مفید و سودمند بر اساس اصول صحیح در سیستم های جاری کنترل آفات تلفیق شده و حفظ کمی و کیفی محیط زیست را نیز میسر می سازد. هم چنین از کنترل های شیمیایی تنها به هنگام ضرورت و با شرط حداقل خسارت محیطی ممکن استفاده می نماید. تعریف فوق آشکارا بر اهمیت تاکتیک های غیر شیمیایی و به حداقل رساندن کاربرد آفت کش ها تاکید دارد.

زنبورهای انگلی، یک گروه بسیار بزرگ و تکاملی ازحشرات hymenopteran و عوامل کنترل بیولوژیکی شناخته شده برای آفات بندپایان در اکوسیستم های کشاورزی و جنگل هستند. آنها به عنوان انگل ، تخم های خود را روی یا در بدن بندپایان دیگر می گذارند و دیر یا زود باعث مرگ این میزبان ها می شود.

این زنبورها نقش حیاتی در کنترل بیولوژیک آفات باغی، زراعی و جنگلی دارند. همان طور که می‌دانید کنترل بیولوژیک بهترین گزینه برای جایگزینی ترکیبات شیمیایی است که اثرات جبران‌ناپذیری روی محیط زیست و موجودات زنده بر جای می‌گذارند.

در بازدید از باغ آقای محمد جواد زارعی واقع در منطقه علی آباد شهرستان قیر و کارزین، به تاریخ نهم آذر ماه هزار و چهارصد و سه، با مسائل و مشکلاتی روبرو شدیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

در بازدید از باغ آقای رحمانیان واقع در منطقه محمدآباد شهرستان جهرم، به تاریخ پانزدهم آبان ماه هزار و چهارصد و سه، با مسائل و مشکلاتی برخورد داشتیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

یکی از شایع‌ترین سوسری های جهان یا همان سوسک ها، سوسری حمام و سوسری ریز آشپزخانه می باشد. سوسری ها زیستگاه های گرم ، مرطوب و تاریک را برای زندگی ترجیح می دهند.

1. استفاده از ارقام مقاوم 
2. هرس شاخه های آلوده با هدف کاهش تراکم لارو و تخم
3. شناسایی دشمنان طبیعی و مبارزه بیولوژیک
4. تنظیم دوره های آبیاری درختان در تابستان
5. حذف سریع پاجوش ها و نرک ها
6. استفاده از تله های فرمونی
7. استفاده از سموم ایمیداکلوپراید یا هگزافلومورون به محض مشاهده علائم خسارت روی جوانه های تابستانه در دو نوبت به فاصله 10-12 روز
8. مصرف دیفلوبنزورون و ایمیداکلوپراید برای نهالستان ها و درختان جوان مرکبات تا حداکثر 5 سال سن توصیه می شود.

خسارت عمده ی مینوزها در مرحله لاروی و به صورت پیچیدگی برگ ها و مارپیچ های موجی شکل روی برگ ها و میوه ها می باشد.
لارو با ایجاد دالن های پر پیچ و خم در سطح برگ و سرشاخه های جوان تابستانه در زیر اپیدرم از پارانشیم قسمت های فوق الذکر تغذیه نموده و مانع گسترش و رشد کامل برگ های جوان شده و سبب می شود برگ ها ظاهری پیچ و تاب خورده به خود بگیرند.
مسیر حرکت لارو مارپیچی است. در اثرتغذیه لارو، برگ ها پیچیدگی پیدا می کنند و سطح سبزینه برگی کاهش می یابد.
عدم کنترل این آفت در فواصل طولانی مدت باعث محدود شدن رشد گیاه، کاهش میزان باردهی و از بین رفتن توان نهال جوان می شود.

✔️چون مبارزه با شپشک استرالیایی به طریق سمپاشی نتیجه کافی ندارد، بنابراین عملی ترین راه از بین بردن آن استفاده از دشمنان طبیعی می باشد.
✔️لارو این حشره از تخم ها و سپس از تمام مراحل مختلف شپشک استرالیایی و حشره کامل نیز از تمام مراحل زندگی آفت تغذیه می نمایند.
✔️مگس پارازیت: (Cryptochetum iceryae) که یکی از دشمنان طبیعی شپشک استرالیایی درکالیفرنیا، این مگس پارازیت داخلی است و پوره سن دوم این آفت را مورد حمله قرار می دهد. لارو این مگس پس از تکمیل دوران تغذیه در داخل بدن میزبان تبدیل به شفیره می شوند و حشرات کامل از سطح پشتی شکم میزبان که مرده است خارج می گردند.
✔️در بعضی از کشورها هم زنبور Trichogramma minutum پارازیت تخم این آفت گزارش شده است

آبدزدک با نام علمی Orthoptera gryllotalpa آفت چندین محصول در مناطق مختلف جهان و از جمله ایران به شمار می رود و یکی از آفات مهم خزانه ی برنج نیز می‌باشد.

این شپشک به برگ میوه و شاخه های جوان و حتی شاخه های مسن حمله می کند.
پوره ها و حشرات کامل به تغذیه از شیره ی گیاه میزبان می پردازند که با ترشح فراوان عسلک همراه است و در نتیجه محیط مساعدی را برای رشد قارچ فوماژین (دوده) فراهم می سازد.
قارچ فوماژین همراه با گردو خاک و عسلک روی برگ و شاخه های جوان موجب اختلالات فیزیولوژیک و تشدید خسارت این آفت می شود.

1️⃣هرس شاخه های آلوده
2️⃣استفاده از تله چسب برای به دام انداختن شپشک های نر
3️⃣پرهیز از آبیاری و عدم استفاده از کودهای ازته، زیرا شپشک های آردآلود به گیاهانی که دارای مقدار بالایی نیتروژن در سطح برگ هستند و گیاهانی که دارای بافت آبدار باشند بیش تر حمله می کنند.
4️⃣استفاده از فشار آب یا باد بر روی ساقه های قوی برای کم کردن تعداد شپشک ها
5️⃣شست و شوی مرتب گیاه با صابون محلول پاشی برای جلوگیری از آلودگی مجدد گیاه.
6️⃣یکی از دشمنان طبیعی شپشک آرد آلود کفشدوزک کریپتولوموس می باشد.
7️⃣اکالیپتوس به عنوان دور کننده این آفت عمل می کند.
8️⃣برای از بین بردن حشرات بالغ و تخم ها می توان سمپاشی زمستانه انجام داد. می توان از 20 لیتر روغن ولک+ 2 لیتر اتیون در هزار لیتر آب استفاده کرد.

حشرات کامل و پوره های شپشک آرد آلود مرکبات با فرو بردن استایلت بلند در نسوج برگ، میوه و ساقه از شیره گیاهی تغذیه می کنند که علائم خسارت روی برگ به صورت لکه های زرد رنگ می باشد.
همچنان که حشره از شیره گیاهی تغذیه می کند، شروع به ترشح عسلک می نماید و تمام سرشاخه های گیاه آغشته به عسلک می گردد و قارچ فوماژن سریعا روی آن ها رشد کرده و منجر به ریزش سریع برگ ها می شود.
با افزایش جمعیت آفت موجب ریزش شدید میوه در اواخر تیر ماه نیز می گردد.
موجب افزایش ضعف درخت در اثر کاهش فتوسنتز می گردد.

بازارپسندی میوه های باقیمانده بر روی درخت کاهش می یابد.

نام عمومی شپشک های آرد آلود مربوط به ترشحات مومی است که معمولا بدن آن ها را می پوشاند.
از میزبان های حقیقی مهم شپشک آرد آلود می توان به مرکبات، انار، مو، زیتون، انجیر، توت سفید، خربزه و هندوانه اشاره کرد. 
از دیگر میزبان های این آفت می توان به گیاهان زینتی مانند حسین یوسف، گل ابریشم، دیفن باخیا، کاکتوس، گل آفتاب گردان، خرزهره، ارکیده، پیچک، داوودی، سرخس، کلم، برگ بو، چای، شمشاد و ازگیل ژاپنی اشاره کرد.

کاشت نهال با توجه به شرایط محیطی هر منطقه صورت می گیرد که این زمان برای مناطق معتدل از نیمه اول اسفند تا پایان اسفند و در مناطق سردسیر از نیمه دوم اسفند تا نیمه اول فروردین می باشد. 
در هر حال نهال در زمان کاشت باید در حالت خواب باشد تا گیرایی بهتری داشته باشد. ضمنا احتمال آسیب سرما وجود نداشته باشد.